با گذشتن حدود شش ماه از معرفی اولین سری از مادربردهای Z370، مدلهای مختلف از این مادربردها در حال تکمیل شدن است و شرکتها، مادربردهای کلاس High-end خود را به نمایش میگذارند. ASUS در این سطح مادربردهای سری Maximus X را به میدان رقابت فرستاده تا توجه هر طیفی از کاربران را به خود جلب کند. در ادامه با بررسی تخصصی یکی از زیباترین و سرسختترین مادربردهای Z370 به نام ASUS ROG Maximus X Formula همراه شما هستیم.
مقدمه
چندسالیست مادربردهای سری ROG ایسوس به غیر از نام و ظاهر، از نظر امکانات و قابلیتهای تعبیه شده نیز دارای اصالت خاصی هستند و از یک چهارچوب مشخص پیروی میکنند. نسلهای اخیر سری Maximus در مدلهایی نظیر Hero، Formula و Apex عرضه شده اند که ضمن پوشش نیازهای مختلف کاربران، به طور ویژه برای یک طیف خاص بهینه سازی شده اند. مادربرد مورد بررسی ما با نام دقیق Maximus X Formula از سری مادربردهای Z370 و ساخته شده در بخش ROG شرکت ASUS است که در کنار گیمینگ و اورکلاکینگ، در طراحی آن به خنک کنندههای مایع، و به خصوص خنک کنندههای مایع سیکل باز توجه ویژهای شده است.
معرفی پلتفرم Coffee Lake-S
پلتفرم نسل هشتم پردازنده های Core اینتل (موسوم به Coffee Lake-S) در یک نگاه
پلتفرم جدید Coffee Lake-S نسبت به نسل قبل (Kaby Lake S) از چندین جنبه بسیار حائز اهمیت است که بدون شک مهم ترین آنها افزایش تعداد هسته های پردازشی است. با این حال افزایش تعداد هسته ها تنها تغییر موجود نیست و اینتل دست به اصلاحات و بهبودهای دیگری نیز زده که در ادامه به معرفی کامل و تشریح آنها می پردازیم.
پلتفرم Coffee Lake-S در یک نگاه
ویژگی های کلیدی Coffee Lake-S:
- فناوری ساخت بهبود یافته ++14NM
- افزایش تعداد هسته های پردازشی در سری های Core i7، Core i5 و Core i3
- افزایش حجم حافظه کش
- افزایش فرکانس توربو بوست
- پردازنده گرافیکی مجتمع ارتقا یافته
- پشتیبانی ذاتی از USB 3.1 نسل دوم با پهنای باند 10 گیگابیت بر ثانیه و USB 3.1 نسل اول
- پتانسیل و قابلیت های اورکلاکینگ بهبود یافته
- افزایش فرکانس استاندارد حافظه از 2400 به 2666 مگاهرتز در مدل های Core i7 و i5
لیست پردازندههای Coffee Lake
مشخصات و مقایسه سری اول پردازنده های Coffee Lake-S
Core i3-8100 | Core i3-8350K | Core i5-8400 | Core i5-8600K | Core i7-8700 | Core i7-8700K | پردازنده |
---|---|---|---|---|---|---|
4C/4T | 4C/4T | 6C/6T | 6C/6T | 6C/12T | 6C/12T | تعداد هسته/Thread |
3.60GHz | 4.00GHz | 2.80GHz | 3.60GHz | 3.20GHz | 3.70GHz | فرکانس پایه هسته |
- | 4.00GHz | 4.00GHz | 4.30GHz | 4.60GHz | 4.70GHz | حداکثر فرکانس توربو بوست (تک هسته) |
4MB | 8MB | 9MB | 9MB | 12MB | 12MB | حافظه کش (L3) |
65W | 91W | 65W | 95W | 65W | 95W | توان حرارتی |
UHD 630 | UHD 630 | UHD 630 | UHD 630 | UHD 630 | UHD 630 | پردازنده گرافیکی مجتمع |
دو کاناله | دو کاناله | دو کاناله | دو کاناله | دو کاناله | دو کاناله | کنترلر حافظه مجتمع |
2400MHz | 2400MHz | 2666MHz | 2666MHz | 2666MHz | 2666MHz | فرکانس حافظه DDR4 |
117 | 168 | 182 | 257 | 303 | 359 | قیمت (دلار) |
پردازنده های ضریب باز Coffee Lake-S متشکل از Core i7-8700K ،Core i5-8600K و Core i3-8350K هستند، دو پردازنده نخست به ترتیب جانشین Core i7 7700K و Core i5-7600K می شوند.
Core i7-8700K
این پردازنده پرچمدار Coffee Lake-S و دارای 6 هسته پردازشی فیزیکی با توانایی اجرا Threadا12 هم زمان با فرکانس پایه 3.70 گیگاهرتز و فرکانس توربو بوست حداکثر 4.70 گیگاهرتز است. این پردازنده از 12 مگابایت حافظه کش سطح سوم مشترک میان تمامی هسته ها و پردازنده گرافیکی مجتمع UHD Graphics 630 بهره می برد.
همچنین این پردازنده به کنترلر حافظه DDR4 با پشتیبانی از ماژول های با فرکانس 2666 مگاهرتز مجهز است. Core i7-8700K با توان طراحی گرمایی 95 وات ضریب باز بوده و از طریق افزایش ضریب قابل اورکلاک است.
Core i7-8700
این پردازنده دومین مدل پرقدرت و گران قیمت سری Coffee Lake-S و دارای 6 هسته پردازشی فیزیکی با توانایی اجرا Threadا12 هم زمان با فرکانس پایه 3.20 گیگاهرتز و فرکانس توربو بوست حداکثر 4.60 گیگاهرتز است. این پردازنده از 12 مگابایت حافظه کش سطح سوم مشترک میان تمامی هسته ها و پردازنده گرافیکی مجتمع UHD Graphics 630 بهره می برد.
همچنین این پردازنده به کنترلر حافظه DDR4 با پشتیبانی از ماژول های با فرکانس 2666 مگاهرتز مجهز است. Core i7-8700 با توان طراحی گرمایی 65 وات ضریب بسته است و از طریق افزایش ضریب قابل اورکلاک نیست.
Core i5-8600K
دومین پردازنده ضریب باز Coffee Lake-S نیز دارای 6هسته پردازشی فیزیکی اما با توانایی اجرا Threadا6 هم زمان با فرکانس پایه 3.60 گیگاهرتز و فرکانس توربو بوست حداکثر 4.30 گیگاهرتز است. این پردازنده به 9 مگابایت حافظه کش سطح سوم مشترک میان تمامی هسته ها و پردازنده گرافیکی مجتمع UHD Graphics 630 مجهز است.
همچنین این پردازنده به کنترلر حافظه DDR4 با پشتیبانی از ماژول های با فرکانس 2666 مگاهرتز مجهز است. Core i5-8600K با توان طراحی گرمایی 95 وات ضریب باز بوده و از طریق افزایش ضریب قابل اورکلاک است.
Core i5-8400
این پردازنده دارای 6 هسته پردازشی فیزیکی با توانایی اجرا Threadا6 هم زمان با فرکانس پایه 2.80 گیگاهرتز و فرکانس توربو بوست حداکثر 4.00 گیگاهرتز است. این پردازنده از 12 مگابایت حافظه کش سطح سوم مشترک میان تمامی هسته ها و پردازنده گرافیکی مجتمع UHD Graphics 630 بهره می برد.
همچنین این پردازنده به کنترلر حافظه DDR4 با پشتیبانی از ماژول های با فرکانس 2666 مگاهرتز مجهز است. Core i5-8400 با توان حرارتی 65 وات ضریب باز نبوده و از طریق افزایش ضریب قابل اورکلاک نیست.
Core i3-8350K
این پردازنده دارای 4 هسته پردازشی فیزیکی با توانایی اجرا Threadا4 هم زمان با فرکانس پایه 4 گیگاهرتز است. این پردازنده از 8 مگابایت حافظه کش سطح سوم مشترک میان تمامی هسته ها و پردازنده گرافیکی مجتمع UHD Graphics 630 بهره می برد.
این پردازنده به کنترلر حافظه DDR4 با پشتیبانی از ماژول های با فرکانس 2400 مگاهرتز مجهز است. Core i3-8350K با توان طراحی گرمایی 91 وات ضریب باز بوده و از طریق افزایش ضریب قابل اورکلاک است.
Core i3-8100
این پردازنده دارای 4 هسته پردازشی فیزیکی با توانایی اجرا Threadا4 هم زمان با فرکانس پایه 3.60 گیگاهرتز است. این پردازنده از 6 مگابایت حافظه کش سطح سوم مشترک میان تمامی هسته ها و پردازنده گرافیکی مجتمع UHD Graphics 630 بهره می برد.
این پردازنده به کنترلر حافظه DDR4 با پشتیبانی از ماژول های با فرکانس 2400 مگاهرتز مجهز است. Core i3-8100 با توان طراحی گرمایی 65 وات ضریب باز نبوده و از طریق افزایش ضریب قابل اورکلاک نیست.
مهم ترین تغییرات Coffee Lake-S
سوکت پردازنده LGA 1151
پردازندههای Coffee Lake درست مبتنی بر همان سوکت LGA 1151 مورد استفاده پردازندههای Kaby Lake و SkyLake هستند، نه تنها تعداد پایهها تغییر نکرده؛ بلکه حتی چیدمان آنها نیز بدون تغییر باقی مانده است.
به رغم ثابت ماندن تعداد پایه ها و چیدمان آنها، اما اینتل در سوکت مورد استفاده Coffee Lake-S تعدادی از پایههای بلا استفاده در نسل Kaby Lake را استفاده کرده و حالا بخشی از آنها مسئول تغذیه اجزای پردازنده هستند. در حقیقت اینتل تعداد پایههای VSS که مسئول تغذیه هستههای پردازنده هستند را از 128 به 146 پایه افزایش داده است. همچنین تعداد پایههای VSS یا منفی از 377 به 391 پایه افزایش یافته است.
با تغییرات صورت گرفته، پردازنده های Coffee Lake-S تنها توسط مادربردهای مبتنی بر چیپ ست های سری 300 پشتیبانی می شوند و با مادربردهای سری 200 یا 100 قابل استفاده نیستند. همچنین مادربردهای سری 300 از پردازنده های Kaby Lake و SkyLake پشتیبانی نمی کنند.
افزایش تعداد هسته های پردازشی
بارز ترین تغییر پردازنده های Coffee Lake-S نسبت به نسل قبل، افزایش تعداد هسته های پردازشی و پیرو آن حجم حافظه کش است. اینتل تعداد هسته های پردازشی سری Core i7 و i5 را از 4 به 6 هسته و همچنین تعداد هسته های سری Core i3 را از 2 به 4 هسته افزایش داده است.
