امروزه ماهیان زینتی (ornamental fish ) به دلیل زیبایی و تنوع بسیاری که دارند در اغلب کشورهای جهان مورد استقبال قرار گرفته اند. محیط زنده و زیبا و پر تحرک آکواریوم ها سبب گردیده که انسان ها به داشتن یک آکواریوم هر چند کوچک در خانه و یا محل کار خود علاقه نشان دهند.
براساس آمار FAO در حدود 150 کشور در جهان به پرورش ماهیان زینتی مشغول هستند و رقم زیادی را در تجارت جهانی در زمینه صادرات و واردات ماهیان زینتی و صنایع جانبی آن به خود اختصاص داده اند، که سرآمد این کشورهای تولید و صادرکننده، کشورهای نظیر سنگاپور، مالزی، تایلند می باشند. که در این میان ، ماهیان کشور سنگاپور با داشتن آب و هوا و شرایط اقلیمی مساعد مرکز جهانی تجارت و تکثیر و پرورش آبزیان زینتی شده است و روزانه میلیون ها گونه آبزیان زینتی به اقصی نقاط دنیا صادر می کند. داشتن اطـلاعات مفید و در عین حال قـابل درک آسـان برای عموم می تواند کمک بسیار مفیدی برای کمک به فرهنگ سازی در مورد آکواریوم وموارد مربوط به آن و همچنین ارتقاء سطح کیفی آن در کشور باشد.
Sara
17-04-08, 22:58
Only the registered members can see the link
ماهی قرمز کوچک یا همان ماهی طلایی (Goldfish) از معمول ترین ماهی هایی است که در منزل می توان از آنها نگهداری کرد. این حیوان کوچک خانگی که بسیار جذاب و دوست داشتنی است، در صورت مراقب مناسب می تواند تا چند سال در کنار ما در منزل زندگی کند.
اما متاسفانه به خاطر قیمت ارزان آن، اغلب توجه لازم به آن نمی شود و در شرایط نامناسب نگهداری می گردد، لذا بیش از چند ماه عمر نمی کند.
باید دانست که قیمت ارزان این ماهی های زیبا نباید با ارازن بودن جان این موجودات زیبا اشتباه گرفته شود. لذا لازم است برای فراهم آوردن شرایط مناسب زندگی آنها، مواردی را رعایت کنیم.
● ظرف نگهداری
اولین موضوعی که می تواند به عنوان یک عامل مهم در عمر بیشتر ماهی موثر باشد، محل زندگی آن است.
ظروفی که در آنها ماهی فروخته می شود، اغلب کوچک است و نباید اشتباه کرد و ماهی ها را در همان ظروف کوچک نگاه داشت. ماهی ها به اکسیژن موجود در آب احتیاج دارند و این اکسیژن از طریق سطح هوایی که با آب در تماس است وارد آب می شود. هر چه سطح مقطع بالای تنگ کوچک تر باشد، اکسیژن کمتری می تواند وارد آب شود.
پس سعی کنید تا آنجا که ممکن است از ظروف کوچک برای نگهداری ماهی ها استفاده نکنید.
● آب
از آنجایی که ماهی در تمام طول عمر خود در آب می باشد، لذا لازم است آبی که برای زندگی آن انتخاب می کنیم دارای شرایط مناسب زندگی باشد. معمولا استفاده از آب شهری مشکل خاصی برای ماهی های قرمز ایجاد نمی کند. اما قبل از کنار گذاشتن آب برای ظرف ماهی، بگذارید یک دقیقه آب از شیر برود. این کار باعث می شود برخی مواد شیمیایی که احتمالا در لوله رسوب کرده اند بیرون بروند. برای اطمینان از خارج شدن موادی مانند کلر، باید قبل از عوض کردن آب ماهی ها، بگذارید که آب به مدت یک شبانه روز در ظرف بماند و بعد ماهی را داخل آن بیندازید. همچنین این عمل باعث می شود که آب دمای محیط را گرفته و تغییر آن برای ماهی ها خطری در بر نداشته باشد.
هرگز نباید اجازه دهید که آب ظرف ماهی ها کثیف شود، این کار می تواند باعث بیماری، کوتاهی عمر و در نهایت مرگ آنها شود.
شما باید در طول هفته یک یا دو بار آب ظرف ماهی ها را عوض کنید.
