مشکلات دهان و دندان امروزه یکی از رایج‌ترین مشکلات مردم است. البته امروزه با پیشرفت بهداشت، میزان فساد و از بین رفتن دندان بسیار کمتر از گذشته شده است، ولی با توجه به نوع تغذیه، عادات غلط و عدم به کارگیری روش‌های صحیح بهداشتی، معضلات دندان هنوز هم وجود دارد.
یک دندان سالم از دو قسمت عمده ی "تاج و ریشه" تشکیل شده است. تاج قسمتی از دندان است که در دهان دیده می‌شود و ریشه قسمتی از دندان است که در داخل استخوان فک قرار دارد، ولی در واقع از سه قسمت مجزا یعنی مینا، عاج و پالپ یا مغز دندان تشکیل شده است. دندان یک سری بافت‌های نگه دارنده دارد که شامل استخوان فک، لثه و الیاف نگهدارنده است. مینای دندان سخت‌ترین عضو بدن از لحاظ استحکام می‌باشد و تاج دندان را می‌پوشاند و در واقع چیزی که در دهان مشاهده می‌کنیم، همان مینای دندان است. ضخامت این لایه متغیر بوده و در بعضی جاها تا سه میلی‌متر می‌رسد. پس قسمتی از تاج دندان که در دهان قابل مشاهده و لمس است، مینا نامیده می‌شود. سایر قسمت‌های تاج در زیر مینا قرار دارند.
خمیر دندان نباید به مینا آسیبی برساند و این امر با انتخاب خمیردندانی مناسبی که دارای مواد ساینده ی ملایم است، مقدور می باشد.
تغییر رنگ ظاهری دندان می‌تواند علل خارجی یا داخلی داشته باشد. بعضی از باکتری‌ها در دهان ایجاد رنگدانه می‌کنند و باعث تغییر رنگ سطح دندان به سبز، قهوه‌ای، مشکی یا نارنجی می‌شوند. تنباکو، چای، قهوه و دخانیات همه موجب تغییر رنگ دندانها می‌شوند. تمام این عوامل، علل خارجی تغییر رنگ سطح دندانها هستند. استفاده از خمیرها و پودرهای سفیدکننده دندان از ایجاد چنین رنگ‌هایی که علل خارجی داشته باشند، جلوگیری می‌کند.
از علل داخلی تغییر رنگ دندان می‌توان به مصرف بعضی از داروها مثل آهن و ید اشاره کرد.
سایش دندانی به چه عللی به وجود می‌آید؟
فرسایش دندانها یک روند طبیعی است که با افزایش سن ایجاد می‌شود. البته این حالت اگر در افراد کم سن دیده شود، غیرطبیعی است.
این سایش‌ها انواع مختلفی دارند و به دلایل متعددی ایجاد می‌شوند.
برخورد دندان ها به یکدیگر در حین جویدن غذا، عادت به فشار دادن دندانها بر روی همدیگر در حالت استرس، مصرف غذاهای اسیدی، استفاده غلط از مسواک و خلال دندان، عادت به قرار دادن قلم و سنجاق و تنباکو یا هر ماده خارجی بین دندانها، مصرف میوه‌های ترش ، نوشابه‌ها، بعضی از داروهای شیمیایی، استفراغ‌های مزمن و بعضی مواد صنعتی از عوامل ایجادکننده این سایش‌ها هستند.
این سایش‌ها تا زمانی که در مراحل اولیه هستند و زیبایی و عملکرد دندانها را مختل نکرده‌اند، مشکل‌ساز نیستند و بهترین راه چاره، تغییر عادت فرد و همچنین استفاده از مواد متعادل کننده PH دندان می‌باشد.
برخی افراد تصور می‌کنند که با بالا رفتن سن دندانها شل و لق می‌شوند، در حالی که هیچ دندانی با بالا رفتن سن شل نمی‌شود. با بالا رفتن سن، زمان فراموش کردن مسواک طولانی‌تر می‌شود، یعنی هرچه سن فرد بالاتر می‌رود، عدم رعایت بهداشت دهان اثر بدتری را بر روی دندان باقی می‌گذارد و به دنبال تجمع جرم، ممکن است دندان از بین برود، ولی کسی که تمام مراقبت‌های دهان و دندان را انجام می دهد، دندان‌های سالمی خواهد داشت.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به تشکیل لایه میکروبی در دندان منجر می‌شود. دو تا پنج دقیقه بعد از استفاده از مواد قندی و غذا، اسیدهای مخرب در اثر فعالیت میکروبهای موجود در لایه میکروبی تولید شده و به مدت 20 دقیقه تا یک ساعت در دهان باقی می‌مانند. اسید تولید شده مینای دندان را تخریب می کند و باعث شروع پوسیدگی می‌شود.
استفاده از مواد شوینده دندان و دهان‌شویه‌ها با PH قلیایی کم و مواد ضدباکتری پس از مصرف مواد شیرین ، اسید و باکتری‌های موجود در سطح دندان را از بین می‌برد و مانع از پوسیدگی می‌شود. همچنین فلوراید موجود در ترکیب این مواد باعث استحکام مینای دندان شده و آن را در برابر پوسیدگی مقاوم می‌کند.