افزایش فرکانس هسته
یکی از تغییرات بارز پردازنده های Coffee Lake-S نسبت به نسل قبل، کاهش فرکانس پایه هسته در عین افزایش فرکانس توربو بوست است. به علت افزایش تعداد هسته های پردازشی، اینتل برای حفظ مصرف و پیرو آن گرمای متساعد شده از پردازنده های خود در توان طراحی گرمایی نزدیک به نسل قبل؛ ناچار به کاهش فرکانس پایه هسته شده است. با این حال فرکانس بوست به طرز چشمگیری افزایش یافته که البته فرکانس های اعلام شده مربوط به حداکثر فرکانس بوست تک هسته است.
برخلاف نسل های پیشین، دیگر اینتل جدول فرکانس های توربو بوست را اعلام نمی کند.
فناوری ساخت ++14NM
اینتل اعلام کرده این پردازندهها با بهکارگیری آنچه که فناوری ساخت "14 نانومتری ++" خوانده میشود تولید میشوند که ظاهراً با بهبودهایی همراه است. با این حال بر خلاف گذشته با Coffee Lake-S دیگر اندازه قطعه سیلیکونی یا تعداد ترانزیستورهای بکار رفته اعلام نمی شود.
کنترلر حافظه مجتمع (IMC) ارتقا یافته
یکی دیگر از تغییرات Coffee Lake-S، به کنترلر حافظه مجتمع (IMC) مربوط می شود که حالا در مدل های Core i7 و i5 به صورت استاندارد حداکثر از ماژول های با فرکانس 2666 مگاهرتز پشتیبانی می کنند.
هرچند فرکانس حافظه استاندارد پشتیبانی شده توسط کنترلر حافظه مجتمع (IMC) در پردازنده های Coffee Lake-S از 2400 مگاهرتز به 2600 مگاهرتز افزایش یافته، اما هنوز هم برای استفاده از ماژول های حافظه DDR4 پرسرعت به مادربردهای مبتنی بر چیپ ست های سری Z نیاز است.
در مادربردهای مبتنی بر چیپ ست های سری Z که از پیکربندی XMP پشتیبانی می کنند این تغییر اهمیت خاصی ندارد. با این حال در مادربردهای سری B و H که از تنظیم فرکانس با اعمال پیکربندی XMP پشتیبانی نمی کنند، این تغییر سودمند است و با Coffee Lake-S می توان با ارزان ترین مادربردها از ماژول های حافظه DDR4 با فرکانس 2666 مگاهرتز استفاده کرد.
به رغم آنچه که گفته شد، هنوز هم پردازنده های سری Core i3 حداکثر از ماژول هایی با فرکانس 2400 مگاهرتز پشتیبانی می کنند.
اورکلاکینگ
اینتل چندین قابلیت جدید برای اورکلاکینگ اضافه کرده، با نسل هشتم افزون بر پشتیبانی از Turbo Boost 2.0؛ امکان اورکلاکینگ جداگانه هر هسته وجود دارد. حالا بیشینه سرعت حافظه به MT/sا8,400 میرسد و امکان تغییر آنی تایمینگ های حافظه وجود دارد. اینتل تقلیل و ثابت نگه داشتن ولتاژ PLL را هم بهبود بخشیده است.
همچنین به ادعای اینتل در طراحی مادربردهای Z370 توان رسانی به پردازنده و چیپ ست بهبود یافته که به اورکلاکینگ کمک میکند. در واقع اینتل تعداد پایه های مربوط به تغذیه پردازنده را افزایش داده است
پردازنده گرافیکی ارتقا یافته UHD Graphics 630
یکی از تغییرات جزئی Coffee Lake-S در مقایسه با نسل قبل، بکارگیری پردازنده گرافیکی مجتمع (iGPU) ارتقا یافته UHD Graphics 630 است. نکته جالب اینکه برخلاف نسل قبل تمامی مدل ها به یک مدل iGPU مجهز هستند و تفاوت آنها صرفاض به بیشینه فرکانس هسته محدود می شود.
UHD 630 یک پردازنده گرافیکی تمام جدید نیست و صرفاً گونه ارتقا یافته ای از HD 630 محسوب می شود. تعداد واحدهای اجرایی یا همان EU به 24 واحد می رسد که با HD 630 برابری می کند.
UHD 630 با بهبود واحد های اختصاصی رمزگشایی و رمزنگاری سخت افزاری محتواهای 4K همراه است اما کارایی گرافیک سه بعدی هیچ تغییری نکرده و جز در بخش کار با محتواهای چند رسانه ای، هیچ بهبودی به چشم نمی خورد، به عبارتی دیگر در اجرای بازی ها عملکرد HD 630 بهتر از HD 530 نیست.
از تغییرات UHD 630 می توان پشتیبانی از فضای رنگ Rec. 2020 و HDR در پخش UHD Bluray را برشمرد. همچنین رمزگشای سخت افزاری HVEC و VP9 از هشت بیتی به ده بیتی ارتقا یافته است.
تقویت و بهبود واحد اختصاصی رمزنگاری و رمزگشایی سخت افزاری کدک های صوتی و تصویری، به کاهش بار پردازشی هسته های پردازشی پردازنده و در نتیجه آن کاهش بار پردازنده در کار با محتواهای 4K کمک می کند. این تغییر باعث بهبود مصرف انرژی در پخش و استریم محتواهای 4K نیز می شود، زیرا واحد اختصاصی مخصوص این کار از هسته های پردازشی CPU کوچکتر و کم مصرف تر هستند.
اگر ساده تر بخواهیم بگوییم، UHD 630 از موتور چندرسانه ای تازه ای بهره می میبرد که در کار با ویدئوهای 4K عملکرد بهتری دارد. در صورتی که از کارت گرافیک مجزا استفاده نمی کنید، موتور چند رسانه ای جدید پردازنده گرافیکی مجتمع این پردازنده ها با بهره گیری از شتاب دهنده سخت افزاری، در کار با ویدئو تجربه بسیار بهتری ارائه می کنند.
پشتیبانی از سیستم عاملها
پردازنده های Coffee Lake-S و مادربردهای سری 300 نیز به صورت رسمی تنها از نگارش 64 بیتی ویندوز 10 پشتیبانی می کنند و اگر قصد استفاده از نسخه های قدیمی تر ویندوز، نظیر ویندوز 7 را دارید؛ با مشکلاتی در سازگاری و همچنین نصب درایور مواجه می شوید. البته پشتیبانی از توزیع های لینوکس پابرجاست.
چیپستهای جدید سری 300
اینتل چیپست های سری 300 را برای همراهی پردازنده های Coffee Lake-S طراحی کرده اما ابتدا تنها چیپ ست پرچمدار Z370 عرضه می شود. دیگر چیپ ست های این سری شامل H370، H310 و B360 اوایل سال 2018 عرضه می شوند.
همچنین اینتل یک چیپ ست پرچمدار دیگر از سری Z نیز دارد. Z390 نیمه دوم سال 2018 عرضه خواهد شد.
در لیست بالا مهم ترین ویژگی ها و تغییرات چیپ ست های سری 300 آمده که در مقایسه با سری 200؛ تقریباً هیچ تغییر اساسی به چشم نمی خورد. در بین قابلیت های جدید کنترلر USB 3.1 نسل دو با پهنای باند 10 گیگابیت بر ثانیه بیشتر از بقیه جلب توجه می کند که آن هم در همه چیپ ست ها یافت نمی شود.
تقریباً هیچ یک از دیگر تغییرات چندان مهم یا تاثیر گذار نیستند.
پردازنده های Coffee Lake-S تنها با مادربردهای مبتنی بر چیپ ست های سری 300 قابل استفاده هستند و نمی توان از مادربردهای سری 200 یا 100 استفاده کرد.
مقایسه تمامی چیپستهای سری 300
Z370 Express پرچمدار این سری از چیپ ست های اینتل است و کامپیوترهای با کارایی بالا، گیمرها و اورکلاکرها را هدف می گیرد، در طرف دیگر H370 Express میزبان بسیاری از کامپیوترهای تجاری خواهد بود. سومین چیپ ست B360 است. در نهایت اینتل چیپ ست رده پایین H310 را هم عرضه می کند.
در این نسل اینتل مدل گذاری جدید Bx60 را انتخاب کرده که در نتیجه آن به جای B350 شاهد B360 هستیم. علت این کار استفاده AMD از نام B350 است.
مشخصات اصلی و مقایسه چیپستهای سری 300
آنچه که چیپ ست Z370 را از H370 متمایز می کند، درست همان ویژگی هایی است که Z270 را از H270 متمایز می کرد. چیپ ست Z370 از اورکلاک کردن پردازنده و تقسیم خطوط ارتباطی PCI-Express 3.0 x16 منشعب از پردازنده میان دو شکاف PCI-Express 3.0 x8؛ جهت پشتیبانی از پیکربندی چندگانه پردازنده گرافیکی پشتیبانی می کند. چیپ ست H370 فاقد قابلیت پشتیبانی از اورکلاکینگ و پیکربندی چندگانه پردازنده گرافیکی است. با این حال این محدودیت تنها به پردازنده های گرافیکی ساخت انویدیا محدود می شود و کارت های گرافیک AMD Radeon با مادربردهای مبتنی بر چیپ ست های H370 و B360 نیز تحت پیکربندی چندگانه قابل استفاده هستند. در این حالت کارت دوم از شکاف توسعه منشعب از چیپ ست اصلی (با پهنای x4) بهره می گیرد.
تفاوت اساسی دیگری که وجود دارد، پشتیبانی نکردن Z370 و H310 از USB 3.1 نسل دوم (با پهنای باند 10 گیگابیت بر ثانیه) است. به وضوح این چیپ ست ها تفاوت های دیگری از جمله در پشتیبانی از برخی فناوری های اینتل دارند اما تقریباً اغلب آنها برای کاربران خانگی کم اهمیت و حتی بی اهمیت هستند.
در نهایت اینتل در نیمه دوم سال 2018 چیپ ست Z390 را جایگزین Z370 خواهد کرد که اصلی ترین تغییر آن پشتیبانی از USB 3.1 نسل دوم و پشتیبانی از پردازنده های جدیدتر خواهد بود.
بستهبندی و محتویات جعبه
ترکیب رنگ همیشگی و چشم نواز محصولات ROG در بستهبندی این مادربرد نیز رعایت شده است. ترکیب رنگ قرمز به همراه رنگ تیرهی کنار آن که آلومینیوم برس خورده را تداعی میکند، حاکی از محصولی به سرسختی فلز است.
جعبهی ضخیم و خوش ساخت این محصول، به صورت کشویی باز میشود و مادربرد را زیر پوشش طلقی و شفاف خود جای داده است. سایر متعلقات نیز در لایهی زیر آن قرار گرفته اند.
