درفش کاویانی
19-04-08, 18:24
بانک اگیـبی و شرکا
نخستین بانک شناخته شده در جهان
Only the registered members can see the link
پیداست که با فرمانروایی کورش اقتصاد ایران وارد مرحلهی نوین و جهانی خود شد، که تا فروپاشی حکومت ساسانیان، روند عمومی آن کم و بیش دست نخورده ماند. گشودن لیدی، کشور ثروتمندی که مردمش به مبتکران ضرب سکه شهرت دارند و گشودن بابل، یکی از معدود باراندازها و بازارهای کهن بین المللی، ایران را، از سند تا مدیترانه، به بزرگترین مرکز اقتصادی جهان باستان تبدیل کرده بود.
این گسترهی بزرگ دادوستد، با سه مرکزیت همدان، پاسارگاد و بابل و در کنار این سه، مرکزیتهای بزرگی مانند اورشلیم و سارد، ناگزیر از برخورداری از شبکههای مالی بزرگ بود، که بتواند جوابگوی آن همه تحرکی باشند که یک شبه پدید آمده بود.
Only the registered members can see the link
شاید شگفت انگیز باشد، که این نظام جدید، از بانکی، تقریبا مانند بانکهای امروز برخوردار بوده است.
قدیمیترین بانک (= بنگاه فارسی) شناخته شده در قلمرو ایران در زمان کورش بزرگ، به بانک «اِگیبی و پسران» مشهور بود. (1) (Only the registered members can see the link)دربارهی این سازمان مالی نیز آگاهیهای ما، به سبب نبود ِخط از درون خاک ایران نیست. با بنیانگذاری شاهنشاهی هخامنشی و جهان گشایی کورش و برقراری آرامش و امنیت در آبادیها و راهها و همچنین آغاز رونق نقش سکه، شبه بانکداری نیز، که از هزارهی دوم پیش از میلاد در بینالنهرین تا حدودی شناخته شده بود، وارد مرحلهی نوینی شد. معمولا کارهای مالی را معبدها به عهده داشتند، اما از اواخر سدهی هفت پیش از میلاد که با فروپاشی یا ضعف حکومتهای بینالنهرین، معبدها توانایی پرداختن به امور مالی را از دست دادند، این شبه بانکها شکل جدیتری پیدا کردند. این بانکها نخست فقط وام میدادند و برای وام گرویی قابل توجهی، مانند زمین کشاورزی یا برده برای بهره برداری و بهره کشی، در اختیار بانک قرار میگرفت.(2) (Only the registered members can see the link)
Only the registered members can see the link
شاهنشاهی پارس برای نظام بانکی امکاناتی فراهم آورد که پیشتر هرگز وجود نداشت. تا این زمان تنها امیران و روحانیان، به استثنای موردهای نادر به امر بانکداری و پول میپرداختند. ظاهرا در زمان هخامنشیان بانکهای حقیقی و خصوصی مانند بانک اگیبی و پسران و بانک «مورشو و پسران»، برای نخستین بار به طور رسمی تاسیس شدند و یا هویتی رسمی یافتند. سدها سند بانکی از بایگانی این بانکها، از آن میان بانک وارسان شخصی به نام اگیبی از اهالی بابل به خط میخی به دست آمده است، (3) (Only the registered members can see the link)که آگاهیهای گرانبهایی دربارهی نظام بانکی عصر باستان در اختیار ما میگذارد.
با اینکه این بانک از آن ایرانیان نبود اما چون در قلمرو حکومت هخامنشیان کار میکرد عملا سازمانی ایرانی به شمار میآمد و حتی برای دولت مرکزی مالیات و خراج جمعآوری میکرد. (4) (Only the registered members can see the link)
آغاز کار بانک اگیبی و شرکا به سدهی 7 پیش از میلاد میرسد و به گمان از زمان «نبوکدنـَزر»(نبوکدنصر)، تا داریوش فعالیت داشته است.