برای تعویض آب تنگ ماهی، هرگز آب را یک دفعه عوض نکنید، بلکه با آرامش کامل، نیمی از آب ظرف را خالی کرده و سپس کم کم آب خالی شده از ظرف را با آبی که از یک روز قبل نگه داشته اید(برای خارج کردن کلر آب) جایگزین کنید. در هر صورت باید سعی کنید که کمترین استرس را به ماهی های کوچک منتقل کنید.
● غذای ماهی
ماهی های قرمز کوچک، حیوانات بسیار سخت جانی هستند و هر چیزی را می خورند. لذا به راحتی می توانید در شرایطی که غذای مناسب در دسترس ندارید از خرده های نان، شیرینی و ... به مقدار کم به عنوان غذا به آنها بدهید.
اما اگر در نگهداری آنها مبتدی هستید به شما پیشنهاد می شود از غذاهای آماده آنها که ارزان قیمت هم می باشد تهیه کنید. فقط مطمئن باشید که غذایی را که می خرید مربوط به Goldfish می باشد. ماهی های نیز مانند انسان به پروتئین، ویتامین و ... برای رشد و زندگی نیاز دارند.
در ارتباط با غذا دادن باید دقت کنید که دادن زیاد غذا به آنها و ماندن آنها در ظرف باعث آلودگی آب شده و برای ماهی ها خطراتی به همراه خواهد داشت. سعی کنید به مقدار بسیار بسیار کم، در سه نوبت غذایی همانند خودتان به آنها غذا دهید و مقدار آن باید به گونه ای باشد که غذای اضافی در آب نماند.
● دمای محیط
بهترین دما برای زندگی این ماهی ها از حدود ۱۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد می باشد. دمای محیط هرگز نباید به طور ناگهانی تغییر کند. اما تغییر تدریجی و ملایم دمای محیط یا آب برای آنها قابل تحمل می باشد.
● نور
ماهی های قرمز کوچک نیز همانند سایر حیوانات یا گیاهان احتیاج به نور خورشید دارند. محل نگهداری آنها باید به گونه ای باشد که تغییر روز و شب در آن احساس شود. هرگز آنها را در زیر نور مستقیم و شدید آفتاب قرار ندهید.
● سایر شرایط
ریختن شن یا ماسه کف ظرف می تواند حس بودن در منزل را برای این ماهی ها بیشتر کند. دقت کنید که بیش از دو یا سه سانتیمتر ارتفاع ماسه کف ظرف نباشد، چرا که در غیر این صورت می تواند محیط خوبی برای رشد خزه و باکتری ها باشد. همچنین باید از ماسه ایی استفاده کنید که لبه های تیز نداشته باشد تا باعث زخمی شدن ماهی ها نشود. در این رابطه هرگز از ماسه های رنگ شده استفاده نکنید.
● بررسی رفتار ماهی
حداقل روزی دو نوبت یک دقیقه ای به رفتار ماهی های خود توجه کنید. به این ترتیب می توانید حرکت های غیر معمول آنها تشخیص دهید.
در صورت بروز مشکل در رفتار آنها اگر علاقمند باشید می توانید از متخصصین نگهداری ماهی برای درمان آنها مشورت بگیرید. اما مطمئن باشید اگر موارد بالا را رعایت کنید مشکل خاصی برای آنها پیش نخواهد آمد.
منبع : Only the registered members can see the link
Sara
17-04-08, 23:16
Only the registered members can see the link
همیشه هنگام صحبت و یا مطالعه در مورد ماهیان، موضوع بسیار متنوع و گسترده‌ای در برابر انسان قرار می‌گیرد، زیرا ماهیان، موجوداتی هستند که در شرایط بسیار متنوع محیطی زندگی می‌کنند.
از میان این شرایط ،میتوان به موارد زیر اشاره کرد: عمق آب، میزان شوری، دمای آب و میزان اکسیژن. ماهیان در آب‌های کم عمق یا عمیق‌ترین مناطق اقیانوس‌ها، در آب‌های شیرین یا آب‌های شور و در آب‌های نواحی قطبی یا آب‌های گرم استوایی زندگی می‌کنند.
آبزیان آکواریومی، سالیان طولانی در کشور ما توسعه یافته و به‌عنوان تنها جانوران خانگی آبزی جای خود را در بسیاری از منازل پیدا کرده اند که شادی، آرامش و زیبایی را به‌همراه دارند. از جمله این موجودات میتوان از ماهیان قرمز حوض نام برد که سال‌هاست زینت بخش سفره‌های هفت سین در ایام نوروزاست.
