Trance
01-05-09, 21:53
مقدمه
تهيه نكردن نسخهي پشتيبان، جدي نگرفتن پيغامهاي خطا و نشانههاي ريز و درشت و ... ميتواند نتيجههاي وحشتناكي را براي اطلاعات با ارزش كاربران بوجود آورد!
اما بايد ديد چگونه ميتوان با عاملهاي بوجود آوردندهي آن مقابله كرد. پيغامهاي خطا راهنماي اصلي ما در رديابي مشكلها هستند، موضوع اين مقاله هم بررسي مشكلات و خطاهايي است كه براي هاردديسكها بوجود ميآيد. از اين به بعد، به اينگونه خطاها (كه مانع بالاآمدن سيستم ميشوند) خطاهاي درايوي ميگوييم. خوشبختانه در بيشتر موارد ميتوان اين مشكلات را بدون نياز به فرمت كردن و از بين بردن دادهها بر طرف كرد. اما هميشه بايد درصدي را هم براي از دست دادن داده در نظر داشت!
خطا! خطا!
خطاهاي درايوي ميتوانند به عوامل مختلفي بستگي داشته باشد. سن زياد هاردديسك، دادهاي صدمه ديده، مشكلات سختافزاري، ويروسها و .... همچنين ممكن است حتي در اثر تشخيص دادههايي سيستمي كه در روال عادي بارگذاري سيستم ايجاد مشكل ميكنند نيز چنين خطاهايي ظاهر شوند. در ادامهي مقاله شما را با انواع اينگونه خطاها آشنا خواهيم كرد.
البته بدليل زياد و مشابه بودن پيغامها، ممكن است مشكل و خطايي كه براي سخت ديسك پيش آمد است را در اين مقاله مشاهده نكنيد، به همين دليل پيشنهاد ميكنيم به دفترچه راهنماي سيستم مراجعه كنيد. اگر در آنجا هـم نتوانستيد اطلاعات لازم را بدست آوريد به سـايت پشتيباني مـايكــروسـافـت (به نشانيsuport.microsoft.com) مراجعه كرده و با وارد نمودن خطاي مورد نظر (در قسمت جستوجوي) اطلاعات مورد نياز را بدست آوريد.
1) خطاهايي كه هنگام راهاندازي و يا كاركردن در ويندوز نمايش داده ميشوند
خطاهايي كه قبل از بارگذاري سيستمعامل ظاهر ميشوند، مربوط به بايوس
(Basic Input/Output system) سيستم خواهند بود. در شكل 1 ميتوانيد نمونهاي از برنامه يك بايوس را ملاحظه كنيد. در حقيقت بايوس با بارگذاري تعداد محدودي فايل (هنگام بالا آمدن سيستم) كنترل را در اختيار ويندوز قرار ميدهد. معمولاً بيشتر خطاهاي بايوسي سبب توقف كامل سيستم شده و جلوي اجراي سيستمعامل را ميگيرند. البته خطاهايي هم وجود دارند كه فقط چند لحظه نمايش داده شده و به سرعت محو ميشوند. در چنين مواردي با شروع مجدد و استفاده از دكمهي Pause Break ميتوانيد هنگام نمايش خطا، سيستم را متوقف كرده و آنها را بطور كامل مطالعه كنيد.
Only the registered members can see the link
شكل 1
پيغام خطا:
"HDD Controller Failure"
يا "HDD Failure"
يا "Hard Disk Install Failure"
راهحل: دليل بوجود آمدن اين خطا، عدم شناسايي هاردديسك توسط بايوس است. اولين گام ميتواند بررسي كابلهاي ارتباطي به سخت ديسك باشد، اگر از كابل IDE استفاده ميكنيد دقت داشته باشيد كه كاملاً جا رفته باشند،كابل برق را هم چك كنيد. ممكن است آنها را اشتباه و يا ناقص متصل كرده باشيد. اگر هم از كابل SATA بهره ميبريد كه كار راحتتر است ولي بدنيست از اتصال كامل آنها نيز مطمئن شويد. اگر مشكل از قسمتهاي ارتباطي هاردديسك نبود، شايد خود كابلها دچار مشكل شده باشند، بهتر است آنها را هم يك بار تعويض نماييد. در شكل 2 ميتوانيد نمونهي اين كابلها را ملاحظه كنيد.