پس نتیجه‌ای که می‌توانیم بگیریم این است که با استفاده ی مناسب از مواد شوینده دهان و دندان (خمیر دندان، پودر دندان و دهان‌شویه) می‌توانیم گام مهمی در جهت حفظ سلامتی دندان‌هایمان برداریم.
دکتر روژین سرکارات
هفته نامه سلامت
ashkan.h
11-10-10, 22:14
دندانپزشکی فقط برای درمان نیست:
شیری، دائمی، عقل:
دندان های شیری از سن شش سالگی شروع به افتادن می کنند و در سن 12 سالگی تمام دندان های شیری جایگزین شده اند.
البته دندان هایی هم هستند که از ابتدا دائمی هستند و به نام دندان های دائمی و کرسی شناخته می شوند، که اولین آن ها در سن شش سالگی درآمده و بعدی ها در 12 سالگی و دندان های عقل معمولا در 18 سالگی در می آید. همان طور که می بینید تقریبا این فواصل شش سال، شش سال هستند.
رویش دندان عقل ممکن است تا 30 سالگی طول بکشد و بعضی هم اصلا جوانه ی دندان عقل ندارند و هیچ گاه دندان عقل در نمی آورند؛ جالب است بدانید که در اسکلت دندان های گذشته دیده شده که انسان ها در ابتدا 4 دندان کرسی داشته اند و الان به 3 تا رسیده و ممکن است در آینده 2 تا شود. به علاوه برخی افراد اصلا دندان های شیری شان نمی افتد و همین دندان ها در دهان شان تا آخر باقی می ماند.
پیشگیری بهتر از درمان:
از 12 سالگی به بعد دندان های برخی کودکان شیار های عمیقی دارد که مستعد پوسیدگی است؛ چرا که مواد غذایی در آن گیر می کند و معمولا زود پوسیده می شود.
بنابراین یک سری کارها را باید برای پیشگیری از این پوسیدگی انجام دهند که در واقع این شیار ها را می بندد. به این عمل، شیارپوشی یا فیشور سیلنت (fissure sealant) می گویند.
مراجعه هر شش ماه یک بار به دندانپزشک و استفاده از مسواک و نخ دندان و جلوگیری از مصرف مواد قندی و مواد چسبنده مثل پفک کمک می کند تا دندان سالم بماند.
دندان های مرتب
این دندان هایی که در می آیند خیلی اوقات نحوه قرار گرفتن شان نامرتب و یا بد شکل است که برای درمان این موضوع یکی از رایج ترین روش ها، ارتودنسی است که اگر فک کوچک باشد یکی دو تا از دندان ها که خیلی مهم نیستند کشیده می شوند و از این فضا برای مرتب کردن دندان های دیگر استفاده می شود. ولی اگر مساله خیلی شدید نباشد و یا فرد تمایلی به انجام ارتودنسی نداشته باشد راه های جدیدی وجود دارد که یکی از آن ها لامینیت است که در واقع یک پوسته ی چینی روی دندان قرار داده می شود که هم، شکل و هم، رنگ دندان را اصلاح می کند و هم آن زیبایی که مدنظر فرد است را به وجود می آورد. با مواد هم رنگ دندان(کامپوزیت) هم می توان فاصله را اصلاح کرد و یا بد رنگی یا کجی اش را اصلاح کرد.
دکتر صدیقه عظیمی
ashkan.h
11-10-10, 22:15
مسواک را مرطوب کنیم یا خشک مسواک بزنیم؟
بسیاری از افراد می پرسند که برای مسواک زدن ، مسواک را مرطوب کنیم یا همان طور خشک استفاده کنیم ؟ اصلا چه تفاوتی بین این دو وجود دارد؟
فرزانه آقاحسینی، دندانپزشک گفت: مسواك هنگام استفاده باید كاملاً خشك باشد زیرا رطوبت موجب كاهش كارایی مسواك در برداشتن پلاك‌های میكروبی دندان می‌شود.
وی در خصوص قراردادن مسواك در فضای سرویس‌های بهداشتی و احتمال آلودگی آن اظهار داشت: در این زمینه كار تحقیقاتی انجام نشده است اما به طور كلی این موضوع مانند قراردادن مسواك‌های اعضای مختلف خانواده در داخل یك لیوان می‌تواند ارتباط آلودگی میكروبی را برقرار كند و هر چه این مسئله كمتر باشد شانس تمیز ماندن مسواك بیشتر است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران ادامه داد: دهان محیط استریل نیست و سیستم دفاعی دارد كه می‌تواند به كمك آن از عفونت‌های مختلف جلوگیری كند اما باید در نظر داشت ما به كمك مسواك زدن فقط پلاكی كه حاوی مقدار زیادی میكروب است را از دندان جدا می‌كنیم اما مسواك نمی‌تواند محیط دهان را استریل كند. شاید استفاده از دهان‌شویه مقداری محیط دهان را استریل كند.
