خمیر حرارتی و نحوه استفاده صحیح از آن

[™Ali]

مقدمه
هر وقت که شما یک هیت سینک رو بر روی CPU یا کارت گرافیک نصب می کنید، همیشه باید از خمیر حرارتی استفاده کنید تا کارایی هیت سینک افزایش یابد. ممکن است که شما یک هیت سینک High-End را داشته باشید، ولی بدون استفاده از خمیر حرارتی، مطمئنا کارایی بالایی را از آن دریافت نخواهید کرد.

خمیر حرارتی چیست، و چه کاری را انجام می دهد ؟
خمیر حرارتی دارای رسانایی دمایی بالایی است که بین دو شئ جهت افزایش هدایت حرارتی استفاده می شود. (معمولا بین هیت سینک و یک CPU/GPU) با استفاده از خمیر حرارتی، می توان شکاف ها و فاصله های میکروسکوپیک بین هیت سینک و CPU/GPU را پر کرد. در این شکاف ها هوا وجود دارد که باعث کاهش رسانایی حرارتی می شود زیرا هوا رسانایی حرارتی بسیار پایینی را دارد.
رسانش گرمایی ماده ی به کار رفته در خمیر حرارتی، بیش از صد برابر رسانش گرمایی هوا ست، اما در مقایسه با رسانش گرمایی مس ضعیف تر عمل می کند و همین سبب می شود که به کار بردن مقادیر زیاد خمیر حرارتی، کارایی هیت سینک را در انتقال گرما کاهش دهد.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

تصویری که می بینید، نمایی از فاصله های میکروسکوپیک هست که می تواند به این صورت دیده شود. فضاهای سفید حباب های هوا را نشان می دهد و این قسمتی است که ماده ی واسط حرارتی (TIM) آن را پر می کند. البته ممکن است این فاصله ها به صورتی که مثال زده ایم نباشد، و شکل درج شده فقط جهت تفهیم بیش تر مطالب می باشد.
اگر بتوانیم یک فاصله بسیار مسطح بین هیت سینک و CPU ایجاد کنیم، دیگر نیازی به خمیر حرارتی نخواهیم داشت ولی این امر غیر ممکن است و این همان دلیلی است که ما از خمیر حرارتی استفاده می کنیم.

انواع خمیر حرارتی
در کل سه نوع خمیر حرارتی عمده را می توان در نظر گرفت :

- خمیر حرارتی فلزی / Metal Baed
-خمیر حرارتی سرامیکی / Ceramic Based
-خمیر حرارتی سیلیكوني / Silicon Based

خمیر های حرارتی فلزی ، محبوب ترین نوع خمیر ها هستند که از بین سه نوع خمیر ذکر شده ، بهترین کارایی را از خود به نمایش می گذارند. این خمیرها مقادیر کمی براده فلز دارند که رسانایی گرمایی را بالا می برند. یکی از معایب این خمیرها این است که علاوه بر رسانایی دمایی، رسانایی الکتریکی خوبی نیز دارند که باعث ایجاد مشکلاتی می شود.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

خمیرهای حرارتی سرامیکی ، نیز خمیرهای محبوب و مورد قبولی هستند. اگر چه کارایی آن ها به اندازه خمیرهای حرارتی فلزی نیست اما حداقل اختلاف با آن ها را دارند که چیزی بین 1 تا 3 درجه سلسیوس/کلوین می باشد. این خمیرها شامل مقادیر کمی عناصر فلزی رسانای حرارت و مقادیر بیش تری خرده سرامیک هستند. از مزایای این خمیرها این است که رسانش الکتریکی ندارند.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

خمیر های حرارتی سیلیكوني ، همان خمیر هایی هستند که معمولا بر روی هیت سینک های Stock به وفور دیده می شود. از نظر کارکرد خوب هستند اما هیچ گاه به پای خوبی خمیرهای دیگر نمی رسند. از آن ها معمولا در کیت های کولینگ استفاده می شود.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

نوع دیگر از خمیر ها وجود دارند که با نام epoxy (ضمغ مصنوعی چسبی) شناخته می شود و تفاوتی که با دیگر خمیرها دارند، در این است که به صورت دائمی به هیت سینک چسبانده می شود که همین امر سبب شده برای بیش تر کارها استفاده نشود. از نمونه های بارز استفاده از epoxyمی توان به چسباندن هیت سینک به تراشه های حافظه کارت گرافیک اشاره کرد. هم چنین گاهی اوقات خمیرهای استفاده شده به خوبی عمل نمی کنند (لق بودن هیت سینک و ... ) که چاره کار استفاده از epoxy می باشد. از معایب این خمیر ها این است که در بیش تر موارد شما قادر به در آوردن هیت سینک از جایی که قبلا چسبانده اید، نمی باشید.
از جمله کارهایی که می توان جهت در آوردن هیت سینک های آغشته به epoxy انجام داد، قرار دادن مثلا کارت گرافیک در فریزر، قبل از انجام هرگونه عملی است. دمای پایین epoxy را شکننده می کند و همین باعث می شود که هیت سینک راحت تر از جای خود جدا شود.