«اونگند»(5) (Only the registered members can see the link) که ضمن مقالهای ارزشمند خاندان اگیبی را معرفی کرده است گمان میکند، که نخستین اگیبی در سالهای میان 690 تا 610 پیش از میلاد زنده بوده است. بانک «اگیبی و پسران» با بانک دیگری به نام «مورشو و پسران» در طول فعالیت خود تمام قدرت پول منطقه را در اختیار خود داشتند (6) (Only the registered members can see the link).
بانک اگیبی و پسران به امور رهنی و اعتباری و همچنین امانی میپرداخت. سرمایهی بانک صرف امور مربوط به مسکن، مزرعه، دام و کشتیهای باربری میشد. پول، غله، خرما، آجر و دیگر وسایل مصرفی و حتی برده در قبال بهرهی زیاد به صورت جنسی به بانک سپرده میشد. (7) (Only the registered members can see the link)
بردگان برای «بهره گیری نامشروع» به متقاضیان اجاره داده میشدند. گلههای بزرگ در اختیار طرف قرارداد قرار میگرفت و به جای بهره تعداد زیادی از برهها، پشم و پوست دریافت میشد. علاوه بر این، بانک ادارهی ملک افراد را در برابر سود در اختیار میگرفت.
ایرانیهای مقیم بابل که خود تمایلی به کار روی ملک خود را نداشتند، از این موقعیت استفاده میکردند. بانک حتی در قبال بهرهی غیر مستقیم پرداخت بدهی افراد را به عهده میگرفت. غنیمتهای جنگی نیز به بانک فروخته میشد. (8) (Only the registered members can see the link)
در بانک اگیبی، حسابی مانند حساب جاری بانکهای امروزی وجود داشت و استفاده از چک نیز معمول بود. (9) (Only the registered members can see the link)
Only the registered members can see the link
از لوحی که در بابل به دست آمده است چنین برمیآید که در ماه سپتامبر 537 پیش از میلاد شخصی به نام «تادانو» مقداری نقره به «ایتی - مردوک - بلاتو» رییس بانک اگیبی، سپرده است، تا در ماه نوامبر بهرهی آن را دریافت بکند. این سند در اکباتان تنظیم شده است و پیداست که به هنگام نوشتن سند، مسوول بانک (یکی از اگیبیها ؟) در پایتخت بوده است. (10) (Only the registered members can see the link)
در این سند مقرر شده است، که وام پرداخت شده در بابل، به صورت خرما به نرخ روز بازپرداخت شود.
همچنین دیده میشود، که 4 سال بعد، همین شخص در یک شهر ایرانی، به این دادوستد پرداخته است، اما این بار قرار شده است، که وام در اکباتان بازپرداخت شود.
در لوحههای متعدد دیگری به تاریخ دوران پادشاهی کمبوجیه (یک مورد به تاریخ پادشهای بردیا [وَهَیزداتــَه]) معلوم میشود، که بانک اگیبی در پارس، در جایی به نام «خومدشو»(خومَـدِشو) یا «متزیش»(مَـتـِـزیش)، در نزدیکی تخت جمشید، سرگرم کار بوده است.
چهار قرارداد ایتی - مردوک - بلاتو در این شهر بدست آمده است. موضوع مربوط بوده است به خرید بردگانی که نام ایرانی دارند و فروش آنها در بابل شگفت انگیز است، که بار دیگر همانها را به طرف تجاری خود در متزیش فروخته است.(11) (Only the registered members can see the link)
معمولا مورخان دربارهی برده داری در ایران در مقایسه با دیگر جاها با کمبود سند روبرواند. بنابر این این سند را میتوان نخستین سند به شمار آورد !
از سندهای مربوط به بانک اگیبی چنین برداشت میشود که ایتی - مردوک - بلاتو در سالهای 575 تا 520 پیش از میلاد زنده بوده است. از اینکه ایتی - مردوک - بلاتو رییس بانک اگیبی و برادرانش در سال 536 تا 535 پیش ار میلاد مبلغ هنگفتی از کمبوجیه، ولیعهد کورش بزرگ، وام گرفتهاند (12) (Only the registered members can see the link) میتوان چنین نتیجه گرفت که بانک اگیبی ارتباط خوبی با دربار ایران داشته است.