وی با بیان اینكه در بحث مسواك زدن مهمترین موضوع، روش و زمان مسواك‌زدن و نوع مسواك است، تصریح كرد: به هیچ وجه موافق درپوشی كه در روی مسواك قرار می‌دهند نیستیم چرا كه باید مسواك هنگام استفاده كاملاً خشك باشد و وقتی خشك باشد می‌تواند پلاك میكروبی را بردارد.
آقا حسینی خاطرنشان كرد: به دلیل اینكه مسواك زدن یك عمل مكانیكی است وقتی درپوش روی آن قرار گیرد رطوبت در آن حفظ می‌شود و سپس برس‌های مرطوب مسواك نمی‌تواند پلاك میكروبی را از دندان جدا كند. لذا اصل برداشتی پلاك میكروبی با مرطوب شدن مسواك زیر سؤال می‌رود. همچنین خیس‌كردن مسواك قبل از استفاده از آن اشتباه است و مسواك به هنگام استفاده باید خشك خشك باشد.
سلامتیران
ashkan.h
11-10-10, 22:18
بیماری های دهان و ویتامین B
نقش تغذیه بر سلامت اندام های بدن بر کسی پوشیده نیست. کمبود ویتامین ها، نتیجه تغذیه نادرست است که عوارضی در پی دارد.
کمبود ویتامین های گروه B در ایجاد مشکلات ناحیه دهان مؤثر بوده و باعث بروز زخم‌های گوشه لب، آفت دهان و آتروفی زبان می‌شود.
اگر در دهان خود احساس سوزش می کنید، یا لثه شما دچار خون‌ریزی است، تغییر روند تغذیه می‌تواند در بهبود این مشکلات موثر باشد.
کمبود ویتامین‌ها مشکلات جدی در دهان و لثه‌ها ایجاد می‌کنند و این مشکلات، موجب ایجاد چرخه معیوبی در دهان می‌شود، زیرا دهان سوزناک و لثه‌های خون‌ریزی دهنده باعث می‌شوند در هنگام خوردن میوه و سبزی دچار ناراحتی شویم، لذا از خوردن میوه‌ها و سبزی‌ها خودداری کنیم، در نتیجه کمبود ویتامین ها شدیدتر خواهد شد.
بیماریهای شایع ناحیه دهان:
از بیماریهای شایع ناحیه دهان که در اثر کمبود ویتامین های گروه B ایجاد می‌شوند، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
1) زخم شدن گوشه لب‌ها: این بیماری که اغلب در اثر عفونت‌های قارچی ایجاد می‌شود، باعث بروز التهاب و زخم‌های دردناک در گوشه لب‌ها (محل اتصال لب‌های بالا و پایین به یکدیگر) خواهد شد.
برای درمان بیماری، در صورتی که عامل بروز آن قارچ باشد، استفاده از پماد میکونازول می‌تواند موثر باشد و در صورت وجود مشکلات تغذیه‌ای، مصرف ویتامین های گروه B.
2) آفت‌های مکرر دهانی: یکی از دلایل آفت دهان، کم‌خونی است و یکی از دلایل کم‌خونی کمبود ویتامین های گروه B. در نتیجه مصرف ویتامین B می‌تواند در بهبود آن موثر باشد.
3) آتروفی زبان: در این حالت، زبان پُرز خود را از دست داده و صیقلی، قرمز پُررنگ و بدون پرز به نظر می‌رسد. به دلیل کمبود ویتامین های گروه B پرزهای چشایی از بین می‌روند و بیمار قدرت چشایی خود را تا حد زیادی از دست می‌دهد.
خوراکی‌های زیر منابع خوبی برای تامین انواع ویتامین‌های گروه B محسوب می‌شوند:
جگر، نان و غلات سبوس‌دار، شیر و لبنیات، گوشت ها، ماء الشعیر (مخمر) کلم بروکلی، سبزیجات برگ سبز، مرکبات و اسفناج.
چند مطالعه اثر ویتامین C را در پیشگیری از سرطان دهان به اثبات رسانده است.
سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد که استفاده از نوشیدنی و غذای داغ و غذاهای زغالی، خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش می‌دهد.
با افزایش مصرف میوه و سبزی‌ها از خطر ابتلا به سرطان دهان کاسته می‌شود.
سوءتغذیه با تأثیر منفی بر سیستم ایمنی موجب تشدید علایم دهانی بیماری ایدز مثل زخم، عفونت‌های قارچی، خشکی دهان و نئوپلاسم (نئوپلاسم یک توده غیر طبیعی بافتی است که رشد آن از رشد طبیعی بافت اطراف بیشتر است و پس از قطع عامل محرکی که سبب این تغییر شده‌است، با همان شدت ادامه می‌یابد) می‌شود.
دکتر شیرین معماران - متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت
عضو هیات علمی دانشگاه شاهد
ashkan.h
11-10-10, 22:21
آفت دهان و علل ایجاد آن:
آفت دهان (Canker sores)عبارت است از زخم های دردناکی که در مخاط دهان به وجود می‌آیند. آفت دهان سرطانی نیست. آفت دهان ممکن است با عفونت ناشی از ویروس تب خال اشتباه گرفته شود. این نوع زخم می تواند در هر دو جنس رخ دهد، اما در زنان شایع تر است.