کشور ما امکانات و ظرفیت مناسبی برای پرورش ماهیان زینتی آب‌های شور و شیرین دارد و در سال‌های اخیر شاهد رشد چشمگیراین صنعت در کشور بوده‌ایم. در میان حیوانات خانگی، آبزیان سهم مهمی را به خود اختصاص می‌دهند، به‌طوری‌که تنها در آمریکای شمالی سالیانه در حدود ۳۵۰ میلیون دلار در این حرفه هزینه می‌گردد. لازم به توضیح است که نگهداری آبزیان زینتی علاوه بر مسائل تجاری و سرگرمی، بعنوان یک راه موثر در پیشگیری و درمان برخی بیماری‌ها و اختلالات روحی پیشنهاد شده است.
نگهداری ماهی توسط انسان از زمانی‌که تاریخ ثبت شده، وجود داشته است و حتی این موضوع در تصاویر و نوشته های موجود در اهرام مصر نیز دیده میشود. در روم باستان ماهیان در تانکرهای خاص و استخرها پرورش داده می‌شد و همچنین شهر ناپل به داشتن سیستم‌های پرورش حرفه ای معروف بوده است که البته تمامی این موارد در زمینه پرورش ماهیان خوراکی بوده است.
با‌توجه به شواهد و مدارک موجود، چینی‌ها نخستین کسانی بودند که در حدود ۱۰۰۰ سال قبل مبادرت به نگهداری و پرورش ماهیان زینتی کردند و ماهی گلد فیش (Gold Fish) که در حال حاضر نیز جزو ماهیان محبوب آکواریوم داران است، در آن زمان نیز ماهی مورد علاقه آنان بوده است.
این ماهی در آن زمان در ظروف مخصوصی که بدنه مات داشتند نگهداری می‌شد زیرا در آن زمان عقیده بر این بود که این ماهی از بالا زیباتر به نظر می‌رسد. ژاپنی ها نیز که علاقه زیادی به این ماهی داشتند، علوم مربوط به تکثیر، پرورش و ایجاد رنگ‌های زیبا در این ماهی را کامل‌تر کردند. این ماهی در اواسط قرن ۱۷ به اروپا معرفی شد و اولین کتب و نوشته‌ها در این رابطه مربوط به اواسط قرن ۱۹ است.
● آکواریوم یعنی چه؟
آکواریوم ( Aquarium) از دو کلمه Aqua (در زبان لاتین به معنی آب) و Vivarium (محلی با دیواره شفاف برای نگهداری و تماشای حیوانات کوچک به‌طوری‌که رفتار آنها قابل مشاهده باشد) تشکیل شده است و به‌معنی ظروف جعبه‌ای‌شکل، دارای دیواره شفاف و حاوی آب است و جهت نگهداری ماهیان، موجودات و گیاهان آبزی استفاده میشود.
البته لازم به توضیح است که برخی از این تعاریف در حال حاضر تغییر کرده است. به‌عنوان مثال آکواریوم‌ها دارای اشکال متنوعی شده اند و صرفا جعبه‌ای‌شکل نیستند و دارای اندازه‌های بسیار متفاوت هستند از انواع کوچک خانگی تا آکواریوم‌های بزرگی که کوسه ماهیان، شیرهای دریایی، هشت پاها و لاک‌پشت‌های دریایی را در خود جای می‌دهند. آکواریوم ها بدون در نظر گرفتن اشکال و اندازه آنها، از نظر کاربرد به ۳دسته تقسیم می‌شوند:
۱) آکواریوم های نگهداری که برای نگهداری،تکثیر و پرورش مورد استفاده قرار می‌گیرند
۲) آکواریوم های قرنطینه‌ای که میتوان گفت نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بیماری‌ها دارد و جهت نگهداری ماهیان جدید قبل از ورود به سیستم پرورش استفاده میشود. باید توجه داشته باشیم ماهیان و سایر موجودات آبزی جدید قبل از ورود به آکواریوم‌های پرورشی باید جهت پیشگیری از آلودگی‌ها و بیماری‌های احتمالی و همچنین عادت به محیط جدید مدت ۲ هفته در قرنطینه باشند.