در پشت جعبه معرفی نسبتاً کاملی از تمام قابلیتهای مادربرد وجود دارد که در رأس آن به چهار مورد زیر اشاره شده است:
- M2 Heatsink خنک کننده ترکیبی PCH و حافظه M2
- LiveDash OLED صفحه نمایشی در وسط مادربرد که توانایی نمایش اطلاعات مختلفی دارد
- CrossChill EK II خنک کننده ترکیبی آبی / بادی برای مدار رگولاتور ولتاژ
- Addressable Headers تعبیه دو کانکتور برای اتصال نوارهای Addressable RGB
همچنین یک کوپن تخفیف 20 درصدی برای خرید از CableMod (یکی از معروف ترین تولیدکنندگان کابلهای اسلیو، نوارهای RGB و انواع لوازم مادینگ کیس) نیز همراه این مادربرد است که با توجه به اولویت اصلی طراحی این مادربرد برای گروه استفادهکنندگان از خنککنندههای آبی سیکل باز، میتواند مفید باشد.
با برداشتن مادربرد به سراغ لایهی زیرین که حاوی متعلقات همراه است میرویم.
این متعلقات به شرح زیر هستند:
- دیسک نوری شامل درایورها و نرم افزارهای مورد نیاز
- دفترچه راهنما
- شش عدد کابل SATA 6Gb/s (سه کابل با پورت L شکل و سه کابل دیگر به شکل تخت)
- یک عدد پل HB SLI به طول سه اسلات
- یک عدد کابل افزایش طول نوار RGBبه طول 80cm
- یک عدد کابل افزایش طول نوار Addressable RGB به طول 80cm
- یک عدد کیت پیچ حافظهی M2 (استند و پیچ)
- آنتن شبکه بی سیم
- کیت نصب آسان پردازنده
- مجموعه برچسب برای علامت گذاری کابل ها
- زیر لیوانی با طرح ROG
- لوگوی ROG
- تبدیل کانکتور USB3 به USB2
- سوکت Q-Connector برای اتصال آسان پنل جلوی کیس به مادربرد
- براکت نصب عمودی حافظهی M2
در این بخش انتظار داشتیم مانند دیگر مادربردی که در کلاس High-End در لابراتوار شهر سختافزار مورد بررسی قرار گرفت و همچنین قیمت 450 دلاری این مادربرد، کابلهای بافته شده جایگزین کابلهای معمولی SATA شود یا وسایل کاربردیتری مانند سنسورهای دما یا نشاندهنده شدت جریان آب برای استفاده در خنککنندههای سیکل باز برای این محصول که توجه خاصی به خنککنندههای مایع در طراحی آن شده است، در نظر گرفته میشد.
نمای ظاهری و مشخصات فنی
در ابتدا لازم میدانیم مشخصات فنی این مادربرد را با استناد به وبسایت رسمی کمپانی ASUS ملاحظه کنید:
ظاهر زیبای مادربردهای سری ROG در این نمونه به دلیل استفاده از زره مخصوص که پیشتر در نسل TUF مورد استفاده قرار میگرفت، خاص و زیباتر شده است و در عین زیبایی، وزن این مادربرد را هم بسیار سنگین کرده است به طوری که مادربرد تنها حدود 1.7kg وزن دارد.
این زره در پشت مادربرد به صورت یک صفحه یکپارچه فلزیست که از خم شدن مادربرد بر اثر وزن زیاد خنک کنندهها جلوگیری میکند و در جلو از پلاستیک مقاوم ABS تشکیل شده است که وظیفه محافظت از کامپوننتها و زیبایی ظاهری مادربرد را بر عهده دارد.
بخش دیگری از وزن زیاد این مادربرد در اثر خنک کننده ویژهی مدار رگولاتور ولتاژ آن است. این خنک کنندهی ترکیبی ساخت شرکت EK است که در زمینه خنک کنندههای آبی شهرت دارد. این خنک کنندهی حجیم و یک پارچه، ضمن کارایی مناسب برای خنک سازی مدار رگولاتور ولتاژ، با ترکیب آلومینیوم برس خوردهی خاکستری و پوشش پلاستیکی مشکی رنگ برای بلاک خنک کنندهی آبی به همراه درپوشهای با نشان ماسک معروف ROG، ظاهری جذاب و چشم نواز به این مادربرد داده است.
با اینکه پوشش ROG Armor سطح مناسبی را برای جای دادن مدارهای RGB در سطح برد بوجود آورده است، ایسوس ترجیح داده با نورهای زیاد ظاهر مادربرد را چندان شلوغ نکند و به دو خط ساده در زیر پوشش پنل پشتی، قفلهای دو اسلات اول PCIe، دو سوئیچ Power و Restart به همراه نشان ماسک ROG، روی خنک کننده PCH اکتفا کرده است. اما همچنان برای دوستداران نورهای RGB دو کانکتور RGB از نوع 12v و دو کانکتور Addressable RGB در قسمت پایین برد تعبیه شده است تا از یک نورپردازی تمام عیار لذت ببرید.
در پایین سوکت پردازنده از قابلیت جدید LiveDash OLED استفاده شده است که میتواند اطلاعات مفیدی چون دمای قطعات، سرعت فنها و... را نمایش دهد. همچنین میتوانید با بارگذاری فایل GIF، انیمیشن دلخواه خود را روی آن به نمایش در آورید. چند نمونه از تواناییهای این سیستم را در تصاویر زیر میتوان مشاهده کرد:
از نظر ابعاد این بورد در استاندارد ATX قرار دارد و طول و عرض آن به ترتیب 30.5cm x 24.4cm است که در اکثر کیسهای Mid Tower به بالا قابل نصب خواهد بود. کیفیت PCB و لحیمکاری در این بورد، به دلیل استفاده از سیستمهای تمام اتوماتیک بسیار بالا بوده و در بخش کامپوننتهای صوتی دارای ایزولاسیون اختصاصی است.
اگر به لیست متعلقات همراه دقت کرده باشید حتماً متوجه شدهاید که خبری از محافظ پورتهای پشتی نیست. ایسوس این قطعه را با یک محافظ فلزی ثابت جایگزین کرده است که در ارتباط با لایهی GND است و مادربرد را بیش از پیش در برابر تخلیه بارهای استاتیکی مقاوم میکند و در کنار آن مراحل نصب مادربرد درون کیس را نیز سادهتر کرده و از اتلاف وقت به دلیل فراموشی قرار دادن I/O Shield جلوگیری میکند.
این برد دارای 4 اسلات DIMM بوده که توانایی پشتیبانی از حداکثر 64GB حافظه رم DDR4 به صورت Dual Channel در سرعت استاندارد 2133/2400/2666 مگاهرتز را دارد. بیشینه سرعت پشتیبانی شده حافظههای رم به بیش از 4133 مگاهرتز میرسد که از طریق فعالسازی پروفایل XMP یا اورکلاک قابل دسترسی است.
در زمینه اسلاتهای PCI با دارا بودن 3 اسلات PCI Express X16 و 3 اسلات PCI Express X1 قابلیت نصب انواع کارتهای افزودنی وجود دارد. دو اسلات اول PCI Express X16 که پهنای باند خود را مستقیماً از پردازنده دریافت میکنند توانایی ارائه به ترتیب سرعت X16 و X8 را دارند و در صورت استفاده از هر دو اسلات، سرعت اسلات اول به X8 کاهش یافته و با ترکیب X8/X8 کار خواهند کرد.
قابلیت 2way SLI و 3way CrossFire نیز در این بورد پشتیبانی میشود که با توجه به فاصله 3 اسلاتی دو درگاه اول PCI Express X16 فضای مناسب برای تهویه هوا بین دو کارت وجود دارد و اصطلاحاً حالت ساندویچ اتفاق نخواهد افتاد. این دو اسلات توسط استیل ضد زنگ مقاوم سازی شده تا در اثر فشار ناشی از وزن و گرمای کارتهای گرافیک تغییر شکل ندهند. اسلات سوم نیز پهنای باند خود را از چیپ Z370 گرفته و با سرعت X4 کار میکند.
پورت های ذخیره سازی در این بورد شامل 6 پورت SATA 6Gb/s (با توانایی پشتیبانی از آرایههای RAID 0,1,5,10 و تکنولوژی Intel Rapid Storage)، دو پورت M2 که یکی در زیر خنک کنندهی مشترک با PCH قرار گرفته و توانایی پشتیبانی از حافظههای با رابط PCIe X4 و SATA را دارد و دیگری در زیر آن و کنار کانکتورهای پنل جلوی کیس قرار دارد. به کمک براکت همراه، حافظهی M2 در این اسلات به صورت عمودی نصب میشود و تنها از حافظههای با رابط PCIe X4 پشتیبانی می کند. هر دو درگاه M2 این بورد توانایی نصب حافظههای M2 را تا بیشینه طول 110 میلیمتر دارند.
در سطح بورد انواع کانکتورهای رایج برای اتصال به پنل جلوی کیس تدارک دیده شده. کانکتور مربوط به اتصالات صدا، یک کانکتور 10 پین USB2، یک کانکتور 20 پین USB3.1 Gen1 و یک کانکتور USB3.1 Gen2 که توسط چیپ ASMedia تامین میشود. اگرچه تعداد این کانکتورها در مقایسه با سایر مادربردهای میان رده و رده بالای Z370 کم به نظر میرسد، اما با توجه به تراکم بسیار بالای کانکتورها در کنارههای برد میتوان دید که جایی برای تعبیه تعداد بیشتر کانکتور USB وجود نداشته است و فضای این خروجیها به قابلیتهای ویژه اورکلاکینگ اختصاص داده شده است. قابل ذکر است تنها کانکتور USB3.1 Gen1 تعبیه شده که در کنار پورتهای SATA قرار گرفته با زاویه 45 درجه نسبت به سایر کانکتورها نصب شده است. به دلیل بزرگی کانکتور USB3 کیس و پهنای سیم رابط، قرار گرفتن کانکتور در این حالت باعث زیبایی و راحتی مدیریت کابلها میشود.
البته همانطور که پیشتر اشاره شد، این مادربرد برای خنک کنندههای مایع، به خصوص خنک کننده مایع سیکل باز بهینه سازی شده است و در زمینه کانکتورها از تعداد 9 Fan Header چهار پین برای کاربریهای مختلف بهره میبرد که در سطح برد به طور هوشمندانهای تعبیه شده اند. از جمله این بهینه سازیها میتوان به یک کانکتور اختصاصی برای اتصال پمپ خنک کنندههای AiO با توان خروجی 12w و یک کانکتور برای اتصال پمپهای سیکل باز با توان 36w به همراه یک خروجی 3A دیگر برای اتصال فنهای با دور بالا و یا Fan Controller اشاره کرد.
برای کنترل و مانیتورینگ دما و شدت جریان مایع نیز چند کانکتور برای اتصال حسگر دمای ورودی و خروجی مایع، در کنار کانکتور Flow Rate قرار داده شده است تا خنک کننده مایع سیکل باز خود را در هر لحظه تحت نظر داشته باشید و با مدیریت سرعت فنها نسبت به دمای ورودی و خروجی مایع تعادلی مناسب بین نویز سیستم خنک کننده و دما به وجود آورید.