آفت عود کننده، از مهم ترین نوع آفت هاست. زخم های عود کننده به طور معمول در دوران طفولیت تا بلوغ شروع می شوند و بهبودی آن حدود 1 تا 4هفته طول می کشد. زخم آفت معمولاً گرد یا بیضی بوده و یک حاشیه ی قرمز رنگ با مرکز زرد یا خاکستری دارد.
علل و عوامل ایجاد کننده :
علت واقعی این بیماری هنوز ناشناخته است. سابقه ی خانوادگی در یک سوم بیماران دیده می شود. حدود 10 تا 20 درصد بیماران اختلالاتی مانند کمبود آهن یا فولیک اسید یا ویتامین B12 دارند. عواملی مانند هیجانات روحی، ضربه، قاعدگی، حساسیت های غذایی نیز در ایجاد این بیماری مؤثرند.
این بیماری همچنین در ایدز و به ندرت در کودکان همراه با گلو درد و تب و در بعضی از بیماری های دیگر دیده می شود. با گذشت سن شدت بیماری کاهش یا بهبود می یابد و تا کنون عامل عفونی برای این بیماری کشف نشده است. اما علل زیر محتمل تر به نظر می رسند:
- استرس عاطفی یا جسمانی، اضطراب، یا ناراحتی و عصبی بودن پیش از عادت ماهانه
- آسیب به مخاط دهان در اثر خشن بودن دندان های مصنوعی، غذای داغ
- مسواک زدن، یا کار دندان پزشکی
- آزردگی و تحریک ناشی از غذاهایی مثل شکلات، غذاهای ترش و اسیدی (سرکه، غذاهای دودی)، آجیل‌ها یا چیس‌های نمک زده شده
- عفونت های ویروسی
علایم شایع آفت دهان
زخم ها کوچک، بسیار دردناک و کم عمق هستند و توسط یک غشای خاکستری پوشیده شده‌اند. حاشیه ی آنها توسط یک هاله ی قرمز پررنگ احاطه شده است.
این زخم ها می توانند روی لب‌ها، لثه‌ها، سطح داخلی گونه‌ها، زبان، کام و گلو ظاهر شوند. به هنگام حمله ی آفت معمولاً 3-2 زخم به وجود می آیند، اما ظهور یک باره ی 15-10 زخم با یکدیگر، خیلی بعید نیست.
زخم ها ممکن است در 3-2 روز اول بسیار دردناک باشند، به نحوی که فرد موقع خوردن یا صحبت کردن دچار ناراحتی شود.
گاهی قبل از بروز زخم، برای 24 ساعت احساس مورمور یا سوزش در دهان وجود دارد.
انواع آفت :
آفت یک بیماری شایع بوده و تا 20 درصد افراد را مبتلا می سازد. در افرادی که سطح اقتصادی و اجتماعی بالاتری دارند شایع تر است و سه فرم عمده دارد:
آفت مینور :
فرم مینور یا کوچک حدود 80 درصد موارد را شامل می شود. این فرم عمدتاً در گروه سنی 10 تا 40 سال دیده شده و ناراحتی مختصری ایجاد می نماید. زخم هایی بین 2 تا 4 میلی متر در لب‌ها ، گونه‌ها ، کف دهان و زیر زبان ایجاد می شود. این زخم ها در لثه‌ها ، کام و روی زبان شایع نیستند.
تعداد زخم ها در یک زمان معمولاً کم بوده و بین 1 تا 6 عدد متغیر است. ضایعات طی 7 تا 10 روز بهبود می یابند، ولی با فواصل نامنظمی ممکن است عود کنند. زخم ها معمولاً گرد و یا بیضی هستند، ولی ممکن است خطی نیز باشند. رنگ زخم ابتدا زرد رنگ است، ولی به تدریج خاکستری می شود. حاشیه ی زخم ملتهب و قرمز رنگ است و بهبودی، بدون بجا گذاشتن جوشگاه(جای زخم) صورت می پذیرد.
آفت ماژور :
فرم ماژور یا بزرگ حدود 10 درصد موارد را شامل می شود. این زخم ها بزرگ تر بوده، عود بیشتری داشته، مدت بیشتری باقی می ماند و از نوع مینور دردناک تر می باشند. اندازه ی آنها ممکن است از یک سانتی متر هم بزرگ تر شود و در هر جای دهان، حتی روی زبان و کام نیز دیده شوند. تعداد آنها کم (معمولاً 1 تا 6 عدد) است و طی 10 تا 40 روز بهبود می یابند. بهبودی آنها می تواند، با بجا گذاشتن جوشگاه باشد.
فرم شبه تب خال :
این فرم در سنین کمی بالاتر از فرم های قبلی دیده می شود و در خانم ها شایع تر است. این فرم به شدت دردناک بوده و آن قدر فواصل عود کم است که زخم تقریباً به طور مداوم وجود دارد. این فرم با ایجاد تاول های ریز شروع می شود که سریعاً تبدیل به زخم های کوچک ( 2 میلی متری ) می گردد. این ضایعات در هر جای دهان ممکن است باشند. این زخم ها بزرگ تر شده و به یکدیگر می پیوندند تا یک زخم بزرگ که طی 10 روز یا بیشتر بهبود می یابد، تشکیل می شود.
