رويايي كه در افغانستان تحقق يافت!

[Trance]

همشهري آنلاين
همراه اول قرار بود از نيمه سال86، خدمات GPRS را ارائه دهد اما حالا در ابتداي 87 هنوز اين اتفاق نيفتاده است. «تاخیرها در ارائه GPRS و MMS به دلیل کوتاهی مخابرات نیست.» اين آخرين اظهار‌نظر رسمي مسئولان شركت مخابرات ايران در مورد روياي 25 ميليون مشترك همراه اول است كه با وجود وعده و وعيد‌هاي فراوان مبني بر ارائه اين سرويس در سال 86 هيچ‌گاه رنگ واقعيت به خود نگرفت. داستان از روزهاي آغارين سال گذشته شروع شد؛ وقتي كه خبر ارائه GPRS ايرانسل به مشتركانش فراگير شد و مشتركان ميليوني همراه اول- شركتي كه بيش از يك دهه بي‌رقيب مانده بود- دانستند كه مي‌توانند از اپراتورشان توقع ارائه سرويس‌هاي ارزش‌افزوده ديگري جز امكان ارسال پيام‌هاي كوتاه داشته باشند. اين‌چنين بود كه وحید صدوقي، از ارائه اين سرويس تا شهريور 86 خبر داد: « همان طور كه قبلا قول داده‌ايم تا شهريور‌ماه اين سرويس‌ براي حداقل 2میلیون مشترک تهرانی فعال خواهد شد.»

مدير‌عامل شركت ارتباطات سيار البته تلاش پيمانكاران را در اين قضيه بي‌تاثير ندانسته بود: «اميدواريم پيمانكاران ما در اين زمينه تمام تلاش خود را انجام دهند تا در زمان مقرر به وعده‌هاي خود عمل كنيم.» اما شهريور 86 رسيد و از تحقق وعده‌ها خبري نبود چون اين تاريخ مصادف بود با اعلام برنده مناقصه اين سرويس از سوي اپراتور اول؛البته براي وقفه‌اي كه در برگزاري مناقصه ايجاد شده بود هم دلايل كاملا قانع‌كننده‌اي وجود داشت: ناقص بودن مدارک شرکت‌های حاضر در روند مناقصه. به اين ترتيب با معرفي «صا‌ايران» به عنوان برنده مناقصه، اواخر آذر‌ماه به عنوان زماني براي ارائه GPRS اعلام شد: « 3ماه فرصت براي نصب و راه‌اندازي اين سرويس نیاز است که با لحاظ این زمان انتظار مي‌رود اواخر آذرماه 86 ارائه‌ اين سرويس ابتدا از شهر تهران آغاز شود و به تدريج به ديگر شهرها برسد.» نيازي به گفتن نيست كه با پايان يافتن پاييز 86 هم نا‌كامي‌هاي مشتركان همراه اول براي ارسال يك فايل تصويري با گوشي‌هايشان پايان نيافت.

آبان 86 مهندس ابوالفضلي، مدير روابط عمومي شركت ارتباطات سيار در گفت‌وگو با همشهري، بهمن آن سال را زمان تحقق روياي MMS عنوان كرد: «سرويس GPRS با اعلام شركت صاايران به‌عنوان برنده‌ مناقصه‌ شركت ارتباطات سيار، تا 3 ماه آينده در تهران و طبق زمان‌بندي طي 5 ماه در كل كشور راه‌اندازي مي‌شود.» اين اظهار‌نظر از سوي ديگر مقامات مخابرات هم تاييد شد. البته اين تاييد‌ها در عمل راهگشا نبودند و تاخير‌ها پاياني نداشت، تاخير‌هايي كه گفته مي‌شود بخشي از آن ناشي از تاخير صا‌ايران در ارائه ضمانت‌های لازم برای اجرای پروژه بوده است چرا‌كه ظاهرا اين‌بار مخابرات ایران شرایط سخت‌تری برای این شرکت در نظر گرفته بود تا‌جايي كه وفا غفاریان، معاون وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات هشدار داده بود كه اگر صاايران تضمين‌هاي مورد نظر مخابرات ايران را تامين نكند، از پروژه GPRS ارتباطات سيار كنار گذاشته مي شود.