در پنل پشتی این مادربرد به ترتیب از سمت چپ سوییچهای ClearCMOS و BIOS FlashBack، دو پورت برای اتصال آنتن شبکه بی سیم (WiFi و Bluetooth)، خروجی DisplayPort نسخه 1.2 با حداکثر رزولوشن 4096x2304@60Hz، خروجی HDMI 1.4b با حداکثر رزولوشن 4096x2160@24Hz، چهار پورت USB 2.0، چهار پورت USB 3.1 Gen1، پورت USB3.1 Gen2 Type-A (پورت قرمز) ، پورت USB3.1 Gen2 Type-C (پورت کوچک مشکی)، یک پورت RJ45 برای اتصال شبکه و مجموعه خروجی صدای 7.1 کاناله توسط جکهای 3.5mm آنالوگ و S/PDIF Optical خروجی صدا قرار گرفتهاند.
همانطور که در تصویر مشاهده میکنید دو پورت USB2.0 پنل پشتی نشانهگذاری شدهاند که پورت با نشان BIOS برای اتصال حافظه فلش به منظور بهروزرسانی BIOS و استفاده از قابلیت BIOS Flashback است. پورت Keybot نیز برای استفاده از این قابلیت و ایجاد کلیدهای میانبر روی صفحه کلید کاربرد دارد که در حافظه تراشه اختصاصی این قابلیت ذخیره میشود و با عوض کردن صفحه کلید همچنان تنظیمات سابق قابل استفاده هستند.
سیستم خنککننده و مدار رگولاتور ولتاژ
با باز کردن تمامی کاورها و خنک کنندههای نصب شده بر روی برد به بررسی دقیق کامپوننتهای استفاده شده و وضیعت سیستم خنک کننده میپردازیم.
خنک سازی مدار رگولاتور ولتاژ در مادربردهای ROG سری Formula از سالیان گذشته به یک راهکار هیبریدی ساخته و پرداخته شده به دست مهندسین ASUS و سازندهی معروف خنک کنندههای آبی، EK مجهز شده است.
این خنک کننده از دو قسمت تشکیل شده است. بخش پایینی از جنس آلومینیوم بوده و به کمک پدهای حرارتی با ماسفتهای مدار رگولاتور ولتاژ در تماس است. این قطعه آلومینیومی یکپارچه، سطح تماس وسیعی دارد و به تنهایی، با کمک جریان هوا قادر به کنترل دمای ماسفتهای مدار رگولاتور ولتاژ است.
اما در نیمه بالایی این خنک کننده، هستهای مسی به همراه کانالهای اختصاصی برای عبور مایع تعبیه شده است که با بوجود آوردن سطح تماس بیشتر، به دفع بهتر گرما و استفادهی حداکثری از ظرفیت گرمایی مایع در حال گردش کمک میکند.
آزمایشهای انجام شده بر حافظههای M2، نشان میدهد با بالا رفتن دما، کارایی کاهش محسوسی مییابد. به همین منظور ASUS با گسترش خنک کننده PCH، بخشی برای دفع گرما از ماژول حافظه M2 در نظر گرفته است که در عین کارایی، زیبایی ظاهری مادربرد را دو چندان کرده است.
خنک کننده چیپست Z370 و M2 واقع در زیر آن، یک خنککننده آلومینیومی است که از دو لایه تشکیل شده است. لایه اول صفحهای ساده است که به کمک پد حرارتی به چیپست Z370 متصل می شود. لایه دوم شامل نشان ROG و به رنگ خاکستری / مشکی از جنس آلومینیوم برس خورده است که به کمک سه پیچ به صفحه زیرین متصل میشود. در زیر این صفحه نیز پد حرارتی تعبیه شده است و انتقال گرما از تراشههای حافظه به هیتسینک را بر عهده دارد. ضخامت این مجموعه و قابلیت دفع حرارتی آن به نظر برای TDP 6 واتی Z370 و یک M2 SSD کافی میآید.
بررسی مدار رگولاتور ولتاژ
همانطور که در تصویر مشاهده میفرمایید جریان مورد نیاز پردازنده در این برد از طریق یک کانکتور E-ATX 8pin تامین شده و سیستم VRM، تنظیم و تصفیهی این ورودی را انجام میدهد. مدار رگولاتور ولتاژ این مادربورد از نوع 8+2 فاز بوده که 8 شریان وظیفه تامین ولتاژ و جریان مورد نیاز پردازنده (VCC) را بر عهده دارند و 2 شریان، ولتاژ و جریان مورد نیاز تراشه گرافیکی تعبیه شده در پردازنده (VCCGT) را تامین میکنند و توسط چوکهای MicroFine Alloy و خازنهای 10K Black Metallic که همگی توسط ASUS سفارشی سازی شدهاند، تصفیه شده و به پردازنده میرسد.
چوکهای اختصاصی ASUS با نام MicroFine Alloy بیشتر در مادربردهای رده بالا و اورکلاکینگ این شرکت به کار گرفته میشوند و از بهینهسازی در سطح میکروسکوپی بهره میبرند که حاصل این بهینهسازی توانایی تحمل جریانهای بالاتر، بازدهی، پایداری و عمر بیشتر نسبت به چوکهای معمولی با هسته فریتی است.
استفاده از خازنهای جامد 10K Black Metallic سری GT ساخت Nichicon و سفارشی شدهی ASUS با عمر بیش از 10,000 ساعت در دمای 125 درجه سانتیگراد که تا 5 برابر طول عمر بیشتری نسبت به خازنهای معمولی ارائه میکنند در کنار چوکهای MicroFine Alloy نوید یک سیگنال خروجی صاف و با کیفیت و عمری طولانی حتی در سخت ترین شرایط را میدهد.
ماسفتهای به کار رفته در این مدار مدل SiZF906DT و ساخت Vishay هستند. شاید نام این ماسفتها به اندازه PowlRstage های International Rectifier معروف نباشد اما از نظر مشخصات و قابلیتهای فنی بسیار برجسته هستند. این ماسفتها از نوع Dual N-Channel بوده و میتوانند به عنوان HighsideFET و LowsideFET در مدار قرار گیرند. این ماسفتها توانایی تحمل جریان ممتد 60 آمپر را دارند که به مدار رگولاتور ولتاژ توانایی تأمین بیشینه جریان 480 آمپر برای بخش Vcore و 120 آمپر برای بخش iGPU به طور مداوم را میدهد. یکی از قابلیتهای ویژهی این ماسفتها داشتن RDS(on) و تاخیر بسیار کم برای روشن و خاموش شدن است. در چنین شرایطی مدار رگولاتور ولتاژ میتواند به درخواست جریان از سوی پردازنده سریعتر واکنش نشان دهد که پایداری بیشتر در فرکانسهای بالا و اورکلاکینگ را به ارمغان میآورد.
این مجموعه تحت کنترلر PWM ریبرند شدهی ایسوس با نام DIGI+ و مدل ASP1405I فعالیت میکند که در واقع همان کنترلر تمام دیجیتال و بسیار معروف IR 35201 ساخت شرکت International Rectifier است. این کنترلر که در بیشتر کارتهای گرافیک و مادربرد رده بالا مورد استفاده قرار میگیرد، توانایی مدیریت 8 فاز دوکاناله با ترکیبهای 0+8، 1+7 و 2+6 را دارد که در این مادربرد به صورت 2+4 پیکربندی شده است.
این کنترلر ضمن پشتیبانی از پروتکشنهای رایج OVP UVP, OCP, OTP وCAT_FLT، به سیستم IR Efficiency Shaping نیز مجهز است که به کنترلر توان خاموش کردن فازهای اضافی در زمان کم باری و کار با 1 یا 2 فاز فعال را میدهد. این قابلیت به افزایش بازده و کاهش مصرف انرژی مادربرد کمک میکند.
4 خروجی بخش Vcore این کنترلر به کمک 4 عدد از Phase Doubler های IR 3599 ساخت شرکت International Rectifier به 8 شریان تبدیل شده است تا کنترلر توانایی مدیریت 8 فاز بخش Vcore را تنها به کمک چهار سیگنال خروجی از کانال اول خود را داشته باشد.
همانطور که بالاتر در بخش معرفی ماسفتها مشاهده کردید تراشههای SiZ906DT فاقد Driver داخلی هستند و ASUS برای راهاندازی، افزایش عملکرد و افزودن قابلیتهایی ویژه به این ماسفتها، از درایورهای IR3535 شرکت International Rectifier استفاده کرده است. این درایورها توانایی کنترل و مدیریت دمای ماسفتها و تشخیص و گزارش مقدار دقیق جریان به کنترلر PWM را دارند. همچنین به لطف استفاده از درایورهای IR3535 قابلیت Body-Breaking نیز به مدار رگولاتور ولتاژ افزوده شده که در هنگام تغییر لود پردازنده و افزایش و کاهشهای ناگهانی جریان، از تغییرات ولتاژ و تحمیل فشار به چوکها جلوگیری کرده و موجوب افزایش بازدهی این مجموعه میشود.
بخش VCCIO و VCCSA شامل 1+1 فاز مجزا از کنترلر اصلی بوده و از همان طراحی ماسفتهای میان رده و مبدل، به کار رفته در بیشتر مادربردهای با چیپست سری Z ایسوس بهره میبرد. ماسفتهای استفاده شده از مدل 4C06B و 4C09B ساخت ON Semiconductor به عنوان LowSide و Highside تحت کنترلر Anpec APW8723A هستند که از نظر توان تأمین جریان نرخ 40 آمپری آنها بیش از نیاز بخش VCCSA است. مبدل TPS51362 ساخت Texas Instruments نیز برای بخش VCCIO در نظر گرفته شده است و به تنهایی نیازهای این بخش را مرتفع میکند.
جریان و ولتاژ اسلاتهای رم نیز از یک مدار رگولاتور دو فاز بهره میبرد و تحت کنترلر ریبرند شده ASUS با نام ASP1103 مدیریت میشود. اگرچه ماسفتهای به کار رفته در این بخش چندان آشنا و قابل شناسایی نیستند اما بکارگیری همین کامپوننتها در نسلهای مختلف سری Maximus Apex که انواع رکوردهای جهانی اورکلاکینگ رم را در کارنامه خود دارند، کارایی این مدار را در عمل اثبات کرده است.
سیستم صوتی SupremeFX
چند سالی است که تولیدکنندگان مادربرد، یکی از نقاط قوت بردهای خود را سیستم صوتی آن قرار دادهاند که این سیستمهای صوتی تواناییهایی در حد و اندازه کارتهای صدای حرفهای دارند. SupremeFX که عنوان تجاری سیستمهای صوتی مادربردهای رده بالای کمپانی ASUS محسوب میشود یکی از باسابقهترین و در عین حال خوش صداترین سیستمهای صوتی مجتمع بر روی مادربرد محسوب میشود. این سیستم صوتی متشکل از چند بخش مختلف برای پردازش، بازسازی و تقویت سیگنال صوتی میباشد تا خروجی نهایی آنچه باشد که حرفهایها آن را طلب میکنند. در این بخش قصد داریم به معرفی و کالبدشکافی این سیستم صوتی بپردازیم.