متاسفانه از مدرکهای موجود دربارهی علت این وامگیری چیزی به دست نمیآید. امکان دارد، که دربار و یا دست کم ولیعهد، با این بانک شریک بوده است. در هر حال خواه کمبوجیه شریک بوده باشد، خواه پردازندهی وام، پیداست که دامنهی فعالیت بانک برای داشتن دستی باز در کارهای بانکی، بطور صوری از کمبوجیه وام گرفته است. در هر حال سود کمبوجیه بایستی مبلغ چشمگیری بوده باشد، که او به این همکاری تن داده است.
Only the registered members can see the link
ظاهرا خاندان اگیبی از یهودیهای مهاجر بودهاند و نام بنیانگذار بانک «یعقوب» بوده است. (13) (Only the registered members can see the link) در حالیکه به نظر اومستد (14) (Only the registered members can see the link) در سراسر نیمهی اول فرمانروایی هخامنشیان بهرهی بانکی، اغلب به صورت جنسی، تقریبا بدون استثنا 20 در 100 بوده است، میلو (15) (Only the registered members can see the link) معتقد است، بهرهای که در زمان نبوکدنزر حدود 10 در 100 و در زمان کورش و کمبوجیه بیش از 20 در 100 رسیده و حتی در پایان سدهی 5 پیش از میلاد به 40 تا 50 در 100 بالغ شده است.
هرگاه وام در روز سررسید پرداخت نمیشد، جریمهی سنگینی به میزان بدهی افزوده میشد. گاهی سندها را شخص دیگری پشت نویسی میکرد و چنانچه از طرف بدهکار، در پرداخت به موقع کوتاهی میشد، ظهرنویس مسوول پرداخت بود.
برای وامی که گرویی داشت بهره دریافت نمیشد، چون وام دهنده از گرویی مناسبی مانند خانه، زمین یا برده در اختیار داشت، برای مدت وام، به صورت رهن استفاده میکرد.
در یادداشت تفاهم قید میشد، که به هنگام برگشت پول، گرویی بازگشت داده خواهد شد و نه وام گیرنده اجاره خواهد گرفت و نه وام دهنده بهره.
در این نظام بانکداری استفادهی بیشتر همیشه از آن بانک بود و در صورتیکه وام گیرنده از عهدهی پرداخت بدهی بر نمیآمد، گرویی از طرف بانک ضبط میشد. گاهی برای یک وام هم گرویی دریافت میشد، هم بهره و در سند قید میشد : هرچه وام گیرنده در شهر و بیرون از شهر دارد در گرو بانک است.
وامهای بیبهره و گرویی (قرض الحسنه)، برای راه اندازی کار دوستان و خویشان بود.
اغلب بهره به صورت ماهانه پرداخت میشد و گاهی هم یکجا و با اصل وام. برای هر قسط رسیدی جداگانه صادر میشد. به هنگام تمام شدن وام، لوح اصلی بدهی نابود میشد.
از لوحهای سالمی که به دست آمدهاند میتوان نتیجه گرفت که وامهای مربوط به آن لوحها هرگز تسویه نشدهاند !
زمین، خانه، چارپا و حتی برده، قسطی و [ از طریق بانک ] خریداری میشد. از لوحهای بدست آمده گاهی دیده میشود که آخرین قسط وام را نوهی وام گیرنده پرداخت کرده است ! (16) (Only the registered members can see the link)
ظاهرا سودجویی این بانک سبب فقر مردم میشده است. مخصوصا که دولت دریافت مالیات و خراج منطقه را به این بانک به مقاطعه میداده است و دست ماموران بانک تا حدودی در دریافت مالیات باز بوده است. (17) (Only the registered members can see the link)
شاید این موضوع توجیهی باشد برای شرکت کمبوجیه در بانک. منبعهای موجود نشان نمیدهند که آیا این بانک خود نیز به حکومت مرکزی مالیات میپرداخته است یا نه.
برگرفته از تاریخ ایران (ایلامیها و آریاییها تا پایاین دورهی هخامنشی) نوشتهی دکتر «پرویز رجبی»
پانوشتها :
^ 1. (Only the registered members can see the link)Olmstead, History of the Persian Empire, 58.
