smh
29-11-07, 00:49
هدف هر پروژه‌ي نرم‌افزاری رسیدن به سیستمی است که کیفیت مناسب و کارآیی لازم را برای کاربران به دنبال داشته باشد. نگه‌داری و پشتیبانی آن آسان باشد و در شرایط سخت و دشوار و زیر فشارهای گوناگون دچار مشکل نشود.
فرآیندها و روش‌های مهندسی نرم‌افزار با انگیزه‌ي رسیدن به اهداف بالا و از طریق بررسی و تحلیل ساز و کار صدها پروژه‌ی نرم‌افزاری در اندازه‌ها و انواع مختلف و نتایج به دست آمده از آن‌ها به وجود آمده‌اند. امروزه لزوم داشتن روش و استانداردهایی برای تولید و توسعه‌ي نرم‌افزار بر کسی پوشیده نیست. نوين‌ترین فرآیند تولید و توسعه‌ي نرم‌افزار که می‌تواند تنوع گسترده‌ای از پروژه‌های نرم‌افزاری را پوشش دهد RUP یا همان Rational Unified Process است که توسط برجسته‌ترین مهندسان و دانشمندان این رشته در دهه‌ي 90 میلادی ارايه شده است.
در اختيار نداشتن نقشه‌ي راه همیشه می‌تواند به گمراهی بينجامد. اولین گام در رسیدن به یک محصول نرم‌افزاری مطلوب با ویژگی‌هایی که در بالا به صورت کلی و تیتروار به آن اشاره شد، داشتن فرآیند خوش‌تعریفی (Well Define) متناسب با شرایط خاص پروژه است. فرآیندی که در آن به درستی و دقت و وضوح تعریف می‌شود که چه فعالیت‌هایی باید انجام شود، چه فرآورده‌هایی باید تولید شود، چه تصمیماتی و در چه لحظاتی باید گرفته شود و در نهایت تيم چه‌گونه سازمان یابد تا بتواند در قالب زمان و بودجه‌ي معینی نرم‌افزار خواسته شده را با مشخصات کیفی مناسب تولید كند. نرم‌افزاری که ارزش افزوده‌ي آن برای استفاده کننده یا سفارش دهنده به وضوح روشن باشد. به علاوه همین فرآیند باید معین کند که از چه کارهایی باید پرهيز کرد.
روند كار برای هر تیم نرم‌افزاری بسته به نوع و اندازه‌ي نرم‌افزار تولیدي، فرهنگ حاكم بر فضاي تيم و سازمانی که تيم به آن وابسته است، متفاوت است، RUP علاوه بر تمامی امکانات خود، ابزاری است که می‌توان با آن فرآیند جدیدی را منطبق با مشخصات یک پروژه مشخص تولید کرد. تولید فرآیند مناسب همیشه به تجربه و دانش و شناخت محیط و پروژه نیازمند است. راهبری پروژه‌ها نیز به ويژه در شرایطی که نیازها تغییر می‌کنند و یا پیچیدگی‌های فراوانی سر راه وجود دارد، نیازمند تجربه‌ي مکفی است.
افزون بر اين پس از تعریف و تعیین فرآیند یا نقشه‌ي راه لازم است که به طور مرتب پیش‌رفت پروژه از دو ديدگاه نظارت و بازرسی و یا به اصطلاح ممیزی شود.
1. تطبیق مسیر پیموده شده با استاندارد طراحی شده و ارزیابی آن
2. ارزش محصول تولید شده در هر مرحله
تعریف استانداردها و الگوها و روش‌ها به تنهایی کافی نیست، کنترل و بازبینی مداوم مسیر پیموده شده نیز لازم است تا قطار پروژه را روی ریل اصلي خود نگه‌دارد و به مقصد برساند. طبیعی است که آن‌چه گفته شد نه به معنای لزوم تشریفات فراوان و غیر ضروری است. همان‌طور که پيش از اين نیز اشاره شد، نکته‌‍‌ي مهم آن است که تشریفات فرآیند و ارزیابی آن بسته به شرایط یک پروژه، اندازه و پیچیدگی و گستردگی تیم بسیار متفاوت است. روشن است كه در یک پروژه‌ي کوچک تشریفات کم‌تری لازم است. هر چند روح کلی کار باید حفظ شود و کنترل‌هاي ويژه‌اي وجود داشته باشند.
هر پروژه به طور معمول با ارايه‌ي طرح پروژه (Project Plan) آغاز می‌شود. این طرح دربرگيرنده‌ي سازمان، اهداف و بودجه، برآوردهای زمانی و هزینه‌ای، فازبندی و تعیین اهداف هر فاز از پروژه است. حتا در پروژه‌های بسیار کوچک هم چنین طرحی - هرچند به صورت غيررسمی- وجود دارد. با این همه لزوم وجود اين طرح در پروژه‌های بزرگ بسیار بیش‌تر احساس می‌شود.
طرح کیفیت پروژه و مشتمل بر راهکارها و سازمان کنترلی پروژه است و در آن نحوه و چگونگی کنترل‌های لازم به منظور تامین اعتبار و درستي کار انجام شده تعریف می‌شود. این طرح از جمله شامل چگونگی نظارت و بازبینی داخلی و خارجی است و در صورتی که به درستی پی‌گیری شود می‌تواند کیفیت پروژه را تا حد قابل قبولی بالا ببرد.