Audio Codec باکیفیت و مدرن
قلب این سیستم در واقع جدیدترین تراشه ساخت Realtek به نام ALC1220 میباشد. ظاهرا ایسوس این تراشه را مورد بهینهسازی قرارداده تا SNR آن در بخش خروجی به 120 دسیبل و در بخش ورودی به 113 دسیبل تبدیل شود و حاصل آن، صدای شفاف و کریستالی چه در ضبط و چه در پخش باشد. ASUS این تراشه جدید را S1220 نامگذاری کرده است.
ایزولاسیون PCB سیستم صوتی با سایر مدارات مادربرد
در این سیستم صوتی برای جلوگیری از تأثیر نویزهای ایجاد شده توسط سایر بخشهای مادربرد به سیستم صوتی، GND یا اتصال زمین این مدار نسبت به سایر بخشهای مادربرد ایزوله شده که این امر نقش مهمی در افزایش SNR عملی و خلوص صدای خروجی خواهد داشت. علاوه بر این برای خروجیهای چپ و راست صدا نیز از دو لایه مجزا PCB استفاده شده که در نوع خود باعث کاهش محسوس Crosstalk خواهد شد.
آمپلیفایر اختصاصی هدفون
این سیستم علاوه بر برخورداری از تقویت کننده برای Front Panel، به یک تقویت کننده OP-AMP R4580 ساخت کمپانی معروف Texas Instruments برای یکی از خروجیهای Rear Panel نیز مجهز شده است. این تقویت کننده با داشتن کمتر از 0.0005 درصدTHD (Total harmonic distortion)i یکی از بهترینها در نوع خود محسوب میشود.
خازنهای آکوستیک سری Fine Gold کمپانی ژاپنی Nichicon
خازنهای فیلتر خروجی یکی از مهمترین بخشها برای داشتن صدایی گرم، رسا و دلنشین محسوب میشوند. استفاده از 9 خازن سری Fine Gold MUSE acoustic ساخت کمپانی Nichicon نوید تقویت عمق BASS و افزایش وضوح و کریستالی شدن فرکانسهای بالا در خروجی صدا را میدهند.
TCCO و Clock Source با دقت بالا
قطعات سیستمهای صوتی حرفهای در برابر تغییرات دما بسیار حساس هستند و این تغییرات در کیفیت خروجی آنها تأثیر میگذارد. TCCO (temperature-compensated crystal oscillators) قطعهای است که از جنس طلا ساخته میشود و نوعی همگامساز فرکانس است که در صورت از دست رفتن تایمینگ فرکانسها به دلیل اختلاف دمای کامپوننتهای صوتی، آنها را همگام سازی میکند و Jitter فرکانسهای خروجی را به طور چشم گیری کاهش میدهد.
جکهای 3.5mm خروجی صدای آنالوگ با روکش طلا
خروجیهای صدا نیز در این مادربرد در بخش آنالوگ از نوع 7.1 Channel مجهز به جکهای 3.5mm با روکش طلا است که در عمل باعث افزایش کیفیت اتصال، کاهش نویز و خوردگی و اکسیداسیون در اثر رطوبت و قطع و وصل مکرر میشود. در بخش Digital نیز پورت Optical S/PDIF out جوابگوی نیازهای حرفهای خواهد بود.
DAC حرفهای ESS
برای بهبود هرچه بیشتر کیفیت و شدت صدای خروجی پنل جلوی کیس، ASUS به سراغ محصولات صوتی نام آشنای ESS Technology رفته و با بهکار گیری مبدل سیگنالهای صوتی دیجیتال به آنالوگ ES9023P که توان راهاندازی OP-AMP تا 2Vrms و خروجی در محدوده 112db (DNR) دارد، کیفیت صدای خروجی را بیش از پیش افزایش داده است.
پردازش نرم افزاری توسط Sonic Studio III
تجربه ثابت کرده که همواره حتی بهترین و خاصترین سیستمهای صوتی نیز بدون کنترل و پردازش نرم افزاری سیگنال صوتی حرفی برای گفتن نخواهند داشت. در واقع سخت افزار و نرم افزار در این امر مکمل یکدیگر هستند و عملکرد متوازن و هماهنگ این دو، نقش مهمی در دلچسبتر بودن صدای خروجی بازی میکند.
کمپانی ایسوس نسل سوم نرم افزار Sonic Studio را با سیستم صوتی این مادربرد همراه کرده است که شاید از نظر کیفیت و پویایی در حد اندازههای نرم افزارهای کمپانی Creative نباشد ولی امکانات جالب توجه و کاربردی فراوانی را همراه خود دارد.
همانطور که در تصویر بالا ملاحظه میکنید در تب SONIC STUDIO این نرم افزار قابلیتهای جالبی مانند Smart Volume، Voice Clarity، BASS Boost، Treble Booster، Reverb و حتی Surround مشاهده میشود. قابلیتهایی که هیچ یک در درایور صوتی پیش فرض Realtek مشاهده نمیشوند. همچنین در 4 وضعیت مختلف مانند گیمینگ، تماشای فیلم، موسیقی و Voice تنظیمات مخصوص برای این پارامترها در نظر گرفته شده است.
علاوه بر این برای این نرم افزار یک اکولایزر 10 باند نیز در نظر گرفته شده است.
همچنین قابلیت Casting Enhancer این نرم افزار در حین ضبط و یا استریم کردن گیم با تقویت و بازسازی فرکانسهای مختلف باعث افزایش کیفیت صدا در این نوع کاربردها میشود.
البته درایور اصلی Realtek نیز بر روی این مادربرد نصب میشود و قابلیت تنظیم ضریب تقویت آمپلیفایر خروجی صدا نیز در 3 حالت مختلف در آن گنجانده شده است. علاوه بر این سامانه تطبیق امپدانس خودکار این سیستم صوتی نیز بهمحض اتصال اسپیکر یا هدفون به خروجیهای صدای این سیستم صوتی، به صورت کاملاً هوشمند بهترین میزان ضریب تقویت صدا را انتخاب میکند.
اما یکی از جالبترین و در عین حال پرطرفدارترین قابلیتهای نرم افزاری سیستمهای صوتی کمپانی ASUS برای گیمرهای حرفهای نرم افزار Sonic RADAR است که اتفاقاً آخرین نسخه این نرم افزار برای این مادربرد ساخته و پرداخته شده است. در SONIC RADAR III که بیشتر در بازیهای ژانر شوتر کاربرد دارد، گیمر توسط رادار این نرم افزار بهواسطه ردیابی صدای حرکت و یا شلیک، مکان اختفای حریف را پیدا کرده و در عمل همواره یک قدم از طرف مقابل خود جلوتر است. در آخرین نسخه این نرم افزار همانطور که در تصاویر بالا ملاحظه میکنید تنظیمات فراوانی برای کالیبراسیون این نرم افزار در نظر گرفته شده است.
درگاههای گیمینگ بیسیم و سیمی شبکه
همانند اکثر مادربردهای گیمینگ رده بالا حال حاضر این مادربرد نیز مجهز به یک ماژول Wi-Fi از نوع 802.11ac 2x2 dual-band در فرکانسهای 2.4/5GHz و با حداکثر سرعت انتقال اطلاعات 867Mbit/s شده است. این ماژول مدل RTL8822BE و ساخت Realtek است که با پشتیبانی از قابلیت Multi-User MIMO (MU-MIMO) آماده است تا یک تجربه شیرین از حیث سرعت و کیفیت بالای پایداری سیگنال را به کاربران هدیه کند. ناگفته نماند که این ماژول یک کنترلر Bluetooth V4.1 را نیز با خود به همراه دارد.
کنترلر Ethernet تعبیه شده در این مادربرد نیز تراشه Gigabit مدل I219-V ساخت کمپانی اینتل است. این تراشه که یکی از آخرین و مدرنترین تراشههای کنترلر شبکه ساخت این کمپانی محسوب میشود و بر اساس تکنولوژی 40nm ساخته شده است. این قطعه دارای توان مصرفی تنها 0.5W است و از مهمترین خصوصیات آن میتوان به کاهش بار پردازش شبکه بر روی پردازنده مرکزی (CPU) و افزایش محسوس توان عملیاتی پروتکلهای TCP و UDP در این تراشه در مقایسه با نسلهای قبلی اشاره کرد.
از دیگر قابلیتهای کم نظیر شبکه در این مادربرد، پشتیبانی آن از نرم افزار جدید و هوشمند GAMEFIRST IV است. از جمله قابلیتهای این نرم افزار میتوان به تجمیع پهنای باند تمامی رابطهای بیسیم و سیمی شبکه برای دستیابی بهسرعت بالاتر و زمان تأخیر پایینتر ارتباطات، اولویت بندی هوشمند و دستی Taskهای مختلف شبکه، مانیتورینگ هوشمند و برخط درگاههای سیمی و بیسیم و ... اشاره کرد.
سوییچها و امکانات ویژه
ASUS در این مادربرد مجموعهای از سوییچهای کاربردی را برای کاربران معمولی و اورکلاکرهای حرفهای در نظر گرفته است.
دو سوییچ کاربردی Power و Reset با قرار گرفتن زیر پوشش محافظ ROG Armor و تعبیه نورپردازی، تبدیل به دو کلید زیبا در لبهی بالایی برد شده اند. یک سون سگمنت دو رقمی هم برای عیب یابی و نمایش کد مربوط به هر خطا در نظر گرفته شده است.
چهار LED هم خلاصه وضعیت پردازنده، رم، کارت گرافیک و بوت سیستم را گزارش میکنند.
دو سوییچ قرار گرفته در پنل پشتی، یکی کلید Clear CMOS است و همانطور که با کارایی این کلید آشنا هستید، تنظیمات بایوس را به حالت پیشفرض برمیگرداند. دیگری کلید BIOS Flashback بوده و از طریق آن میتوان بدون نیاز به پردازنده و رم، بایوس مادربرد را بهروز رسانی کرد.
سه تک سوییچ نیز در لبهی پایینی برد و در سه رنگ مختلف تعبیه شده اند. استفاده از رنگهای متفاوت باعث میشود احتمال اشتباه در شناسایی هر سوییچ که نزدیک به یکدیگر هستند، به مراتب کمتر شود.
سوییچ سفید رنگ یکی از کاربردی ترین کلیدها در زمان اورکلاکینگ، به خصوص اورکلاک رم است. این کلید که با نام Retry شناخته میشود در صورت سخت بودن شرایط اورکلاک رم از نظر تایمینگ و فرکانس، آنقدر تنظیمات اعمالی را تکرار میکند تا سیستم با فرکانس و تایمینگ تنظیم شده بوت شود. به دلیل کیفیت متفاوت Memory Controller ها در پردازندههای مختلف، پس از چند مرتبه شکست، احتمال بوت شدن در تلاشهای بعدی زیاد است که به کمک این سوییچ، فرآیند طی کردن این مراحل بسیار ساده خواهد بود.
سوییچ قرمز رنگ برای ورود به محیط بایوس بدون نشان دادن خطای Overclocking Failed است و کاربرد آن زمانی است که نمیخواهید بایوس تنظیمات اعمالی شما که بوت نمیشود را با مقادیر پیشفرض جایگزین کند. با فشردن این کلید در هر شرایطی سیستم تحت شرایط Safe Mode وارد بایوس میشود.