^ 2. (Only the registered members can see the link)Meuleau, "Mesopotamien in der Perserzeit", Griechen und Perser, 343-344
^ 3. (Only the registered members can see the link)Korošec, "Keilschriftrecht", Orientalisches Recht 190.
^ 4. (Only the registered members can see the link)نک. پایینتر
^ 5. (Only the registered members can see the link) Ungnad, " Das Haus Egibi", Archiv Für Orientforschung, Vol. XIV/57-64
^ 6. (Only the registered members can see the link) Ebeling, and Meissner, Reallexikon der Assyriologie, I/379; Meuleau, "Mesopotamien in der perserzeit", Griechen und Perser, 344.
^ 7. (Only the registered members can see the link)همو، همانجا؛ Judaica, XVI/1271
^ 8. (Only the registered members can see the link)Reallexikon der Assyriologie, I/379.
^ 9. (Only the registered members can see the link) Ghishman, Iran from The Earliest Times To The Islamic Conquest, 186.
^ 10. (Only the registered members can see the link)Olmstead, History of the Persian Empire, 58.
^ 11. (Only the registered members can see the link)بریان، تارخ امپراتوری هخامنشیان، 1 : 189-188
^ 12. (Only the registered members can see the link) Ungnad, " Das Haus Egibi", Archiv Für Orientforschung, Vol. XIV, 62
^ 13. (Only the registered members can see the link) Ungnad, " Das Haus Egibi", Archiv Für Orientforschung, Vol. XIV, 102; Judaica, XVI/1721
^ 14. (Only the registered members can see the link)Olmstead, History of the Persian Empire, 83.
^ 15. (Only the registered members can see the link)Meuleau, "Mesopotamien in der perserzeit", Griechen und Perser, 343.
^ 16. (Only the registered members can see the link)Olmstead, History of the Persian Empire, 83-85
^ 17. (Only the registered members can see the link) نک : پیگولو سکایا و دیگران، و تاریخ ایران، 30
نخستین بانک شناخته شده در جهان
Only the registered members can see the link
پیداست که با فرمانروایی کورش اقتصاد ایران وارد مرحلهی نوین و جهانی خود شد، که تا فروپاشی حکومت ساسانیان، روند عمومی آن کم و بیش دست نخورده ماند. گشودن لیدی، کشور ثروتمندی که مردمش به مبتکران ضرب سکه شهرت دارند و گشودن بابل، یکی از معدود باراندازها و بازارهای کهن بین المللی، ایران را، از سند تا مدیترانه، به بزرگترین مرکز اقتصادی جهان باستان تبدیل کرده بود.
این گسترهی بزرگ دادوستد، با سه مرکزیت همدان، پاسارگاد و بابل و در کنار این سه، مرکزیتهای بزرگی مانند اورشلیم و سارد، ناگزیر از برخورداری از شبکههای مالی بزرگ بود، که بتواند جوابگوی آن همه تحرکی باشند که یک شبه پدید آمده بود.
Only the registered members can see the link
شاید شگفت انگیز باشد، که این نظام جدید، از بانکی، تقریبا مانند بانکهای امروز برخوردار بوده است.