به دلیل شباهت ظاهری این نوع آفت به تب خال ، فرم شبه تب خال نام گرفته است، ولی دلیلی بر دخالت ویروس تب خال در این بیماری وجود ندارد.
ashkan.h
11-10-10, 22:24
بيماري هاي لثه، خاموشند:
همه دوست دارند لبخندي زيبا داشته باشند، ولي داشتن لبخندي زيبا، فقط داشتن يک رديف دندان سفيد در هنگام لبخند زدن نيست.
ديده شدن لثه‌هايي سالم و خوش رنگ نيز يکي ديگر از شاخص‌هاي يک لبخند زيباست؛ شاخصي كه دكتر ركن، رئيس‌هيأت مديره انجمن پريودونتيست‌هاي ايران درباره آن صحبت مي كند. با اين متخصص درباره پيشگيري از بيماريهاي لثه‌اي به گفت‌وگو نشستيم.
بيماريهاي لثه بي سر و صدا و به آرامي پيشرفت مي کنند و چون دردي ايجاد نمي کنند، بيشتر افراد فکر مي کنند چنين بيماري اي ندارند و تا کار از کار نگذرد، به دندانپزشک مراجعه نمي کنند، در حالي‌كه در سنين بالا يعني 60-50 سالگي، حدود 70 درصد افراد به نوعي از بيماريهاي لثه مبتلا هستند.
شايع‌ترين نوع بيماري لثه‌اي كه افراد به آن مبتلا مي شوند، كدام است؟
شايع‌ترين بيماري لثه‌اي، همان التهاب لثه است که با خونريزي از لثه آشکار مي شود. خونريزي لثه در بسياري از بيماراني که به مطب دندانپزشکي مراجعه مي کنند، شايع است.
حالا از كجا بفهميم كه به اين بيماري خاموش مبتلا شده‌ايم؟ بيماريهاي لثه‌اي علامت مشخصه‌اي هم دارند؟
خونريزي لثه يکي از اولين نشانه‌هاي بيماريهاي لثه‌اي است. اين خونريزي مي تواند به صورت خودبه‌خود يا هنگام مسواک زدن يا حتي گاز زدن يک سيب اتفاق بيفتد.
دومين نشانه بيماريهاي لثه، تغيير رنگ لثه است.
بوي بد دهان هم از ديگر علايم بيماريهاي لثه‌اي به شمار مي آيد.
تغيير رنگ لثه كه به آن اشاره كرديد به گونه‌اي هست كه به سادگي مشاهده شود؟
بله. کافي است شما جلوي آيينه برويد و نگاهي به رنگ لثه‌هايتان بياندازيد. رنگ لثه سالم صورتي صدفي است. در شروع بيماريهاي لثه‌اي، رنگ لثه قرمز رنگ به نظر مي آيد و به تدريج به سمت خاکستري متمايل به سفيد و مات در مي آيد.
علاوه بر اين، لثه طبيعي نبايد تحليل داشته باشد و به حالت هلالي (دالبوري) به دندان متصل شده باشد. تورم و تغيير قوام لثه‌ها نيز علائمي هشدار دهنده هستند که بايد افراد را به فکر رسيدگي به وضعيت لثه‌هايشان بياندازند.
آقاي دکتر، اصلاً چرا لثه‌ها بيمار مي شوند؟
بيماريهاي لثه‌اي منشاء عفوني دارند، يعني مجموعه‌اي از ميکروب‌ها مي توانند لثه‌ها را بيمار کنند. شايد اين ميکروب‌ها در حالت عادي در دهان همه ما وجود داشته باشند، ولي وقتي تعدادشان از ميزان مشخصي بالاتر رفت، قدرت تخريب لثه و بافت‌هاي نگهدارنده دندان را پيدا مي کنند و بيماريهاي لثه‌اي آغاز مي شوند.
بنابراين افراد بايد تلاش کنند با مسواک زدن مرتب و نخ‌کشيدن منظم، تعداد ميکروب‌هاي بيماري‌زا براي لثه و بافت‌هاي نگهدارنده دندان را پايين نگه دارند.
شايد تشخيص اينکه لثه‌ها بيمار شده‌اند براي خيلي‌ها دشوار باشد، به نظر شما چند وقت به چند وقت براي چکاپ و معاينه لثه‌ها بايد به متخصص لثه مراجعه کرد؟
توصيه ما اين است که افراد نه فقط به متخصص لثه، بلکه هر 6 ماه يک بار به دندانپزشک عمومي مراجعه کنند تا از سلامت دندانها و لثه‌هايشان مطئن شوند. در اين صورت بيماريهاي لثه‌اي نيز تشخيص داده مي شود.
آيا دندانپزشك عمومي مي تواند درمان‌هاي اوليه براي بهبود بيماريهاي لثه‌اي را انجام دهد؟
در بسياري موارد اين گونه است، مثلاً التهاب لثه ناشي از وجود جرم که منجر به خونريزي از لثه‌ها يا تحليل آن شده است را مي توان در مطب يک دندانپزشک عمومي با يک جرم‌گيري درمان کرد و لثه‌ها پس از چند هفته به حالت طبيعي خود باز خواهند گشت.