نگهداری در این محل، ابتدا در همان آبی که این موجودات در آن حمل شده اند انجام میشود و این آب به مرور (تعویض سریع آب به‌علت تغییر ناگهانی درجه حرارت و فاکتورهای دیگر آب باعث وارد آمدن استرس شدید به ماهیان و در نتیجه تلفات ناگهانی و بروز بیماری را به‌دنبال خواهدداشت) با آب جدید تعویض میشود.
۳) آکواریوم های درمانی که برای درمان بیماری‌ها و نگهداری ماهیان بیمار مورداستفاده قرار می‌گیرد.
● نکاتی برای بهداشت
در زمینه ساخت و محل قرارگرفتن آکواریوم هم رعایت نکات ذیل توصیه میشود:
۱) ساختار مناسب: به‌طوری‌که توانایی نگهداری حجم زیاد آب و در نتیجه وزن ناشی از آن را داشته باشد. همچنین در ساخت آکواریوم‌ها باید از به‌کار بردن فلز به‌خصوص در نقاطی که در تماس با آب هستند اجتناب شود. این موضوع در مورد آکواریوم های آب شوربا توجه به خورندگی زیاد آب شور برای فلزات، اهمیت بسیار بیشتری دارد .
۲) محل قرار گرفتن آکواریوم در منازل نباید در معرض نور مستقیم خورشید باشد. زیرا علاوه بر بالابردن درجه حرارت آب، باعث رشد زیاد جلبک‌ها بر روی دیواره آکواریوم میشود که منظره نامناسبی را ایجادکرده و رشد جلبک‌ها مشکلات خاص خود مانند نوسانات میزان اکسیژن آب و مسمومیت‌های احتمالی ماهیان را درپی دارد.
۳) محل قرار گرفتن آکواریوم در منازل نباید در معرض جریان مستقیم هوا باشد زیرا باعث کاهش دمای آب میشود.
۴) آکواریوم باید در محلی قرار گیرد که مانعی برای تردد افراد نباشد زیرا در این موارد ضربه های فیزیکی وارد شده برآن (در اثر رفت و آمد)، یک استرس محیطی برای ماهیان است.
۵) داشتن محل مستقل جهت تامین جریان برق ، به‌طوری‌که استفاده از وسایل برقی دیگر منجر به قطع برق آکواریوم حتی برای یک زمان کوتاه نشود. رعایت بهداشت آکواریوم، تامین کیفیت مناسب آب و در نتیجه وجود ماهیان سالم و شاداب و دارابودن یک محیط زیبا نیاز به رعایت نکاتی دارد که هر کدام به نوبه خود اهمیت زیادی دارند. ماهیان آکواریومی به ۲ گروه ماهیان آب شور و ماهیان آب شیرین تقسیم می‌شوند که ماهیان آب شیرین نیز با توجه به دمای آب مناسب برای آنها خود دارای ۲گروه هستند:
الف) ماهیان نواحی گرمسیری یا Tropical Fish که دمای آب مورد نیاز آنها در حدود ۲۴ درجه سانتیگراد است.
ب) ماهیانی که در درجه حرارت پایین‌تر زندگی می‌کنند و Cool Water Fish نیز نام دارند که حرارت مورد نیاز این ماهیان در حدود ۲۰ درجه سانتیگراد است. از گروه اول میتوان از ماهیان پیرانا، دیسکاس، فایتر و از گروه دوم میتوان ماهی گلد فیش را نام برد. لازم به توضیح است که ارقام ذکر شده جهت فاکتورهای آب مانند دما، اکسیژن و ... ارقامی کلی است و باید توجه داشت که نیازهای این ماهیان بسته به جنس و گونه آنها متفاوت است که مطالعه و یادگیری در مورد نیازهای هر گروه از ماهیان جهت پرورش صحیح آنها الزامی است.
● ماهیان در آکواریوم
از عوامل مهم درنگهداری ماهیان در محیط آکواریوم، میزان تراکم وشناخت خصوصیات رفتاری وفیزیولوژیک ماهیان است که در بسیاری موارد توجه زیادی به آن نمی‌شود. مهم‌ترین این نکات عبارتند از:
۱) میزان تراکم ماهیان در آکواریوم از عوامل بسیار مهمی است که باید در نظر گرفته شود، زیرا علاوه بر این‌که تراکم زیاد به‌عنوان یک استرس محسوب میشود، باعث افزایش انتقال بیماری‌ها شده، و آلودگی آب و رقابت ناسالم غذایی را نیز باعث میشود. فضای مناسب (از کف آکواریوم) به ازای هر ماهی در آکواریوم ۱۲ اینچ مربع در ماهیان تروپیکال،۳۰ اینچ مربع در ماهیان cool water و ۴۸ اینچ مربع در ماهیان آب شور است. (هر اینچ مربع معادل ۲۵/۶ سانتیمتر مربع است).