-------------------------------------------------------
نويسنده : حميد مشرف
ناشر : همكاران سيستم
فرآیندها و روش‌های مهندسی نرم‌افزار با انگیزه‌ي رسیدن به اهداف بالا و از طریق بررسی و تحلیل ساز و کار صدها پروژه‌ی نرم‌افزاری در اندازه‌ها و انواع مختلف و نتایج به دست آمده از آن‌ها به وجود آمده‌اند. امروزه لزوم داشتن روش و استانداردهایی برای تولید و توسعه‌ي نرم‌افزار بر کسی پوشیده نیست. نوين‌ترین فرآیند تولید و توسعه‌ي نرم‌افزار که می‌تواند تنوع گسترده‌ای از پروژه‌های نرم‌افزاری را پوشش دهد RUP یا همان Rational Unified Process است که توسط برجسته‌ترین مهندسان و دانشمندان این رشته در دهه‌ي 90 میلادی ارايه شده است.
در اختيار نداشتن نقشه‌ي راه همیشه می‌تواند به گمراهی بينجامد. اولین گام در رسیدن به یک محصول نرم‌افزاری مطلوب با ویژگی‌هایی که در بالا به صورت کلی و تیتروار به آن اشاره شد، داشتن فرآیند خوش‌تعریفی (Well Define) متناسب با شرایط خاص پروژه است. فرآیندی که در آن به درستی و دقت و وضوح تعریف می‌شود که چه فعالیت‌هایی باید انجام شود، چه فرآورده‌هایی باید تولید شود، چه تصمیماتی و در چه لحظاتی باید گرفته شود و در نهایت تيم چه‌گونه سازمان یابد تا بتواند در قالب زمان و بودجه‌ي معینی نرم‌افزار خواسته شده را با مشخصات کیفی مناسب تولید كند. نرم‌افزاری که ارزش افزوده‌ي آن برای استفاده کننده یا سفارش دهنده به وضوح روشن باشد. به علاوه همین فرآیند باید معین کند که از چه کارهایی باید پرهيز کرد.
روند كار برای هر تیم نرم‌افزاری بسته به نوع و اندازه‌ي نرم‌افزار تولیدي، فرهنگ حاكم بر فضاي تيم و سازمانی که تيم به آن وابسته است، متفاوت است، RUP علاوه بر تمامی امکانات خود، ابزاری است که می‌توان با آن فرآیند جدیدی را منطبق با مشخصات یک پروژه مشخص تولید کرد. تولید فرآیند مناسب همیشه به تجربه و دانش و شناخت محیط و پروژه نیازمند است. راهبری پروژه‌ها نیز به ويژه در شرایطی که نیازها تغییر می‌کنند و یا پیچیدگی‌های فراوانی سر راه وجود دارد، نیازمند تجربه‌ي مکفی است.
افزون بر اين پس از تعریف و تعیین فرآیند یا نقشه‌ي راه لازم است که به طور مرتب پیش‌رفت پروژه از دو ديدگاه نظارت و بازرسی و یا به اصطلاح ممیزی شود.
1. تطبیق مسیر پیموده شده با استاندارد طراحی شده و ارزیابی آن
2. ارزش محصول تولید شده در هر مرحله
تعریف استانداردها و الگوها و روش‌ها به تنهایی کافی نیست، کنترل و بازبینی مداوم مسیر پیموده شده نیز لازم است تا قطار پروژه را روی ریل اصلي خود نگه‌دارد و به مقصد برساند. طبیعی است که آن‌چه گفته شد نه به معنای لزوم تشریفات فراوان و غیر ضروری است. همان‌طور که پيش از اين نیز اشاره شد، نکته‌‍‌ي مهم آن است که تشریفات فرآیند و ارزیابی آن بسته به شرایط یک پروژه، اندازه و پیچیدگی و گستردگی تیم بسیار متفاوت است. روشن است كه در یک پروژه‌ي کوچک تشریفات کم‌تری لازم است. هر چند روح کلی کار باید حفظ شود و کنترل‌هاي ويژه‌اي وجود داشته باشند.
هر پروژه به طور معمول با ارايه‌ي طرح پروژه (Project Plan) آغاز می‌شود. این طرح دربرگيرنده‌ي سازمان، اهداف و بودجه، برآوردهای زمانی و هزینه‌ای، فازبندی و تعیین اهداف هر فاز از پروژه است. حتا در پروژه‌های بسیار کوچک هم چنین طرحی - هرچند به صورت غيررسمی- وجود دارد. با این همه لزوم وجود اين طرح در پروژه‌های بزرگ بسیار بیش‌تر احساس می‌شود.
طرح کیفیت پروژه و مشتمل بر راهکارها و سازمان کنترلی پروژه است و در آن نحوه و چگونگی کنترل‌های لازم به منظور تامین اعتبار و درستي کار انجام شده تعریف می‌شود. این طرح از جمله شامل چگونگی نظارت و بازبینی داخلی و خارجی است و در صورتی که به درستی پی‌گیری شود می‌تواند کیفیت پروژه را تا حد قابل قبولی بالا ببرد.
-------------------------------------------------------
نويسنده : حميد مشرف
ناشر : همكاران سيستم