انتخاب خمیر حرارتی مناسب
هنگام انتخاب خمیر مناسب، شما دو نوع مطرح را در پیش رو دارید : خمیرهای حرارتی فلزی، خمیرهای حرارتی سرامیکی
در بیش تر موارد مردم خمیرهای حرارتی فلزی را به دلیل کارایی بالاتر (همان طور که اخیرا گفته شد) ترجیح می دهند، اما امروزه مخصوصا در GPU ها، ترانزیستورها و اجزای الکتریکی زیادی وجود دارد که فاصله ی بسیار اندکی با Die را دارند. پس هنگام استفاده از خمیر حرارتی اگر فردی بسیار با تجربه و ورزیده نباشید، باید خوش شانس باشید اگر هنگام چسباندن هیت سینک، مقداری از از آن بر اثر فشردگی به بیرون نریزد و با ترانزیستور ها و اجزای الکتریکی اتصالی پیدا نکند. مطمئنا آسیب رساندن به کارت گرافیک در این مورد می تواند یک کابوس باشد ! پس در این جا یک خمیر حرارتی سرامیکی می تواند مفید واقع شود.
در هیت سینک ماژول های رم نیز خمیرهای حرارتی سرامیکی کاربرد بیش تری را دارند. چیست ها و GPU ها نیز از مواردی هستند که استفاده از خمیرهای سرامیکی می تواند بهتر باشد، مگر این که شما نسبت به استفاده از خمیرهای حرارتی فلزی راحت تر باشید. اما توجه داشته باشید که از خمیرهای حرارتی فلزی در ماژول های رم هیچ گاه استفاده نکنید ! خمیرهای حرارتی فلزی معمولا در CPU ها که دارای IHS هستند، استفاده می شود. تمام CPU ها امروزی دارای IHS هستند، اما بعضی افراد جهت گرفتن کارایی بالاتر آن را در می آورند. (IHS قطعه ای فلزی بر روی پردازنده است که گرما را در سطح آن منتشر می کند.)
از نظر برندهای سازنده خمیرهای حرارتی مرغوب می توان به مارک های Arctic Silver, Arctic Cooling, Coollaboratoryو تعدادی دیگر اشاره کرد. این برندها خمیرهای حرارتی بسیار مرغوبی را تولید می کنند که گاهی فقط توسط افراد حرفه ای استفاده می شود و به همین سبب شما نمی توانید اشکالاتی را در تولیدات این شرکت ها بیابید. چندین هزار تومان پرداخت هزینه بیش تر برای خرید این خمیرها می تواند ارزشش را داشته باشد.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

تمیز کردن چیپ در ابتدای کار
اگر یک هیت سینک نو را می خواهید بر روی یک CPU که قبلا هیچ هیت سینکی بر روی آن نصب نشده است، استفاده کنید، نیازی به این قسمت نخواهید داشت.
اما اگر هیت سینک یا کولینگ خود را عوض کرده اید و می خواهید از آن استفاده کنید، ابتدا باید چیپ مورد نظر را پاکسازی کنید. برای این کار در بیش تر موارد از الکل شیمیایی صنعتی، استون و یا محلولی با نام ArctiClean استفاده می شود. برای استفاده از این پاک کننده ها به میله پنبه ای (این میله ها با نوک پنبه ای جاذب بسیار خوبی هستند و با نام تجاری Q-Tip شناخته می شوند، و در اصل همون میله های گوش پاک کن خودمون میشه! جهت پاک کردن این میله ها بهترین گزینه هستند.) نیاز خواهید داشت که علاوه بر این که به راحتی قابل دسترسی است، می توانید به طور کامل به سطحی که پاک می کنید، نظارت داشته باشید.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

در مورد الکل صنعتی هر چه درصد بیش تری داشته باشد بهتر است ! %70 بد نیست و %90 و بالاتر مناسب است. دلیل بهتر بودن الکل هایی که درصد بالاتری دارند، سریع تر تبخیر شدن آن هاست که باقی مانده کمتری را بر جا می گذارد. الکل های %99 تقریبا هیچ پس مانده ای نخواهد داشت.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