Only the registered members can see the link
شكل 2 : از راست به چپ ( كابل SATA، كابل Power، كابل IDE)
اگر بازهم مشكل پابرجا بود بهتر از وضعيت شناسايي هاردديسك در بايوس مطلع شويد. دستگاه را مجدداً راه اندازي كنيد و با كليد F1 و يا Del (براي بايوسهاي مختلف اين كليد ميتواند متفاوت باشد) هنگام روشن شدن سيستم، وارد صفحهي بايوس شويد. اكنون دنبال قسمت مربوط به راه اندازي درايو بگرديد. معمولاً اين قسمت براي بايوسهاي متقاوت خواهد بود، بطور مثال Advanced BIOS Features، BOIS Features SETUP، Advanced Setup و موارد مشابه. پس از ورود به اين قسمت بايد فهرستي از درايورهاي سيستمتان را ملاحظه كنيد. ابتدا نگاه بيندازيد كه هاردديسك شما با ميزان فضاي واقعياش (مثلاً 320 گيگابايت) شناسايي شده است يا خير؟
اگر هاردديسك شما بدرستي شناخته شده باشد:
به محيط اصلي بايوس بازگرديد و بدنبال قسمتي با عنوان مانند Startup Sequence، Boot Device، Boot Order و يا موارد مشابه بگرديد. در اين قسمت ترتيب ابزارهاي راه اندازي سيستم مشخص ميشود. يعني ابتدا سيستم از طريق كدام ابزار بوت شود: فلاپي، سيدي درايو ويا هاردديسك ؟ دقت كنيد كه حتماً هاردديسك (كه احتمالاً با عبارت C: نمايش داده ميشود) در اين فهرست در مرتبهي دوم يا سوم (بعد از فلاپي و سيدي درايو) قرار گرفته باشد. اگر هاردديسك را اصلاً ملاحظه نكرديد، آن را در يكي از اين سه رديف قرار دهيد. بهتر است مكان دوم و يا سوم براي آن انتخاب شود. زيرا ممكن است در آينده و در شرايطي اضطراري مانند بازيابي اطلاعات، نياز به بالا آمدن سيستم از طريق فلاپي و يا سيدي داشته باشيد.
اگر هاردديسك در فهرست مشاهده نشود:
اگر شرايط بدين ترتيب بود، سراغ گزينهي
(Auto-detect (Detect IDE Drive، IDE HDD Auto Detection
(و يا موارد مشابه) برويد و اجازه دهيد بايوس با اسكن نمودن، هاردديسك را پيدا كند. البته اگر گزينهاي مشابه موارد ذكر شده پيدا نكرديد با تغيير فهرستهاي بازشوي None به Auto كار را دنبال كنيد. اگر با اين كار هاردديسك پيدا شد كه باز به قسمت ترتيب بوت مراجعه كنيد و جايگاه مناسب را براي هاردديسك برگزينيد. اما اگر بايوس نتوانست هاردديسك را پيدا كند ممكن هاردديسك دچار آسيب ديدگي شديد شده باشد كه بايد آنرا به مراكز عيبيابي حرفهاي ارجاع داد!
پيغام خطا:
"Non-system disk"
يا "Error replace and strike a key when ready"
يا "Error Reading Media"
راهحل: دليل اين خطا عدم شناسايي ابزار بوت كننده توسط بايوس است. اولين و معمولترين امكان بوجود آمدن اين مشكل، وجود فلاپي يا سيدي غير قابل بوت در درايو ( يا حتي حافظهي فلش در صورت تعريف در بايوس) است. ابتدا تمامي ابزارهاي مديا را خارج كرده و دوباره سيستم را راهاندازي كنيد. اگر بازهم پيغام را ملاحظه كرديد اين بدان معني است كه هاردديسك توسط بايوس شناخته شدهاست اما دادههاي مورد نياز براي بوتكردن، شناسايي نميشوند. اگر هاردديسك جديدي را به سيستمتان اضافه كردهايد مطمئن شويد كه جامپرهاي آن را درست قرار داده باشيد. بدين ترتيب كه هاردديسك اوليه Master و دومي Slave باشد. اگر اينكار را انجام نداده باشيد، سيستم نميتواند درايو بوتكننده را شناسايي كند. ضمناً نگاهي هم به بايوس و قسمت مربوط به ترتيب بوتها بزنيد و بررسي كنيد ترتيب بوت به هم نخورده باشد. اگر هيچ يك از موارد اشاره شده مشكل را حل نكرد، ممكن است عاملي مانند ويروسهاي بوت سكتور، اين مشكل را بوجود آورده باشد. ويروسهاي بوتسكتور با جابجا كردن دادههاي مورد نياز سيستم براي بوت، و جايگزين كردن خودشان در آن محل، باعث فعال سازي در مراحل بوت سيستم ميشوند. اين جايگزيني گاهي بدون مختل كردن روند كلي بوت انجام ميشود و زماني هم (خصوصاً درصورت آلوده شدن يك سيستم به دو ويروس بوتسكتور متفاوت) ميتواند اطلاعات مورد نياز بوت را كاملاً از بين ببرد و بقيه ماجرا! براي حل اين مشكل به قسمت S.O.S ( كه در انتهاي مقاله قرار گرفته است) مراجعه كنيد.