سوییچ مشکی رنگ نیز در مادربردهای ASUS کاملاً شناخته شده است. کلید MemOK در شرایطی که ماژولهای حافظه با مادربرد سازگاری ندارند و روند بوت سیستم را با مشکل مواجه میکنند میتواند تنظیمات مناسب را به طور خودکار پیدا کرده و سیستم را راهاندازی کند.
قابلیتهای ویژه Extreme Overclocking
غیر از تمامی سوییچها و قابلیتهایی که در موردشان بحث شد، چند قابلیت اختصاصی برای شرایط Extreme Overclocking و Extreme Cooling مانند نیتروژن مایع نیز در این مادربرد در نظر گرفته شده است که به معرفی آنها میپردازیم.
Thermal Probe Hole
این سوراخ را احتمالاً تنها در سوکت پردازندهی مادربردهای مخصوص برای استفاده تحت خنک کننده نیتروژن مایع خواهید دید. اما کاربرد آن چیست؟
همانطور که میدانید برای انتقال بهتر گرما از سطح IHS پردازنده به سیستم خنک کننده از خمیرهای حرارتی استفاده میشود. در زمان استفاده از Extreme Cooling ها و استفاده از پاتهای نگهدارندهی این نوع خنک کنندهها نیز از خمیرهایی مخصوص که دمای انجماد بسیار پایین و کارایی بالایی دارند استفاده میشود. اما هنگام استفاده از نیتروژن یا هلیوم مایع برای اورکلاکینگ، احتمال رسیدن دما به کمتر از 190- درجه سانتیگراد برای نیتروژن مایع و 250- درجه سانتیگراد برای هلیوم مایع وجود دارد.
به غیر از مشکل Cold Bug، با همهی قابلیتهای خاص خمیرهای حرارتی به کار رفته، باز هم احتمال یخ زدن آنها وجود دارد. به این اتفاق در اصطلاح Cracking گفته میشود و لایهی منجمد خمیر حرارتی، به عنوان عایق حرارتی بین پردازنده و پات خنک کننده عمل میکند. برای بررسی این موضوع و متوجه شدن اینکه Cracking اتفاق افتاده است، به کمک یک حسگر حرارتی، دمای پردازنده را از سوراخ تعبیه شده در سوکت پردازنده اندازه میگیرند و در صورتی که دمای پردازنده اختلاف زیادی با دمای سطح پات خنک کننده داشته باشد، میتوان نتیجه گرفت خمیر حرارتی منجمد شده است که باید تعویض شود.
Slow Mode
این قابلیت که به صورت یک کلید کشویی تعبیه شده است، در زمان پردازشهای سبک مانند روشن شدن سیستم و لود سیستم عامل، با حداقل نگه داشتن ضریب فرکانس پردازنده، فرکانس کاری پردازنده را پایین میآورد تا در شرایطی که سیستم پایداری کافی برای طی کردن تمام این مراحل را ندارد، زمان لازم برای باز کردن برنامههای مورد نیاز و ثبت رکورد را داشته باشید.
LN2 Mode
جامپر LN2 Mode در واقع کلیدی برای رفع Cold Bug است که با اعمال ولتاژهایی از پیش تعیین شده تلاش میکند فرآیند بوت پس از مواجه شدن با Cold Bug پردازنده را تسریع کند.
مهمترین تراشهها و کنترلرها
خروجی USB3.1 Gen2 پنل جلوی کیس و USB3.1 Gen2 Type-A پنل پشتی به کمک دو چیپ ASMedia ASM3142 میسر شدهاست. این تراشه که بهواسطه یک رابط PCIe 3.0 X2 و با پهنای باند حداکثر 16Gb/s با چیپست Z370 ارتباط برقرار میکنند، نسبت به مدل مشابه نسل قبلی خود (ASM1142) با پهنای باند دو برابر بیشتر با چیپست PCH در ارتباط است. همین امر باعث شده تا در عمل پورتهای USB 3.1 Gen2 این مادربرد با حداکثر سرعت نامی خود (10Gb/s) به تبادل اطلاعات بپردازند.
این تراشه نوعی Driver برای سیستمهای RGB مبتنی بر سیستم نورپردازی اختصاصی ASUS با نام AuraSync است و میتواند کارتگرافیک و سایر قطعات سازگار با این استاندارد را از نظر نورپردازی همگامسازی کند.
اما تراشه STM32F07 یک میکروکنترلر ARM است که مدیریت و راهاندازی قابلیت LiveDash و ایجاد افکتهای مختلف برای نوارهای RGB و نورپردازی مادربرد را بر عهده دارد.
چیپ BIOS این بورد یک تراشه 128Mb از نوع Serial Flash Memory بوده که ساخته Winbond و مدل آن 25Q128JVSQ است. یکی از قابلیتهای ویژه این BIOS پشتیبانی از ASUS CrashFree BIOS3 است که در صورت خرابی یا آسیب دیدن محتویات BIOS امکان بازیابی نرمافزاری، بدون نیاز به چیپ پشتیبان را فراهم میکند.
این تراشه نیز قابلیت BIOS Flashback را برای آپدیت و بارگذاری بایوس بدون نیاز به پردازنده، رم و کارت گرافیک به تراشه بایوس افزوده است.
در تصویر فوق تراشه Super I/O با لوگوی TPU را مشاهده میکنید. این تراشه به همراه چیپ Nuvoton NCT6793D، وظیفه کنترل و مانیتورینگ سرعت فنها و حرارت بخشهای مختلف سیستم به همراه کنترل و مدیریت مصرف انرژی و آنالیز پارامترهای مهم برای اعمال پروفایلهای اورکلاکینگ خودکار را بر عهده دارد.
در تصویر بالا Clock Generator این مادربورد را مشاهده میکنید. تراشه 6V41638 ساخت IDT به گفته ایسوس در ارتباط مستمر با واحد TPU و EPU (کنترلر PWM) است که نتیجه آن کاهش مدت زمان راهاندازی سیستم، کاهش نوسان فرکانس پردازنده در شرایط Full Load برای دستیابی به کلاکهای بالاتر و پایداری بیشتر در فرکانسهای بالا خواهد بود. این تراشه در عمل دستیابی به فرکانسهای BCLK بیش از 400MHz را برای اورکلاکرها امکان پذیر میکند.
دو تراشه نیز با نشان ROG بر روی برد وجود دارند که قابلیتهای ویژهی اختصاصی ASUS نظیر Keybot را کنترل و مدیریت میکنند.
در تصویر فوق قلب این مادربرد یعنی Intel PCH Z370 را ملاحظه میکنید. این چیپست دارای ابعاد 23mm x 24mm است، با فناوری 22nm ساخته شده و دارای TDP شش وات است.
متد و سیستم تست
تستهای این قطعه را بهطور کلی به چهار بخش تستهای کارایی، توان مصرفی، حرارتی و اورکلاکینگ تقسیم کردهایم. برای مقایسه نتایج نیز از آرشیو نتایج موجود در لابراتوار استفاده کردیم.
مشخصات قطعات، درایورها و سیستم عامل استفاده شده در سیستم تست در این بررسی به شرح زیر است:
لازم به ذکر است در تمامی پلتفرمها تنظیمات Bios در حالت پیش فرض تنظیم شدهاند، در پلتفرم کنونی نیز تنها قابلیت XMP برای ماژولهای حافظه فعال شده است. در تصاویر زیر میتوانید از نگاه نرم افزار CPU-Z مشخصات و تنظیمات سیستم را ملاحظه کنید:
همچنین لیست نرمافزارهای Benchmark و Monitoring و Gameهای به کار رفته در این بررسی به شرح زیر است:
- 3DMARK 2013 v1.5.915
- 3DMARK 11 v1.0.132
- PCMARK 7 1.4.0
- PCMARK 8 v2.5.419
- AIDA64 Extreme Edition 5.92.4300
- CrystalDiskMark 5.0.2
- CINEBENCH R15
- Dolphin Benchmark 4.0.2
- POV-Ray 3.7
- CPU-Z 1.79.1
- OCCT 4.5.0
- FurMark 1.17.0.0
- SiSoftware Sandra Professional Business 2016.01.22.10
- MediaEspresso Media Convertor Deluxe 7.5.8022.61105
- Super PI 1.9 WP
- wPRIME 2.10
- 7-Zip 15.14
- WinRAR 5.30
- Bioshock Infinite
- Sniper Elite III
- Batman: Arkham Origins
- GTA V
- Monster Hunter Benchmark
- Resident Evil 6
- HWMonitor 1.31
- Media Player Classic v1.7.10
نکته مهم: تنظیمات گرافیکی در تمامی گیمهای نامبرده در این تست بر روی حداکثر مقدار ممکن تنظیم شده است.
ASUS MEDIA-ACCLAIMED UEFI BIOS
حدوداً چند سالی میشود که شکل و شمایل Bios مادربردهای رده بالا و سری ROG کمپانی ASUS تغییر نکرده است. البته این رابط کاربری آن قدر کامل و بینقص بوده که حقیقتاً همین حالا نیز یکی از کاملترینها در نوع خود محسوب میشود.
UEFI Bios این مادربرد همانند مدلهای نسلهای قبل دارای دو محیط مختلف EZ Mode و Advanced Mode است. همانطور که در تصویر بالا ملاحظه میکنید در این مادربرد محیط EZ Mode بهعنوان رابط کاربری پیش فرض انتخاب شده است.
از جمله ویژگیهای کاربردی و ارزشمند این محیط میتوان به محیط کاملاً گرافیکی، قابلیت تنظیم پروفایلهای مختلف برای سرعت چرخش فنهای مختلف متصل شده به مادربرد بهصورت گرافیکی و مانیتورینگ ولتاژ و حرارت Real Time اشاره کرد. همچنین این محیط دارای یک سامانه اورکلاکینگ خودکار تعاملی بین کاربر و هوش مصنوعی Bios این مادربرد است.
این سامانه که EZ Tuning Wizard نامیده شده است ابتدا مشخصات و وضعیت کنونی سیستم شما را بررسی میکند.
در مرحله بعد سناریو یا کاربرد و انتظارات شما از سیستم را جویا میشود. برای مثال در تصویر بالا از کاربر سؤال شده که آیا این کامپیوتر برای کاربردهای روزمره استفاده میشود یا مصارف چند رسانهای و گیمینگ.
سپس از شما میخواهد نوع کولری که بر روی پردازنده نصب کردهاید را مشخص کنید.
در نهایت نیز ارزیابی نهایی از میزان اورکلاک سیستم شما نمایش داده میشود. با تائید این ارزیابی، سیستم Restart شده و تنظیمات مربوطه بهصورت کاملاً خودکار در Bios اعمال میشود.
همچنین نرم افزار SSD Secure Erase نیز به آخرین نسخه بهروزرسانی شده است. SSD Secure Erase این امکان را برای کاربران فراهم میکند تا با سریعترین و مدرنترین روشهای ممکن SSD های مختلف را بهصورت کامل پاک سازی کنند و افت کارایی که در اثر گشت زمان و نوشتن مداوم بر روی درایوهای SSD ایجاد میشود را به حداقل ممکن برسانند.