توجه : از پاک کننده های روغنی به هیچ وجه استفاده نکنید که کارایی کولینگ های شما را کاهش می دهد زیرا یک لایه روغن در سطح مورد نظر اضافه می گردد که رسانایی گرمایی را کاهش می دهد.
جهت استفاده از پاک کننده، Q-Tip یا پارچه را درون آن فرو ببرید و به آرامی به سطح چیپ بکشید تا وقتی که تمام خمیر قبلی از بین برود. ممکن است نیاز باشد چندین بار این عمل را انجام دهید تا سطح چیپ کاملا تمیز گردد.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

جهت پاک کردن CPU آن را از سوکتش جدا کنید و مواظب باشید فشار زیادی به آن وارد نکنید که ممکن است باعث خمیده شدن یکی از Pin هایش شود.
توجه : با توجه به این که پوست بدن به صورت طبیعی، مقداری چرب است، مواظب باشید که سطح چیپ را با انگشت برهنه لمس نکنید.

استفاده از خمیر حرارتی
استفاده از خمیر حرارتی کار ساده ای است، اما ممکن است مقداری از وقت شما را بگیرد. کاری که خمیر حرارتی، انجام می دهد را به یاد بیاورید. پر کردن فضاهای خالی بین هیت سینک و CPU/GPU که از هوا (رسانای صعیف گرما) انباشته شده است. و در نتیجه شما نیز باید مقدار کافی خمیر حرارتی را جهت پر کردن این فضاها استفاده کنید. بعضی افراد هیت سینک را نیز Lap (تراشیدن جهت ایجاد یک سطح صیقلی و یا با عبارتی smooth) می کنند و به این صورت سطح صاف تری را به وجود می آورند که کارایی را بیش تر از قبل افزایش می دهد. هم چنین این عمل باعث می شود که خمیر حرارتی کم تری را نیز استفاده کنید. حال که سطح چیپ کاملا تمیز است، نوبت به استفاده از خمیر حرارتی می رسد.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

جهت انجام این کار یک قطره کوچک خمیر را، که چیزی در حدود یک دانه برنج است در سطح چیپ قرار دهید. معمولا CPU ها به مقدار بیش تری خمیر نسبت به GPU ها نیاز دارند. پس از این کار خمیر را باید تا جایی که می توانید، نازک کنید. هیت سینک های Lap نشده نیز به مقدار بیش تر خمیر نیازمندند.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

در برخی خمیرهای حرارتی مانند AS5 و موارد مشابه، می توانید یه تکه کوچک در وسط سطح CPU قرار دهید و بدون این که آن را پخش کنید، هیت سینک را بر روی آن سوار کنید، و به این ترتیب خمیر خودش در سطح CPU پخش خواهد شد. در برخی مواقع این روش کارساز خواهد بود، زیرا دیگر شخصا نیازی به پخش کردن خمیر نخواهید داشت و هم چنین حباب های هوا که ممکن است در خمیر وجود داشته باشید، کاهش می یابد. در CPU هایی که دارای IHS هستند، کافی است فقط خمیر به مقدار کافی در وسط آن باشد، زیرا هسته مرکزی نیز در همین قسمت قرار دارد. به تصاویر زیر دقت کنید.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

توجه : توصیه شده است که در CPU های IHS دار، مقداری خمیر بدون پخش کردن در وسط آن قرار داده شود و سپس هیت سینک را بر روی آن قرار داد. در موارد دیگر که IHS دیده نمی شود مانند GPU و پردازنده های بدون IHS (شکل بالا) شما باید تا حد ممکن خمیر را نازک کنید. بعضی افراد از یک کیسه پلاستیکی یا دستکش بر روی انگشتشان استفاده می کنند و به این طریق بدون تماس مستقیم با سطح مورد نظر خمیر را پخش می کنند و با استفاده از یک شی مناسب (معمولا یک کارت اعتباری) آن را کاملا دقیق و نازک می کنند.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