تهيه نكردن نسخهي پشتيبان، جدي نگرفتن پيغامهاي خطا و نشانههاي ريز و درشت و ... ميتواند نتيجههاي وحشتناكي را براي اطلاعات با ارزش كاربران بوجود آورد!
اما بايد ديد چگونه ميتوان با عاملهاي بوجود آوردندهي آن مقابله كرد. پيغامهاي خطا راهنماي اصلي ما در رديابي مشكلها هستند، موضوع اين مقاله هم بررسي مشكلات و خطاهايي است كه براي هاردديسكها بوجود ميآيد. از اين به بعد، به اينگونه خطاها (كه مانع بالاآمدن سيستم ميشوند) خطاهاي درايوي ميگوييم. خوشبختانه در بيشتر موارد ميتوان اين مشكلات را بدون نياز به فرمت كردن و از بين بردن دادهها بر طرف كرد. اما هميشه بايد درصدي را هم براي از دست دادن داده در نظر داشت!
خطا! خطا!
خطاهاي درايوي ميتوانند به عوامل مختلفي بستگي داشته باشد. سن زياد هاردديسك، دادهاي صدمه ديده، مشكلات سختافزاري، ويروسها و .... همچنين ممكن است حتي در اثر تشخيص دادههايي سيستمي كه در روال عادي بارگذاري سيستم ايجاد مشكل ميكنند نيز چنين خطاهايي ظاهر شوند. در ادامهي مقاله شما را با انواع اينگونه خطاها آشنا خواهيم كرد.
البته بدليل زياد و مشابه بودن پيغامها، ممكن است مشكل و خطايي كه براي سخت ديسك پيش آمد است را در اين مقاله مشاهده نكنيد، به همين دليل پيشنهاد ميكنيم به دفترچه راهنماي سيستم مراجعه كنيد. اگر در آنجا هـم نتوانستيد اطلاعات لازم را بدست آوريد به سـايت پشتيباني مـايكــروسـافـت (به نشانيsuport.microsoft.com) مراجعه كرده و با وارد نمودن خطاي مورد نظر (در قسمت جستوجوي) اطلاعات مورد نياز را بدست آوريد.
1) خطاهايي كه هنگام راهاندازي و يا كاركردن در ويندوز نمايش داده ميشوند
خطاهايي كه قبل از بارگذاري سيستمعامل ظاهر ميشوند، مربوط به بايوس
(Basic Input/Output system) سيستم خواهند بود. در شكل 1 ميتوانيد نمونهاي از برنامه يك بايوس را ملاحظه كنيد. در حقيقت بايوس با بارگذاري تعداد محدودي فايل (هنگام بالا آمدن سيستم) كنترل را در اختيار ويندوز قرار ميدهد. معمولاً بيشتر خطاهاي بايوسي سبب توقف كامل سيستم شده و جلوي اجراي سيستمعامل را ميگيرند. البته خطاهايي هم وجود دارند كه فقط چند لحظه نمايش داده شده و به سرعت محو ميشوند. در چنين مواردي با شروع مجدد و استفاده از دكمهي Pause Break ميتوانيد هنگام نمايش خطا، سيستم را متوقف كرده و آنها را بطور كامل مطالعه كنيد.
Only the registered members can see the link
شكل 1
پيغام خطا:
"HDD Controller Failure"
يا "HDD Failure"
يا "Hard Disk Install Failure"
راهحل: دليل بوجود آمدن اين خطا، عدم شناسايي هاردديسك توسط بايوس است. اولين گام ميتواند بررسي كابلهاي ارتباطي به سخت ديسك باشد، اگر از كابل IDE استفاده ميكنيد دقت داشته باشيد كه كاملاً جا رفته باشند،كابل برق را هم چك كنيد. ممكن است آنها را اشتباه و يا ناقص متصل كرده باشيد. اگر هم از كابل SATA بهره ميبريد كه كار راحتتر است ولي بدنيست از اتصال كامل آنها نيز مطمئن شويد. اگر مشكل از قسمتهاي ارتباطي هاردديسك نبود، شايد خود كابلها دچار مشكل شده باشند، بهتر است آنها را هم يك بار تعويض نماييد. در شكل 2 ميتوانيد نمونهي اين كابلها را ملاحظه كنيد.