ولي اگر بيماري لثه در مراحل پيشرفته باشد و نياز به درمان‌هاي پيچيده‌تري مثل پيوند لثه، جراحي‌هاي وسيع در لثه‌ها و... باشد، همين دندانپزشک عمومي، بيمار را به يک متخصص لثه ارجاع مي دهد تا اقدامات درماني مناسب براي او انجام گيرد.
به طور كلي متخصص لثه، چه اقدمات درماني به بيماران ارائه مي کند؟
لازمه داشتن سلامت دهان و دندان، داشتن لثه‌ها و بافت‌هاي نگهدارنده دندان سالم است که از دندان‌هاي درون خود به خوبي حمايت کنند.
متخصصان لثه به بيماران کمک مي کنند که از بيماريهاي لثه و بافت‌هاي نگهدارنده دندان پيشگيري کرده و بيماريهاي اين بافت‌ها را درمان مي کنند.
جرم‌گيري زير لثه، جرم‌گيري بالاي لثه، پيوند لثه، جراحي‌هاي لثه، محکم کردن دندان‌هايي که اندکي لقي دارند(اسپلينت کردن)، تقسيم دندان‌هايي که دچار مشکلاتي شده‌اند به چند بخش و استفاده از آنها پس از روکش کردن به عنوان واحدهايي مستقل، کار گذاشتن ايمپلنت‌هاي دنداني به جاي دندان‌هاي از دست رفته و... از جمله درمان‌هايي است که متخصصين لثه براي بيماران انجام مي دهند.
ashkan.h
11-10-10, 22:25
جرم دندان چگونه تشکیل می شود؟
سوال فوق، پرسش بسیاری از بیماران است که یا خود متوجه وجود جرم های غیر طبیعی در روی دندان ها و نزدیک لثه ها شده اند و یا به توصیه دندانپزشک خود به انجام عمل جرم گیری جهت حذف جرم، ترغیب شده اند .شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد .
این پرسش را باید از جهات مختلفی مورد بررسی قرار دهیم .
- اینکه اصلاً جرم چیست و اگر از روی دندانها برداشته نشود چه خواهد شد؟
- اگر رنگ زرد و نا زیبای جرم و یا به عبارت دیگری زیبایی دندان ها برای ما مهم نباشد، چه ضرورتی بر جرم گیری وجود دارد؟
- اگر بنا بر جرم گیری حذف جرم هاست چه آسیب هایی متوجه دندان ها خواهد شد؟
- اگر در طی جرم گیری به دندان ها آسیب برسد . آیا باز جرم گیری توصیه می شود یا خیر؟
اما جرم چیست؟
در حقیقت جرم تجمع محکم و سخت شده پلاک های میکروبی است که به دندان ها چسبیده اند و با مسواک زدن نیز تمیز نمی شوند. از بحث های قبلی خاطرمان هست که اگر مسواک زده نشود ، روی دندان ها را لایه ای از میکروب ها و مواد غذایی جمع شده فرا می گیرد که به آن پلاک میکروبی می گویند . هدف از مسواک زدن حذف لایه میکروبی فوق ( پلاک میکروبی) است . پلاک میکروبی نه تنها باعث پوسیدگی دندان می شود ، بلکه فعالیت میکروبهای موجود در آن باعث آسیب به لثه و ایجاد التهاب در ناحیه لثه( ژنژیویت ) نیز خواهد شد. اگر شخصی مسواک نزند یا خوب مسواک نزند، پلاک های میکروبی کاملاً حذف نمی شوند و به تدریج بر ضخامت آنها افزوده می شود، پلاک های میکروبی ضخیم شده، تحت تأثیر کلسیم بزاقی می توانند به مواد معدنی موجود در دندان اتصال شیمیایی پیدا کنند. این فرآیند منجر به تشکیل جرم می شود . یعنی یک جسم سخت غیر از دندان در کنار دندان تشکیل می شود که از طریق کلسیم بزاقی، اتصال ضعیفی به دندان پیدا می کند . اتصال به دندان در حدی قوی نیست که نتوان آن را توسط ابزار دندانپزشکی جدا کرد ، اما آن قدر قوی هست که با مسواک زدن و یا شستشو قابل پاک شدن نیست .
جرم رفته رفته تشکیل می شود ، امکان حذف پلاک میکروبی هم کمتر شده و حتی اگر شخص خوب هم مسواک بزند، چون سطح دندان دیگر فاقد صافی و یکدستی ابتدایی خود شده است، پلاک های میکروبی درلابلای جرم ها باقی می ماند، به تدریج حجم پلاک های میکروبی موجود روی جرم ها بیشتر شده و مرتب بر حجم جرم نیز افزوده می گردد و مشکل تشدید می شود.
ashkan.h
11-10-10, 22:26
نقش تغذیه در سلامت دهان و دندان:
آشامیدنى ها و تعداد وعده هاى غذایى با تاثیر بر روى میکروب هاى موجود در دهان، نقش مهمى را در تکامل دندان، لثه، نسوج و ساختار استخوانى محیط دهان و همچنین پیشگیرى از انواع بیمارى هاى دهان ایفا می کنند که عمدتاً این تاثیرات به شکل سیستمیک است.