قدیمیترین بانک (= بنگاه فارسی) شناخته شده در قلمرو ایران در زمان کورش بزرگ، به بانک «اِگیبی و پسران» مشهور بود. (1) (Only the registered members can see the link)دربارهی این سازمان مالی نیز آگاهیهای ما، به سبب نبود ِخط از درون خاک ایران نیست. با بنیانگذاری شاهنشاهی هخامنشی و جهان گشایی کورش و برقراری آرامش و امنیت در آبادیها و راهها و همچنین آغاز رونق نقش سکه، شبه بانکداری نیز، که از هزارهی دوم پیش از میلاد در بینالنهرین تا حدودی شناخته شده بود، وارد مرحلهی نوینی شد. معمولا کارهای مالی را معبدها به عهده داشتند، اما از اواخر سدهی هفت پیش از میلاد که با فروپاشی یا ضعف حکومتهای بینالنهرین، معبدها توانایی پرداختن به امور مالی را از دست دادند، این شبه بانکها شکل جدیتری پیدا کردند. این بانکها نخست فقط وام میدادند و برای وام گرویی قابل توجهی، مانند زمین کشاورزی یا برده برای بهره برداری و بهره کشی، در اختیار بانک قرار میگرفت.(2) (Only the registered members can see the link)
Only the registered members can see the link
شاهنشاهی پارس برای نظام بانکی امکاناتی فراهم آورد که پیشتر هرگز وجود نداشت. تا این زمان تنها امیران و روحانیان، به استثنای موردهای نادر به امر بانکداری و پول میپرداختند. ظاهرا در زمان هخامنشیان بانکهای حقیقی و خصوصی مانند بانک اگیبی و پسران و بانک «مورشو و پسران»، برای نخستین بار به طور رسمی تاسیس شدند و یا هویتی رسمی یافتند. سدها سند بانکی از بایگانی این بانکها، از آن میان بانک وارسان شخصی به نام اگیبی از اهالی بابل به خط میخی به دست آمده است، (3) (Only the registered members can see the link)که آگاهیهای گرانبهایی دربارهی نظام بانکی عصر باستان در اختیار ما میگذارد.
با اینکه این بانک از آن ایرانیان نبود اما چون در قلمرو حکومت هخامنشیان کار میکرد عملا سازمانی ایرانی به شمار میآمد و حتی برای دولت مرکزی مالیات و خراج جمعآوری میکرد. (4) (Only the registered members can see the link)
آغاز کار بانک اگیبی و شرکا به سدهی 7 پیش از میلاد میرسد و به گمان از زمان «نبوکدنـَزر»(نبوکدنصر)، تا داریوش فعالیت داشته است.
«اونگند»(5) (Only the registered members can see the link) که ضمن مقالهای ارزشمند خاندان اگیبی را معرفی کرده است گمان میکند، که نخستین اگیبی در سالهای میان 690 تا 610 پیش از میلاد زنده بوده است. بانک «اگیبی و پسران» با بانک دیگری به نام «مورشو و پسران» در طول فعالیت خود تمام قدرت پول منطقه را در اختیار خود داشتند (6) (Only the registered members can see the link).
بانک اگیبی و پسران به امور رهنی و اعتباری و همچنین امانی میپرداخت. سرمایهی بانک صرف امور مربوط به مسکن، مزرعه، دام و کشتیهای باربری میشد. پول، غله، خرما، آجر و دیگر وسایل مصرفی و حتی برده در قبال بهرهی زیاد به صورت جنسی به بانک سپرده میشد. (7) (Only the registered members can see the link)
بردگان برای «بهره گیری نامشروع» به متقاضیان اجاره داده میشدند. گلههای بزرگ در اختیار طرف قرارداد قرار میگرفت و به جای بهره تعداد زیادی از برهها، پشم و پوست دریافت میشد. علاوه بر این، بانک ادارهی ملک افراد را در برابر سود در اختیار میگرفت.
ایرانیهای مقیم بابل که خود تمایلی به کار روی ملک خود را نداشتند، از این موقعیت استفاده میکردند. بانک حتی در قبال بهرهی غیر مستقیم پرداخت بدهی افراد را به عهده میگرفت. غنیمتهای جنگی نیز به بانک فروخته میشد. (8) (Only the registered members can see the link)
در بانک اگیبی، حسابی مانند حساب جاری بانکهای امروزی وجود داشت و استفاده از چک نیز معمول بود. (9) (Only the registered members can see the link)
Only the registered members can see the link
از لوحی که در بابل به دست آمده است چنین برمیآید که در ماه سپتامبر 537 پیش از میلاد شخصی به نام «تادانو» مقداری نقره به «ایتی - مردوک - بلاتو» رییس بانک اگیبی، سپرده است، تا در ماه نوامبر بهرهی آن را دریافت بکند. این سند در اکباتان تنظیم شده است و پیداست که به هنگام نوشتن سند، مسوول بانک (یکی از اگیبیها ؟) در پایتخت بوده است. (10) (Only the registered members can see the link)
در این سند مقرر شده است، که وام پرداخت شده در بابل، به صورت خرما به نرخ روز بازپرداخت شود.