همچنین BIOS این مادربرد آخرین نسخه نرم افزار EZ FLASH 3 را با خود همراه دارد. همانطور که ملاحظه میکنید در آخرین نسخه این نرم افزار قابلیت بهروزرسانی Bios حتی توسط اینترنت نیز فراهم شده است.
تنها با فشردن کلید F7 به سرعت وارد محیط Advanced Mode خواهید شد. از جمله ویژگیهای کم نظیر این محیط میتوان به اختصاص دادن یک پنجم سمت راست این محیط به نمایش پارامترهای ولتاژی حرارتی و فرکانسی مهمترین قطعات سیستم اشاره کرد. این بخش که Hardware Monitor نامیده میشود بهصورت Real Time در تمامی بخشهای مختلف این محیط حضور دارد و کاربر در هر لحظه که اراده کند از آخرین وضعیت پارامترهای مهم سیستم باخبر میشود.
در تصاویر بالا نیز امکانات بخش مانیتورینگ این Bios را مشاهده میکنید.
از دیگر ویژگیهای کاربردی این محیط نیز میتوان به تب My Favorites اشاره کرد که قابلیت سفارشی سازی پارامترهای دلخواه کاربر را در بخشی مجزا فراهم ساخته است. در این بخش کاربر با انتخاب پارامتر مورد نظر و فشردن کلید F3 میتواند پارامتر انتخاب شده را به صفحه My Favorites اضافه کند.
یکی دیگر از ویژگیهای کاربردی این Bios قابلیت ذخیره سازی و بازیابی 8 پروفایل مختلف اورکلاکینگ به صورت Local و حتی به اشتراک گذاری آنها با استفاده از USB Flash است. سایر بخشهای Bios این مادربرد را نیز میتوانید در تصاویر زیر مشاهده کنید:
[gallery ID=37]
همچنین محدوده حداقل و حداکثر مهمترین پارامترهای موجود در این بخش به همراه دقت تغییر آنها به شرح زیر است:
نورپردازی خلاقانه تحت عنوان ROG AURA Sync
همواره نقطه قوت سامانههای نورپردازی نرم افزار کنترل و مدیریت آن است. در جدیدترین نسخه این نرم افزار قابلیت کنترل تمامی قطعات (نظیر کارت گرافیک، مادربرد و کیبورد ...) مجهز به نورپردازی AURA توسط یک نرم افزار واحد فراهم شده است. همانطور که اشاره شد و در تصویر بالا ملاحظه میکنید این امکان فراهم شده تا رنگ و جلوه نورپردازی هر یک از بخشها بهعلاوه RGB Header های تعبیه شده بر روی PCB را بهصورت جداگانه تنظیم کنید. علاوه بر این در نسخه جدید این نرم افزار این امکان تنظیم جلوه نورپردازی وضعیت آماده به کار مادربرد نیز فراهم شده است.
همچنین علاوه بر کنترل همزمان نورپردازی تمامی تجهیزات سازگار با AURA Sync، قابلیت کنترل هر یک از تجهیزات بهصورت مستقل نیز فراهم شده است. در جدیدترین نسخه این نرم افزار 12 جلوه مختلف برای نورپردازی این مادربرد در نظر گرفته شده که هر یک زیباییهای خاص خود را دارند.
همچنین در نسخه جدید با اضافه شدن قابلیت کالیبراسیون، نگرانیهای مربوط به عدم سازگاری تجهیزات نورپردازی متصل شده به Header های مادربرد نیز برطرف شده است.
در این نرم افزار این امکان فراهم شده تا بهصورت مجزا بر روی تکتک بخشهای سیستم نورپردازی این مادربرد کنترل داشته باشید.
این نرم افزار به قابلیتهای تنظیم 12 جلوه نورپردازی مختلف به همراه قابلیت تنظیم بیش از 16 میلیون رنگ، شدت نور، غنای رنگ و حتی فام سیستم نورپردازی نیز مجهز شده است. در برخی جلوههای نورپردازی نیز امکان تنظیم سرعت تغییر افکتها وجود دارد.
برای مثال در جلوه نوری Temperature قابلیت انتخاب چندین حسگر مختلف جهت تغییر رنگ سیستم نورپردازی از سبز تا قرمز وجود دارد.
همچنین همانند نسخههای قبل قابلیت نورپردازی با توجه به موسیقی در حال پخش نیز برای این مادربرد فراهم شده است. البته در نسخه جدید این امکان فراهم شده تا برای هماهنگی بیشتر حتی ژانر موسیقی مورد علاقه خود را نیز تعیین کنید!
در تصاویر زیر میتوانید نمونههایی از نورپردازی این مادربرد را مشاهده کنید:
نرمافزارهای کاربردی همراه مادربرد
Dual Intelligent Processors 5
مادربردهای سری ROG کمپانی ASUS علاوه بر ویژگیهای سخت افزاری منحصر به فرد همیشه نرم افزارها و قابلیتهای نرم افزاری کم نظیر خود را نیز به همراه دارند. از جمله قابلیتهای جدید این سری از مادربردهای ROG این کمپانی میتوان به نرم افزار جدید Dual Intelligent Processors 5 اشاره کرد که امکانات و قابلیتهای جدید و کاربردی فراوانی را با خود به همراه دارد.
این نرم افزار بهطور کلی دارای 8 بخش مختلف است که اغلب آنها جهت تنظیم و مانیتورینگ پارامترهای مختلف فرکانسی، ولتاژی، حرارتی و سرعت چرخش فنها به کار میروند.
همانطور که در تصویر بالا ملاحظه میکنید، امکانات این نرم افزار در 6 تب تحت عنوانهای 5Way Optimization، TPU، EPU، DIGI+ Power Control، FAN Xpert 4 و Turbo APP طبقه بندی شدهاند. در صفحه اول سعی شده تا امکانات راهبردی برخی از تبها به همراه مانیتورینگ ولتاژ، حرارت، سرعت چرخش فنها و فرکانسهای بخشهای مختلف نظیر فرکانس هسته پردازنده، رمها و BCLK بهصورت فشرده نمایش داده شوند.
همچنین تنها با کلیک بر روی گزینه 5-Way Optimization مادربرد بهصورت کاملاً خودکار و با توجه به پتانسیل قطعات مختلف سیستم در اورکلاک، اقدام به اورکلاک خودکار سیستم با توجه به وضعیت بار پردازش و محدودیتهای حرارتی و ولتاژی میکند. فرآیندی که معمولاً بهصورت دستی شاید چندین ساعت زمان میبرد.
در بخش 5Way Optimization همانطور که در تصاویر بالا ملاحظه کردید این امکان فراهم شده تا تنها با تعیین یک سری اطلاعات کلی در دو سامانه TPU I و TPU II در نهایت فقط با کلیک بر روی گزینه START از اورکلاک خودکار سیستم حرفهای خود لذت ببرید.
در بخش Turbo Processing Unit (TPU) تمامی پارامترهای لازم برای افزایش فرکانسها و ولتاژ بخشهای مختلف در نظر گرفته شده است.
در بخش DIGI+ Power Control نیز این قابلیت فراهم شده تا برخی از تنظیمات و محدودیتهای مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده مانند محدودیتهای جریان، توان، حرارت بهصورت دستی قابل تنظیم باشند و حتی با تنظیم فرکانس سیگنال PWM پتانسیل ارائه توانهای بیشتر از مقادیر استاندارد برای اینگونه مدارات فراهم شود.
در بخش Energy Processing Unit (EPU) نیز میتوانید با فعال سازی پارامترهای های مختلف این بخش، مصرف انرژی سیستم خود را در وضعیتهای مختلف کنترل کرده و بهصورت خودکار و حتی دستی مصرف انرژی بخشهای مختلف را کنترل و نظارت کنید.
در نهایت در قسمت FAN Xpert 4 نیز علاوه بر تعبیه پروفایلهای آماده برای کنترل فنهای مختلف سیستم، امکان تعیین سرعت چرخش فنها بهصورت دستی و حتی در وضعیتهای مختلف نیز فراهم شده است.
در تصاویر بالا نیز بخشهایی از امکانات مانیتورینگ پارامترهای مختلف ولتاژی و حرارتی این نرم افزار را مشاهده میکنید.
ROG RAMCACHE II
جدیدترین نسخه نرم افزار RAMCACHE این اجازه را به شما میدهد تا بخشی از حافظه RAM سیستم را بهعنوان یک بافر بسیار پرسرعت و البته هوشمند تعیین کنید تا این نرم افزار با استفاده از الگوریتمهای هوشمند اطلاعاتی که بهمراتب بیشتر از بقیه در تجهیزات ذخیره سازی شما در حال خواندن و نوشتن هستند شناسایی و با انتقال آن به بافر نام برده بر روی حافظه RAM سرعت بارگذاری نرم افزارها و بازیهای شما را به طرزی خارقالعاده افزایش دهد.
ROG RAMDisk
ROG RAMDisk این امکان را برای کاربر فراهم میسازد تا حداکثر از 80% فضای خالی RAM بهعنوان یک Storage بسیار پرسرعت استفاده کند. از آنجا که پهنای باند حافظههای RAM بهصورت میانگین 20 برابر بیشتر از پرسرعتترین SSD های کنونی میباشد با این کار سرعت عملکرد سیستم عامل و بسیاری از نرم افزارها بهصورت فوقالعاده محسوسی افزایش مییابد.
نحوه کار نرم افزار به این صورت است که این نرم افزار ابتدا فضایی تحت عنوان Junction points بر روی هارددیسک شما ایجاد میکند. این فضا از این به بعد بهعنوان محل ذخیره تغییرات فایلهای شما بر روی هارددیسک خواهد شد. به این صورت که در زمانی که شما سیستم خود را خاموش میکنید بلافاصله آخرین تغییرات در این محل ذخیره میشوند و پس از روشن کردن دوباره سیستم بهصورت خودکار فایلهای مربوطه به حافظه RAMDisk باز میگردند.
GAMEFIRST IV
نرم افزار GAMEFIRST IV در واقع مکمل نرم افزاری سامانه شبکه گیمینگ این مادربرد است. این نرم افزار به صورت هوشمند نوع ارتباط، نوع Appها و پهنای باند اختصاص داده به هر بخش را به صورت هوشمند مدیریت و اولویت بندی میکند تا همواره تراکش اطلاعات مرتبط با گیمینگ در اولویتهای اول پردازش شوند.
در تصاویر بالا برخی از امکانات مانیتورینگ و نظارتی این نرم افزار را مشاهده میکنید.