یک روش ابتکاری، جهت به دست آوردن کارایی بالاتر، استفاده از خمیر حرارتی بر روی هیت سینک، و سپس پاک کردن آن، بدون استفاده از مواد پاک کننده می باشد. این کار به شما اطمینان می دهد که تمام شکاف موجود در سطح هیت سینک با خمیر حرارتی پوشانده می شود.
پس از اعمال خمیر حرارتی و نازک کردن آن، نوبت به سوار کردن هیت سینک می رسد. توجه داشته باشید عمل قرار دادن هیت سینک را فقط یک بار انجام دهید، و اگر هیت سینک رو پس از قرار دادن، دوباره جدا کنید، مجددا باید از خمیر حرارتی استفاده کنید. زاویه قرار گرفتن هیت سینک بر روی CPU هم باید صحیح باشد تا خمیر به طور کامل و هموار پخش شود.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

صحبت نهایی
پس از قرار دادن صحیح هیت سینک و اتصال کانکتور فن، می توانید از سیستم خود استفاده کنید. می توانید به BIOS سیستم بروید و دماها را به مدت چند دقیقه چک کنید تا عملکرد خمیر حرارتی را مشاهده کنید و از استفاده ی صحیح از خمیر و گرم نبودن آن اطمینان یابید.

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

بیش تر خمیرها مولفه ای به نام burn-in period دارند که در طول آن عملکرد خمیر افزایش و دما کاهش می یابد. هم چنین بر اثر گرما، خمیر حرارتی به مرور عملکرد خودش را نشان خواهد داد. به طور مثال در AS5 عموما کارایی تا 200 ساعت استفاده، افزایش می یابد و دما 5-8 سلسیوس/کلوین کاهش از خود نشان می دهد.

با تشکر علی

شهر سخت افزار ایران


=====================

تمامي حقوق مطلب فوق، متعلق به شهر سخت افزار مي باشد.

[AMD>INTEL]

عالی بود علی جان .

[N0m@d]

خیلی حرفه ای و مفید بود!

منبع فارسی بود یا انگلیسی؟

[™Ali]

خیلی حرفه ای و مفید بود!

منبع فارسی بود یا انگلیسی؟

با سلام برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

منبع :

http://www.techpowerup.com/articles/overclocking/134

[hamid3pnn]

سلام
مطلبتون واقعا عالی بود مرسی
من یه خمیر حرارتی گرفتم که اسمش نمی دونم چینیه یا ژاپنی.
سایتش اینه؟www.balancestars.com
DRG33
ممنون میشم راهنمایی کنید که خوبه یا نه؟فروشنده که می گفت ما سیستم هامونو با این میزنیم.
یه سرنگ کوچولوی قرمزه
بعد من اگه خودم بزنم بهتره یا ببرم فروشنده بزنه؟
می خواستم برای کارت گرافیک بزنم هم cpu
خیلی ممنون

مرسی

[JEskandari]

خوب اینی که گفته با این میزنه راست گفته چون خمیر ارزونی هستش.
در مورد خوب یا بد بودنش باید بگم این دیگه خمیر سفید ژنریک هستش نباید انتظار در حد یک خمیر حرفه ای ازش بره.
به هر حال اورکلاک نکنی کارت را راه میاندازه . ولی من دیگه از وقتی خمیرهای بهتر توی بازار اومده دیگه از اون استفاده نمیکنم.

[AMD>INTEL]

شنیدم قراره خمیره thermalfusion 400 کولر مستر هم وارد بشه که بر اساسی Review هائی که ازش دیدم عالی بوده

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

http://www.ocia.net/reviews/cmtf400/page3.shtml

[Xtreme]

شنیدم قراره خمیره thermalfusion 400 کولر مستر هم وارد بشه که بر اساسی Review هائی که ازش دیدم عالی بوده





http://www.ocia.net/reviews/cmtf400/page3.shtml

سلام ..
با چه قیمتی ؟

پی نوشت : در مجموع یه ریویو درست و حسابی پیدا میشه که اونم لینک دادید.
اونجا هم که برتری خاصی در مقابل TX2 نداره..

[AMD>INTEL]

من قیمت رو اطلاعی ندارم فقط شنیدم که وارد میشه . کسی خمیر شناس باشه حله برای مشاهده این لینک/عکس می بایست عضو شوید ! برای عضویت اینجا کلیک کنید

[ViKiNG]

سلام ..
با چه قیمتی ؟

پی نوشت : در مجموع یه ریویو درست و حسابی پیدا میشه که اونم لینک دادید.
اونجا هم که برتری خاصی در مقابل TX2 نداره..

قيمت اين خمير در بازار جهاني در حدود 14-18 دلار فروش ميره
در صورت واردات انبوه ميشه تو بازار خودمون 17-22 بسته به انصاف فروشنده

كولر مستر برند خوش نامي هست ، حداقل تو كولرو كيس عالي عمل كرده !