کمبود ویتامین هاى B12 ، C ، ریبوفلاوین ، فولات و مواد معدنى مثل روى ، آهن، در کاهش روند ترمیم نسوج دهانى موثر است. به همان نسبت که کمبود مواد یاد شده در شکل گیرى و سلامت دهان موثر است، متقابلاً شکل و سلامت حفره ی دهان نیز در دریافت مواد فوق و استفاده از آنها نقش دارد؛ به عبارتى مى توان گفت این دو وضعیت به گونه اى به هم وابسته اند.
بیمارى هاى دهان عمدتاً در پى پوسیدگى دندان ها ایجاد مى شود. فقدان یک یا چند دندان و یا بى دندانى کامل در سنین بالاى 65 سال رایج است که این مشکل تاثیر بسزایى در تغذیه ی این دسته از افراد دارد و علاوه بر آن باعث اختلال در رشد، تکامل، بقا و ساختار حفره دهانى مى شود.
جزئیات اشاره شده در ذیل بخشى از این مشکلات را مطرح مى سازد.
بیمارى هاى پریودنتال به صورت یک بیمارى موضعى و سیستمیک محسوب مى شود. کمبود موادى مانند ویتامین هاى A، C، E ، فولات و بتاکاروتن و املاح معدنى چون کلسیم ، فسفر و روى در ایجاد بیمارى یاد شده نقش موثرى دارند.
سرطان دهان که اغلب در اثر استفاده ی بیش از حد تنباکو و الکل رخ مى دهد، از سویى باعث افزایش نیاز به کسب انرژى و مصرف مواد غذایى در بیمار مى شود و از طرف دیگر در خوردن و تغذیه ی بیمار مشکلاتی را به وجود می آورد که عمدتاً مى تواند ناشى از روش هاى درمانى مانند جراحى ها، رادیوتراپى، شیمى درمانى و سایر موارد درمانى باشد.
از بیمارى هاى حاد و مزمن دیگرى که مى تواند در توانایى خوردن فرد، تاثیر منفى داشته باشد مى توان به دیابت کنترل نشده اشاره کرد که توام با سندرم سوزش زبان، برفک و خشکى دهان است. همچنین مشکلات دهانى می تواند ناشى از نقص سیستم ایمنى بدن مانند ایدز باشد.
* نقش تغذیه در تکامل دندان ها
تکامل دندان هاى شیرى در ماه دوم و سوم جنینى آغاز مى شود و معدنى شدن آنها از ماه چهارم جنینى تا دهه ی اول زندگى فرد ادامه دارد. مواد غذایى که جنین از بدن مادر دریافت مى نماید، نقش موثرى در تشکیل و تکامل ساختار دندان ها در مرحله قبل از رویش آنها دارد.
تشکیل دندان ها با معدنى شدن ماتریکس پروتئینى آنها همراه است. در عاج دندان، پروتئین به صورت الیاف کلاژن است که براى ساخت آنها وجود ویتامین C ضرورى است. ویتامین D جزء اساسى جهت تشکیل بلورهاى هیدروکسى آپاتیت از کلسیم و فسفر است. فلوراید نیز با اضافه شدن روى بلورهاى هیدروکسى آپاتیت، لایه ی مقاوم به پوسیدگى را روى دندان ها ایجاد مى کند.
تغذیه و رژیم غذایى در تمام مراحل تکامل، رویش و بقاى دندان موثر است. پس از رویش دندان، تغذیه نقش موثر و مداومى در تکامل، تقویت و معدنى شدن مینا و بقیه ی اجزاى دندان دارد.
نقش موضعى مواد غذایى مصرفى به ویژه کربوهیدرات ها و دفعات مصرف غذا را نباید فراموش کرد که در پی آن باکترى هاى دهان باعث تولید اکسیدهاى آلى از این مواد غذایی و در نتیجه پوسیدگى دندان ها می شوند.
در طول زندگى فرد رژیم غذایى نقش موثرى را در دندان ها، استخوان ها، پایدارى نسوج دهان و مقاومت در مقابل عفونت و افزایش عمر دندان ها دارد.
دکتر رضا آمری نیا- متخصص تغذیه
دکتر رضا آمری نیا- متخصص تغذیه
ashkan.h
11-10-10, 22:29
فلوراید؛استحکام دهنده ی دندان:
فلوراید ماده اولیه ی ضد پوسیدگى است که به صورت سیستمیک(داخل بدن) و موضعى عمل می کند و به عنوان یک معیار مطمئن و موثر در جوامع بشری براى کاهش شیوع و وقوع پوسیدگى هاى دندان است.