همچنین دیده میشود، که 4 سال بعد، همین شخص در یک شهر ایرانی، به این دادوستد پرداخته است، اما این بار قرار شده است، که وام در اکباتان بازپرداخت شود.
در لوحههای متعدد دیگری به تاریخ دوران پادشاهی کمبوجیه (یک مورد به تاریخ پادشهای بردیا [وَهَیزداتــَه]) معلوم میشود، که بانک اگیبی در پارس، در جایی به نام «خومدشو»(خومَـدِشو) یا «متزیش»(مَـتـِـزیش)، در نزدیکی تخت جمشید، سرگرم کار بوده است.
چهار قرارداد ایتی - مردوک - بلاتو در این شهر بدست آمده است. موضوع مربوط بوده است به خرید بردگانی که نام ایرانی دارند و فروش آنها در بابل شگفت انگیز است، که بار دیگر همانها را به طرف تجاری خود در متزیش فروخته است.(11) (Only the registered members can see the link)
معمولا مورخان دربارهی برده داری در ایران در مقایسه با دیگر جاها با کمبود سند روبرواند. بنابر این این سند را میتوان نخستین سند به شمار آورد !
از سندهای مربوط به بانک اگیبی چنین برداشت میشود که ایتی - مردوک - بلاتو در سالهای 575 تا 520 پیش از میلاد زنده بوده است. از اینکه ایتی - مردوک - بلاتو رییس بانک اگیبی و برادرانش در سال 536 تا 535 پیش ار میلاد مبلغ هنگفتی از کمبوجیه، ولیعهد کورش بزرگ، وام گرفتهاند (12) (Only the registered members can see the link) میتوان چنین نتیجه گرفت که بانک اگیبی ارتباط خوبی با دربار ایران داشته است.
متاسفانه از مدرکهای موجود دربارهی علت این وامگیری چیزی به دست نمیآید. امکان دارد، که دربار و یا دست کم ولیعهد، با این بانک شریک بوده است. در هر حال خواه کمبوجیه شریک بوده باشد، خواه پردازندهی وام، پیداست که دامنهی فعالیت بانک برای داشتن دستی باز در کارهای بانکی، بطور صوری از کمبوجیه وام گرفته است. در هر حال سود کمبوجیه بایستی مبلغ چشمگیری بوده باشد، که او به این همکاری تن داده است.
Only the registered members can see the link
ظاهرا خاندان اگیبی از یهودیهای مهاجر بودهاند و نام بنیانگذار بانک «یعقوب» بوده است. (13) (Only the registered members can see the link) در حالیکه به نظر اومستد (14) (Only the registered members can see the link) در سراسر نیمهی اول فرمانروایی هخامنشیان بهرهی بانکی، اغلب به صورت جنسی، تقریبا بدون استثنا 20 در 100 بوده است، میلو (15) (Only the registered members can see the link) معتقد است، بهرهای که در زمان نبوکدنزر حدود 10 در 100 و در زمان کورش و کمبوجیه بیش از 20 در 100 رسیده و حتی در پایان سدهی 5 پیش از میلاد به 40 تا 50 در 100 بالغ شده است.
هرگاه وام در روز سررسید پرداخت نمیشد، جریمهی سنگینی به میزان بدهی افزوده میشد. گاهی سندها را شخص دیگری پشت نویسی میکرد و چنانچه از طرف بدهکار، در پرداخت به موقع کوتاهی میشد، ظهرنویس مسوول پرداخت بود.
برای وامی که گرویی داشت بهره دریافت نمیشد، چون وام دهنده از گرویی مناسبی مانند خانه، زمین یا برده در اختیار داشت، برای مدت وام، به صورت رهن استفاده میکرد.
در یادداشت تفاهم قید میشد، که به هنگام برگشت پول، گرویی بازگشت داده خواهد شد و نه وام گیرنده اجاره خواهد گرفت و نه وام دهنده بهره.