ادامه اين داستان را تمام مشتركان همراه اول مي‌دانند، البته تا آنجاي داستان كه هنوز خبري از GPRS نشده است و بايد منتظر زمان ديگري باشند و به وعده‌ها اميدوار. اما كمتر كسي است كه بداند تقصير اين قصور به هيچ‌وجه متوجه شركت مخابرات ايران نيست! اين نكته‌اي است كه به تازگي وفا غفاريان در گفتگو با سیتنا پرده از آن برداشته است: « تاخیرها در ارائه سرویس‌های ارزش افزوده اپراتور اول تلفن همراه، از جانب مخابرات نیست، بلکه عدم حمل تجهیزات خریداری شده از سوی شرکت خارجی، دلیل اصلی این تاخیر است.» وي با بيان اينكه قصور از پيمانكار داخلي نيست، ‌افزوده است: « شرکت فروشنده دلیل خاصی ذکر نکرده، اما عملا نیز تجهیزات را حمل نکرده است.»

رئیس هیات‌مدیره شرکت مخابرات ایران البته در مورد ضمانت‌هاي اجرايي كه بايد در هنگام عقد قرارداد ميان شركت خارجي و پيمانكار داخلي لحاظ مي‌شد توضيحي نداده است و به اين مطلب اشاره نكرده كه چرا بايد تاوان اين كوتاهي را 25 ميليون مشترك اين اپراتور بپردازند، اما آب پاكي را بر دست مشتركان ريخته است تا زياد به زمان‌بندي‌هايي كه از سوي او و همكارانش داده مي‌شود دل خوش ندارند: «شرکت مخابرات ایران به صورت مداوم پیگیر این موضوع است اما تا زمانی که این تجهیزات نصب نشود، امکان ارائه این سرویس‌ها وجود ندارد و تا زمانی که تجهیزات مربوطه در اختیار نباشد، به زمان‌بندی‌ها نمی‌توان اعتماد کرد.» به اين ترتيب بايد همچنان منتظر باشيم و به همه آن‌هايي كه مي‌توانند از گوشي موبايلشان براي ارسال فايل‌هاي چند‌رسانه‌اي، ارتباط با اينترنت و ... استفاده كنند غبطه بخوريم، حتي اگر اين افراد خوشبخت در كشور جنگ‌زده‌اي چون افغانستان باشند كه از بهمن 86 استفاده از اين سرويس را تجربه مي‌كنند!

GPRS چه‌طور كار مي‌كند؟
شبكه فعلي ارتباطات سيار اپراتور اول GSM است و امكان ارسال پيام‌هاي كوتاه متني (SMS) تنها سرويسي است كه علاوه بر مكالمه صوتي از اين شبكه مي‌گيريم. اين سيستم به‌عنوان نسل 2 شبكه‌هاي ارتباطات سيار شناسايي مي‌شود؛ اما فراگير شدن استفاده از اينترنت، سطح توقع كاربران همراه را بالا برده و مشتركاني كه تا چندي پيش دسترسي به تلفن در هر زمان و مكان باعث جلب رضايتشان مي‌شد، حال از گوشي‌هاي همراهشان انتظارات جديدي دارند. امكان اتصال به اينترنت و ارسال فايل‌هاي صوتي و تصويري از جمله اين انتظارات است.

انتظاري كه نسل‌هاي جديد شبكه‌هاي همراه (UMTS – نسل سوم) قادر به برآورده كردن آن است. امازيرساخت‌هاي شبكه‌هاي تلفن همراه در خيلي از نقاط دنيا برپايه GSM است. براي همين، مهندسين مخابرات، سيستم‌هايي براي استفاده از خدمات نسل سوم شبكه همراه، در شبكه‌هاي همراه نسل دوم ابداع كردند كه يكي از آن‌ها، General Packet Radio Service يا به اختصار GPRS است. GPRS كه به‌عنوان شبكه‌ GSM نسل ‌‌٥/٢ هم شناخته مي‌شود، با تبديل پروتكل‌هاي شبكه اينترنت و شبكه تلفن همراه، امكان همسويي اين شبكه‌ها را فراهم مي‌آورد. امكان مرور صفحات وب و ارسال پيام‌هاي چند‌رسانه‌اي ساده‌ترين امكاناتي است كه GPRS در اختيار مشتركان قرار مي‌دهد.