در سال های 1946 تا 1979 افزودن فلوراید به آب به تنهایى 40 درصد تا 60 درصد موجب کاهش شیوع پوسیدگى در افرادى که از این آب استفاده کرده اند، شد. از سال 1979 تا 1989 ،افزودن فلوراید به آب، 30 درصد شیوع پوسیدگى را کاسته است. به کارگیرى فلوراید برای پیشگیرى از پوسیدگى به صورت افزودن فلوراید به آب، خمیر دندان ها و دهان شویه ها، هم چنین استفاده ازنوشیدنى هایى با آب داراى فلورید انجام مى شود.
سه مکانیسم اولیه ی عمل فلوراید روى دندان ها به قرار زیر است:
1- وقتى فلوراید با مینا و عاج دندان تماس مى یابد، با کلسیم و فسفر موجود در آنها فلورو آپاتیت را تشکیل مى دهد و این ترکیبى است که نسبت به هیدروکسى آپاتیت به اسید مقاوم تر است.
2- فلوراید هم چنین ترمیم و معدنى شدن مجدد سطح دندان هاى پوسیده را تسریع مى کند و کمک مى کند که روند تخریب معکوس شود و موجب افزایش مقاومت سطح دندان در برابر پوسیدگى شود.
3- در نهایت، فلوراید موجب کاهش اثر تخریبى باکترى های دهان بر دندان می شود که این کار را از طریق تداخل در تشکیل و عملکرد میکروارگانیسم ها انجام می دهد.
وقتى فلوراید در غذا و نوشیدنى مصرف مى شود، وارد جریان خون مى شود و در استخوان ها و دندان ها تجمع مى کند. گردش خون با فراهم کردن فلوراید در بزاق اثر موضعى هم دارد.
مقدار کمى از فلوراید وارد بافت نرم مى شود و باقى مانده آن در بزاق ترشح مى شود.
منبع اولیه فلوراید سیستمیک، آب فلوریده شده است. غذا و نوشیدنى ها مقدار کمترى فلوراید دارند.
منابع فلوراید موضعى شامل خمیر دندان، ژل ها و دهان شویه هاست که روزانه توسط افراد مصرف مى شوند و نیز فلوراید غلیظ شده است که توسط دندانپزشک ها بیشتر به صورت ژل و خمیر به کار مى رود.
افزودن فلوراید به آب:
افزودن فلوراید به عنوان یک اقدام بهداشت عمومى توسط انجمن دندان پزشکان آمریکا و انجمن تغذیه آمریکا مورد تائید قرار گرفته است. این انجمن ها، رعایت بهداشت دهان و افزودن فلوراید به آب را برای پیشگیرى از بیمارى هاى دندانى و حفاظت از دندان ها مورد تاکید قرار مى دهند.
اما علی رغم این تاکید، عده ای مخالف استفاده ی گسترده از فلوراید هستند و مدعى اند افزودن فلوراید به آب و مواد مختلف برای دندان، آزادى انتخاب هر فرد را محدود کرده و خطر ابتلا به ایدز و سرطان را افزایش مى دهد. ولی باید گفت که خطر ابتلا به بیمارى های ناشى از مصرف فلوراید، بى پایه و اساس است.
توصیه های لازم برای پیشگیری از پوسیدگی دندان:
در برنامه هاى پیشگیرى از پوسیدگى دندان، داشتن رژیم غذایى متعادل، اصلاح منابع و مقادیر کربوهیدرات هاى غذایی و تلفیق بهداشت دهان با شیوه ى زندگى افراد مورد توجه قرار مى گیرند.
با برنامه ریزى و بهداشت مناسب دهان و یک رژیم غذایى متعادل، خطر پوسیدگى زایى به شدت کاهش مى یابد.
اعمالى که باید از آنها پرهیز کرد عبارتند از: استفاده ی فراوان از نوشیدنى هاى شیرین گازدار، خوردن متناوب میان وعده های شیرین(شیرینی، شکلات، کاکائو، آب نبات، ژله و ...) و نگه داشتن مقادیر زیادى از مواد قندى در دهان طى دوره هاى ممتد.
داروهاى جویدنى یا مایع بدون نسخه پزشک و ترکیبات ویتامینه هم ممکن است مواد قندى داشته باشند؛ مانند قرص ویتامین C که قند موجود در اسید آن موجب پوسیدگى دندان مى شود و خواندن دقیق برچسب دارو به منظور جلوگیرى یا کاهش استفاده از چنین محصولاتى مهم است.
بعد از وعده هاى غذایى باید مسواک زد، دهان را با آب شست یا آدامس(بدون قند حاوی گزیلیتول) را به مدت 20-15 دقیقه جوید.
کربوهیدرات هاى قابل تخمیر مانند آب نبات، بیسکوییت ها، کلوچه، چوب شور و چیپس بایستى همراه وعده هاى غذایى خاصى خورده شود.
مصرف یک تکه پنیر با هر وعده غذایى، برای کاهش پوسیدگى دندان مفید است.
اعمال مربوط به بهداشت دهان از قبیل مسواک زدن، دهان شویى و جویدن آدامس بدون قند بعد از خوردن غذا مى تواند خطر پوسیدگى دندان را کاهش دهد.
مصرف توأم میوه ها و پنیر در وعده هاى غذایى، موجب کاهش پوسیدگى مى شود.