۲) خصوصیات رفتاری و فیزیولوژیک ماهی: در این زمینه باید توجه داشت که ماهیان یک آکواریوم بهتر است در زمینه تغذیه، رژیم غذایی مشابهی داشته باشند و در غیر این صورت میزان فیلتراسیون آب به طور صحیح انجام شود. زیرا مواد دفع‌شده از بدن ماهیان گوشتخوار با توجه به پروتئین بالای غذای آنها متفاوت است. همچنین از نگهداری توام ماهیان مهاجم با سایر ماهیان خودداری گردد.
۳) فاکتورهای آب: مهم‌ترین فاکتورهای آب عبارتند از: حرارت آب، میزان اکسیژن محلول در آب، اسیدیته آب، آمونیاک( که به‌طور طبیعی سمی‌ترین ترکیب موجود در آب است که از متابولیسم بدن ماهی ناشی میشود.)، نیتریت‌ها (که بعد از آمونیاک سمی‌ترین ترکیب آب است) و نیترات ها. برای اندازه‌گیری این مواد، کیت های مناسب در بازار موجود است که به سهولت قابل دسترسی و استفاده است. توجه کنید که اندازه گیری و تنظیم فاکتورهای فوق برای آکواریوم‌داران از نکات مهم جهت مدیریت آب آکواریوم است.
درخصوص میزان نور هم( به‌عنوان منبع نور) برای آکواریوم خانگی با عمق تقریبی ۴۰ سانتی متر میتوان به ازای هر ۳۰ سانتیمتر از طول آکواریوم، از یک لامپ ۶۰ واتی تنگستن یا یک لامپ ۲۰واتی فلورسنت استفاده کرد. مدت زمان روشنایی در یک آکواریوم به‌طور معمول روزانه ۱۰ تا ۱۵ ساعت در نظر گرفته میشود که در صورت وجود گیاهان طبیعی در آن این زمان به ۸ تا ۱۰ ساعت کاهش می‌یابد.
میزان مصرف آب هم یک فاکتور دیگر است. آب یک آکواریوم همیشه در گردش است و میزان تعویض آب باید به نحوی باشد که ۲۵درصد آب آن در مدت زمان یک تا۴ هفته (بسته به میزان تراکم و نوع ماهیان) جایگزین شود.
● بیماری‌ها و درمان
در اینجا ذکر این نکته ضروری است که تشخیص و درمان بیماری در ماهیان آکواریومی باید توسط دامپزشک متخصص انجام گیرد و از هرگونه درمان خودسرانه اجتناب شود. آکواریوم های درمانی باید دارای سیستم خروجی آب جداگانه باشند و از تخلیه آب این آکواریوم ها در فاضلاب‌های شهری خودداری شود.
در هنگام درمان، داروی مورد استفاده باید ابتدا در گروه کوچکی از ماهیان بیمار استفاده گردد و در صورت داشتن تاثیر مطلوب و عدم بروز برخی مسمومیت‌های احتمالی روی سایر ماهیان بیمار نیز مورد استفاده قرار گیرد.
توجه به اشتها، خصوصیات رفتاری و ظاهری، شنای ماهیان و تغییرات آنها در تشخیص به موقع بیماری‌ها نقش مهمی دارد و این نکته‌ای است که پرورش‌دهندگان ماهیان آکواریومی باید توجه زیادی به آن داشته باشند.
از جمله رفتارهای غیرطبیعی که بطور مثال بر اثر به‌هم خوردن وضعیت طبیعی آب و یا بروز بیماری‌ها قابل مشاهده است میتوان به‌طور نمونه به موارد زیر اشاره کرد: شنای طبیعی و تنفس سخت، تنفس سریع و شنا در سطوح پائین، پرش به دیواره و واردآوردن ضربه به اشیای زینتی آکواریوم، کاهش وزن و متورم بودن شکم، گهگاه هیجان زده بودن و حرکات سریع باله‌ها، خوابیدن در کف، کدورت چشم، لکه های پوستی، شنای عمودی و بسیاری موارد دیگر.