در این نظام بانکداری استفادهی بیشتر همیشه از آن بانک بود و در صورتیکه وام گیرنده از عهدهی پرداخت بدهی بر نمیآمد، گرویی از طرف بانک ضبط میشد. گاهی برای یک وام هم گرویی دریافت میشد، هم بهره و در سند قید میشد : هرچه وام گیرنده در شهر و بیرون از شهر دارد در گرو بانک است.
وامهای بیبهره و گرویی (قرض الحسنه)، برای راه اندازی کار دوستان و خویشان بود.
اغلب بهره به صورت ماهانه پرداخت میشد و گاهی هم یکجا و با اصل وام. برای هر قسط رسیدی جداگانه صادر میشد. به هنگام تمام شدن وام، لوح اصلی بدهی نابود میشد.
از لوحهای سالمی که به دست آمدهاند میتوان نتیجه گرفت که وامهای مربوط به آن لوحها هرگز تسویه نشدهاند !
زمین، خانه، چارپا و حتی برده، قسطی و [ از طریق بانک ] خریداری میشد. از لوحهای بدست آمده گاهی دیده میشود که آخرین قسط وام را نوهی وام گیرنده پرداخت کرده است ! (16) (Only the registered members can see the link)
ظاهرا سودجویی این بانک سبب فقر مردم میشده است. مخصوصا که دولت دریافت مالیات و خراج منطقه را به این بانک به مقاطعه میداده است و دست ماموران بانک تا حدودی در دریافت مالیات باز بوده است. (17) (Only the registered members can see the link)
شاید این موضوع توجیهی باشد برای شرکت کمبوجیه در بانک. منبعهای موجود نشان نمیدهند که آیا این بانک خود نیز به حکومت مرکزی مالیات میپرداخته است یا نه.
برگرفته از تاریخ ایران (ایلامیها و آریاییها تا پایاین دورهی هخامنشی) نوشتهی دکتر «پرویز رجبی»
پانوشتها :
^ 1. (Only the registered members can see the link)Olmstead, History of the Persian Empire, 58.
^ 2. (Only the registered members can see the link)Meuleau, "Mesopotamien in der Perserzeit", Griechen und Perser, 343-344
^ 3. (Only the registered members can see the link)Korošec, "Keilschriftrecht", Orientalisches Recht 190.
^ 4. (Only the registered members can see the link)نک. پایینتر
^ 5. (Only the registered members can see the link) Ungnad, " Das Haus Egibi", Archiv Für Orientforschung, Vol. XIV/57-64
^ 6. (Only the registered members can see the link) Ebeling, and Meissner, Reallexikon der Assyriologie, I/379; Meuleau, "Mesopotamien in der perserzeit", Griechen und Perser, 344.
^ 7. (Only the registered members can see the link)همو، همانجا؛ Judaica, XVI/1271
^ 8. (Only the registered members can see the link)Reallexikon der Assyriologie, I/379.
^ 9. (Only the registered members can see the link) Ghishman, Iran from The Earliest Times To The Islamic Conquest, 186.
^ 10. (Only the registered members can see the link)Olmstead, History of the Persian Empire, 58.
^ 11. (Only the registered members can see the link)بریان، تارخ امپراتوری هخامنشیان، 1 : 189-188
^ 12. (Only the registered members can see the link) Ungnad, " Das Haus Egibi", Archiv Für Orientforschung, Vol. XIV, 62
^ 13. (Only the registered members can see the link) Ungnad, " Das Haus Egibi", Archiv Für Orientforschung, Vol. XIV, 102; Judaica, XVI/1721
^ 14. (Only the registered members can see the link)Olmstead, History of the Persian Empire, 83.
^ 15. (Only the registered members can see the link)Meuleau, "Mesopotamien in der perserzeit", Griechen und Perser, 343.
^ 16. (Only the registered members can see the link)Olmstead, History of the Persian Empire, 83-85
^ 17. (Only the registered members can see the link) نک : پیگولو سکایا و دیگران، و تاریخ ایران، 30