هزينه ارسال MMS شايد يكي از مهم‌ترين سؤالاتي است كه براي يك كاربر نسل 5/2 تلفن همراه مطرح است. هزينه‌ استفاده از GPRS به شكل‌هاي متفاوت انجام مي‌گيرد. محاسبه هزينه بر پايه حجم اطلاعات ارسال شده و دريافت شده يا قيمت ثابت براي حداقل ميزان مشخص ماهانه نمونه‌هايي از نحوه‌ محاسبه هزينه‌ اين خدمات است. اما با توجه به اينكه معمولا تخمين درستي از اين كه يك كيلو بايت داده شامل چه مقدار اطلاعات است يا در هر نوبت انتقال اطلاعات چند كيلو بايت منتقل مي‌شود، وجود ندارد، محاسبه‌ هزينه‌ خدمات GPRS بسيار پيچيده است. اين مسئله منجر به آن شده كه در بسياري از كشور‌ها هزينه ارسال يك MMS معادل هزينه سه SMS در نظر گرفته شود. ارتباط با اينترنت از طريق GPRS از سه راه برقرار مي‌شود كه در مقابل شكلي از اين ارتباط‌ها را مي‌بينيد.

خدماتGPRS در ايران
ایرانسل تنها شبکه تلفن همراه کشور است که از سال گذشته امکان استفاده از خدمات مبتنی بر فناوری GPRS را به مشترکانش می‌دهد. با استفاده از GPRS، مشترکان امکان اتصال به اینترنت از طریق سیم کارت خود را با سرعت قابل قبولی دارند و به این ترتیب می‌توانند با گوشی تلفن همراه خود و یا لپ‌تاپ، صفحات مختلف وب را مرور کنند، ایمیل بفرستند‌ یا با استفاده از سرویس های پیام رسان، نظیر یاهو مسنجر، Google Talk و MSN به چت با دوستان خود بپردازند. با GPRS مشترکان همیشه آنلاین هستند و تنها به ازای هر کیلوبایت اطلاعاتی که منتقل می‌کنند هزینه مي‌پردازند.



حال این سئوال مطرح می‌شود که پاسخگوی زیان مادی و معنوی وارد شده به مشترکان ایرانسل که امکان استفاده از این سرویس کاربردی از آنان سلب شده کیست؟ چرا سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات پیش از صدور پروانه ایرانسل، که در آن بر ارائه چنین سرویسی تصریح شده به فکر تدوین آيین نامه براي آن نیفتاده بودند؟ قطعا با عدم عرضه این سرویس یک زیان مالی ناشی از عدم النفع قابل توجه چه از جهت عدم کسب درآمد از این سرویس و چه از جهت کسب سهم بازار بیشتر به اپراتور دوم که حاصل بزرگترین سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور است، وارد می‌شود و می‌تواند زنگ خطر بزرگی برای دیگر سرمایه داران ایرانی و خارجی به دنبال سرمایه گذاری در کشور به حساب آید. در اين شرايط صحبت از اصل44 بيشتر به يك شوخي شبيه نيست؟ MMS یا سرویس پیام های چند رسانه ای هم یکی از خدمات مبتنی بر شبکه GPRS است كه تا به حال تنها به وسیله اپراتور دوم در کشور عرضه شده است. با استفاده از این سرویس امکان ارسال عکس، ویدئو، موسیقی و پیام های گرافیکی ممکن می‌شود. البته استفاده از این سرویس از اردیبهشت 86 و به دستور سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برای حداکثر 3 ماه به منظور تدوین آيين نامه مربوط به استفاده از این سرویس متوقف شد. حالا کم کم به یک سالگی قطع این سرویس نزدیک می‌شویم ولی هنوز مجوز عرضه دوباره این سرویس صادر نشده است و به گفته ناظران به‌نظر می‌رسد تا عرضه این سرویس به وسیله اپراتور رقیب یعنی همراه اول -که ده‌ها ماه است وعده راه اندازی GPRS خود را آن هم در برخی شهرها می‌دهد- مجوز عرضه دوباره این سرویس منحصربه فرد ایرانسل صادر نخواهد شد.