Only the registered members can see the link
شكل 2 : از راست به چپ ( كابل SATA، كابل Power، كابل IDE)
اگر بازهم مشكل پابرجا بود بهتر از وضعيت شناسايي هاردديسك در بايوس مطلع شويد. دستگاه را مجدداً راه اندازي كنيد و با كليد F1 و يا Del (براي بايوسهاي مختلف اين كليد ميتواند متفاوت باشد) هنگام روشن شدن سيستم، وارد صفحهي بايوس شويد. اكنون دنبال قسمت مربوط به راه اندازي درايو بگرديد. معمولاً اين قسمت براي بايوسهاي متقاوت خواهد بود، بطور مثال Advanced BIOS Features، BOIS Features SETUP، Advanced Setup و موارد مشابه. پس از ورود به اين قسمت بايد فهرستي از درايورهاي سيستمتان را ملاحظه كنيد. ابتدا نگاه بيندازيد كه هاردديسك شما با ميزان فضاي واقعياش (مثلاً 320 گيگابايت) شناسايي شده است يا خير؟
اگر هاردديسك شما بدرستي شناخته شده باشد:
به محيط اصلي بايوس بازگرديد و بدنبال قسمتي با عنوان مانند Startup Sequence، Boot Device، Boot Order و يا موارد مشابه بگرديد. در اين قسمت ترتيب ابزارهاي راه اندازي سيستم مشخص ميشود. يعني ابتدا سيستم از طريق كدام ابزار بوت شود: فلاپي، سيدي درايو ويا هاردديسك ؟ دقت كنيد كه حتماً هاردديسك (كه احتمالاً با عبارت C: نمايش داده ميشود) در اين فهرست در مرتبهي دوم يا سوم (بعد از فلاپي و سيدي درايو) قرار گرفته باشد. اگر هاردديسك را اصلاً ملاحظه نكرديد، آن را در يكي از اين سه رديف قرار دهيد. بهتر است مكان دوم و يا سوم براي آن انتخاب شود. زيرا ممكن است در آينده و در شرايطي اضطراري مانند بازيابي اطلاعات، نياز به بالا آمدن سيستم از طريق فلاپي و يا سيدي داشته باشيد.
اگر هاردديسك در فهرست مشاهده نشود:
اگر شرايط بدين ترتيب بود، سراغ گزينهي
(Auto-detect (Detect IDE Drive، IDE HDD Auto Detection
(و يا موارد مشابه) برويد و اجازه دهيد بايوس با اسكن نمودن، هاردديسك را پيدا كند. البته اگر گزينهاي مشابه موارد ذكر شده پيدا نكرديد با تغيير فهرستهاي بازشوي None به Auto كار را دنبال كنيد. اگر با اين كار هاردديسك پيدا شد كه باز به قسمت ترتيب بوت مراجعه كنيد و جايگاه مناسب را براي هاردديسك برگزينيد. اما اگر بايوس نتوانست هاردديسك را پيدا كند ممكن هاردديسك دچار آسيب ديدگي شديد شده باشد كه بايد آنرا به مراكز عيبيابي حرفهاي ارجاع داد!
پيغام خطا:
"Non-system disk"
يا "Error replace and strike a key when ready"
يا "Error Reading Media"
راهحل: دليل اين خطا عدم شناسايي ابزار بوت كننده توسط بايوس است. اولين و معمولترين امكان بوجود آمدن اين مشكل، وجود فلاپي يا سيدي غير قابل بوت در درايو ( يا حتي حافظهي فلش در صورت تعريف در بايوس) است. ابتدا تمامي ابزارهاي مديا را خارج كرده و دوباره سيستم را راهاندازي كنيد. اگر بازهم پيغام را ملاحظه كرديد اين بدان معني است كه هاردديسك توسط بايوس شناخته شدهاست اما دادههاي مورد نياز براي بوتكردن، شناسايي نميشوند. اگر هاردديسك جديدي را به سيستمتان اضافه كردهايد مطمئن شويد كه جامپرهاي آن را درست قرار داده باشيد. بدين ترتيب كه هاردديسك اوليه Master و دومي Slave باشد. اگر اينكار را انجام نداده باشيد، سيستم نميتواند درايو بوتكننده را شناسايي كند. ضمناً نگاهي هم به بايوس و قسمت مربوط به ترتيب بوتها بزنيد و بررسي كنيد ترتيب بوت به هم نخورده باشد. اگر هيچ يك از موارد اشاره شده مشكل را حل نكرد، ممكن است عاملي مانند ويروسهاي بوت سكتور، اين مشكل را بوجود آورده باشد. ويروسهاي بوتسكتور با جابجا كردن دادههاي مورد نياز سيستم براي بوت، و جايگزين كردن خودشان در آن محل، باعث فعال سازي در مراحل بوت سيستم ميشوند. اين جايگزيني گاهي بدون مختل كردن روند كلي بوت انجام ميشود و زماني هم (خصوصاً درصورت آلوده شدن يك سيستم به دو ويروس بوتسكتور متفاوت) ميتواند اطلاعات مورد نياز بوت را كاملاً از بين ببرد و بقيه ماجرا! براي حل اين مشكل به قسمت S.O.S ( كه در انتهاي مقاله قرار گرفته است) مراجعه كنيد.