تستهای حرارتی و مدیریت مصرف انرژی
در این بخش توان مصرفی کل سیستم را (توان مصرفی از برق شهر توسط پاور سیستم) توسط دستگاه وات متر دیجیتال در دو وضعیت با کارت گرافیک مجزا و بدون کارت گرافیک مجزا در دو حالت Idle (15 دقیقه بدون هیچ گونه فعل و انفعال) و در حالت Load کامل CPU و GPU (بهواسطه 15 دقیقه اجرای هم زمان تست CPU: OCCT و تست Burn-in نرم افزار FurMark) اندازه گیری کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:
همان طور که ملاحظه می کنید به سبب تبعیت کامل این مادربرد از P-state های اینتل به همراه بازدهی مصرف انرژی بسیار بالای مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده و ماژولهای RAM شاهد ثبت نتایجی بسیار ممتاز در این بخش هستیم.
تستهای حرارتی با استفاده از دوربین FLIR
در این تست نیز حرارت داغترین نقطه از هیتسینک و یا قطعات مربوط به مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده (VRM) و چیپست PCH را در دو وضعیت شرح داده شده در تست مدیریت مصرف انرژی با استفاده از دوربین حرارتی FLIR E5 اندازهگیری کردیم.
تصاویر ثبت شده در حالت بی باری (Idle) :
{twenty}image1=images/96/14/review/10/ASUS-MaximusX-Formula/Benchmarks/Others/PCH-IMG-IDLE.jpg |image2=images/96/14/review/10/ASUS-MaximusX-Formula/Benchmarks/Others/PCH-THR-IDLE.jpg{twenty}
{twenty}image1=images/96/14/review/10/ASUS-MaximusX-Formula/Benchmarks/Others/VRM-IMG-IDLE.jpg |image2=images/96/14/review/10/ASUS-MaximusX-Formula/Benchmarks/Others/VRM-THR-IDLE.jpg{twenty}
تصاویر ثبت شده در حالت بار کامل (Load) :
{twenty}image1=images/96/14/review/10/ASUS-MaximusX-Formula/Benchmarks/Others/PCH-IMG-LOAD.jpg |image2=images/96/14/review/10/ASUS-MaximusX-Formula/Benchmarks/Others/PCH-THR-LOAD.jpg{twenty}
{twenty}image1=images/96/14/review/10/ASUS-MaximusX-Formula/Benchmarks/Others/VRM-IMG-LOAD.jpg |image2=images/96/14/review/10/ASUS-MaximusX-Formula/Benchmarks/Others/VRM-THR-LOAD.jpg{twenty}
پیش بینی می شد با توجه به نتایج ممتاز این مادربرد در بخش تست های مدیریت مصرف انرژی در کنار سیستم کولینگ فوق العاده کارآمد این مدل، شاهد ثبت چنین نتیجه فوق العادهای در این بخش باشیم.
تستهای کارایی (SISoftware Sandra و AIDA64)
در این بخش سعی شده از تمامی زوایا کارایی این مادربرد محک زده شود. برای همین منظور تستها را به چند بخش عمده تقسیم کردیم. هر بخش توسط تکنیکهای مختلف محاسبه و منطق به شبیهسازی پردازشهای روزمره کاربران در نرمافزارهای چند رسانهای و مهندسی میپردازد. از این رو نتایج به دست آمده که کاملاً استاندارد و مطابق معیارهای جهانی کارشناسان سختافزاری میباشد، معیار بسیار خوبی برای مقایسه عملکرد پلتفرمهای مختلف به شمار میرود.
عوامل بسیار زیادی در شکلگیری نتایج اینگونه تستها مؤثر هستند. از جمله مهمترین این عوامل میتوان به کانفیگ بهینه Bios توسط کمپانی سازنده، تعبیه Clock Generator های بسیار دقیق و عملکرد هوشمندانه تکنیکهای مدیریت مصرف انرژی در مادربرد اشاره کرد.
تست پهنای باند و Latency حافظه توسط نرمافزار AIDA64
تست پهنای باند حافظه از جمله تستهایی هست که نتایج آن کاملاً به وضعیت سیستمعامل، فرکانس و معماری ساخت پردازنده و کنترلر حافظه، Bios هوشمند در انتخاب بهترین و عین حال پایدارترین تایمینگ های اصلی و Advanced و پیکربندی و فرکانس ماژولهای حافظه و State های مختلف مدیریت مصرف انرژی وابسته است.
تستهای 3DMARK 11 و 3DMARK 2013
سری نرمافزارهای 3DMark کمپانی Futuremark از سال 1999 تا حال، بدون شک یکی از محبوبترین و معتبرترین نرمافزارهای تست کارایی کارتهای گرافیک بودهاند. 3DMARK 11 آخرین نسخه از نرمافزارهای تست و محک کارتهای گرافیک کمپانی FutureMark هست. تستهای این نرم افزار مبتنی آخرین API کمپانی Microsoft یعنی DirectX 11 بوده و از آخرین ویژگیهای واقعگرایانه تصویر در این API نظیر Tessellation، Compute shaders و Multi-threading پشتیبانی میکند. توجه داشته باشید که برای اجرای این تست نیاز به یک کارت گرافیک با قابلیت پشتیبانی از DirectX 11 و سیستم عامل Windows 7 یا Windows Vista SP2 دارید.
شاید منحصر به فردترین ویژگی نتایج تستهای این 3 نرم افزار ایزوله بودن نتایج تستهای GPU و CPU هست که نتایج تستهای هر یک از قطعات نامبرده شده را نسبت به دیگری متمایز میکند. این امر کمک میکند تا بر روی پلتفرمهای مختلف نتایجی حدوداً یکسان را برای یک مدل کارت گرافیک داشته باشیم. در نتیجه مقایسه بین مدلهای مختلف کارتهای گرافیک حتی در پلتفرمهای مختلف نیز با سهولت بیشتری انجام میشود.
تستهای PCMARK 7 و PCMARK 8
در این سری نرمافزارهای Benchmark کارایی کلی سیستم بر اساس تستهای کاملاً Multithread مانند نمایش و ویرایش عکسهای دیجیتال، پخش و ویرایش انواع مختلف موزیک و ویدئو، پخش تصاویر 3 بعدی مانند انواع گیم، جابهجایی اطلاعات بین device های مختلف، شبیه یازی نرمافزاری امنیتی، رمزگشایی صفحات وب و ... محک زده میشود.
تستهای Cinebench R15 و POV-RAY
این دونرمافزار بر اساس دو تکنیک کاملاً متفاوت اقدام به ترسیم صحنههای 3 بعدی میکنند. از این رو شبیه سازهای خوبی برای سنجش کارایی سیستم در این نوع کاربردها محسوب میشوند.
ماهیت تست Cinebench درواقع مبتنی بر شبیه ساز نوعی نرم افزار سینمای 4 بعدی هست که بیشتر در استودیوهای ساخت پویانماییهای 3 بعدی استفاده میشود. در این تست تمامی توانایی پردازنده برای ترسیم یک صحنه 3 بعدی با تمام ویژگیهای واقعگرایانه تصویر به کار گرفته میشود. نرم افزار POV-RAY نیز با استفاده از تکنیک Ray tracing اقدام به ترسیم صحنههای مبتنی بر متن میکند.
تستهای Video Transcoding توسط Media Espresso Video Convertor و HandBrake
این دو نرم افزار نیز یکی از بهترین و معتبرترین تستهای سنجش کارایی سیستم در پخش و تبدیل فایلهای ویدئویی به فرمتهای مختلف به شمار میروند. پشتیبانی از مدرنترین تکنولوژیها و پربازدهترین الگوریتمها جهت تبدیل قابلهای ویدئویی با بالاترین سرعت و در عین حال باکیفیتترین حالت ممکن از مهمترین ویژگیهای این دو نرم افزار محسوب میشوند.
در نرم افزار CyberLink MediaEspresso از توان CPU برای تبدیل یک فایل ویدئویی باکیفیت 2160p با فرمت MP4 و کمک AVC1 با حجم 481MB به استاندارد ویدئویی 1920x1080 در Youtube استفاده شده است. همچنین در تست نرم افزار HandBrake از توان CPU برای تبدیل یک فایل ویدئویی باکیفیت 2160p با فرمت MP4 و کمک AVC1 با حجم 481MB به ویدئویی با کیفیت 1080p با فرمت MKV و کدک H265 استفاده شده است.
در هر دو تست زمان انجام این پروسه به ثانیه ثبت شده است و مسلماً هر چه این فرآیند زودتر تکمیل شود پلتفرم مورد نظر کارایی بهتری در این تستها داشته است.
تست Dolphin Emulator
Dolphin Emulator یک شبیه ساز بسیار قدرتمند برای اجرای بازیهای کنسولهای GameCube و Wii در PC آن هم با رزولوشن 1080p میباشد. کارایی بسیار بالا به همراه پشتیبانی از بازیهای آنلاین و تحت شبکه از ویژگیهای ممتاز این شبیه ساز محسوب میشود.
عملکرد Benchmark این شبیه ساز به این صورت است که در این بخش الگوریتمی استاندارد و ثابت که شامل رندر یک صحنه پیچیده 3 بعدی با استفاده از تکنیک ray tracing میشود اجرا و زمان سپری شده برای رندر کامل این صحنه ملاک کارایی پردازنده محسوب میشود. البته مد نظر داشته باشید که این نرم افزار کاملاً Multithread نیست و فرکانس و معماری هسته پردازنده مهمترین نقش را در اجرای سریعتر این شبیه ساز بازی میکنند.
تستهای Zip/Unzip باWinRAR و 7-Zip
فرآیند Zip و یا Unzip کردن اطلاعات همیشه جزو یکی از کاربردیترین و در عین حال معمولترین کارهایی است که استفاده کنندگان از کامپیوترهای شخصی در طول روز با آن سر و کار دارند. از جمله معروفترین و شناخته شده ترین نرمافزارهای این امر WinRAR و 7-Zip هست که همواره خود را همگام با ارائه آخرین فنّاوریهای سختافزاری بروز نگاه میدارد تا بهترین کارایی ممکن را از خود ارائه دهد. این نرم افزارها دارای یک بخش Benchmark Tool مستقل میباشند که نتایج به دست آمده در این قسمت در نمودارهای زیر درج شده است.
تستهای wPrime 32M و SUPER PI 1M
wPrime از جمله نرمافزارهایی میباشد که با محاسبه الگوريتمی تکرار شونده (تخمين تابع به روش نيوتن) بهصورت کاملاً Multithread، يکی از بهترين نرمافزارهای موجود براي تست کارایی پردازنده و مادربرد محسوب میشود.
Super PI نیز یک نرم افزار Single Thread برای محاسبه عدد π با استفاده از الگوریتم Gauss–Legendre تا 232 رقم اعشار است. فرکانس و معماری هسته پردازنده تعیین کننده ترین عوامل در افزایش سرعت پردازش این نرم افزار هستند.
تستهای گیمینگ با کارت گرافیک مجزا
Bioshock Infinite
این بازی که بدون شک یکی از بهترین و پرطرفدارترین بازیهای سبک First-person shooter هست توسط کمپانی Irrational Games ساخته شده و انتشار آن نیز بر عهده کمپانی 2K Games بوده است. موتور بازی نیز نگارشی کاملاً تغییر یافته از Unreal Engine 3 است که دارای برخی از قابلیتهای جدید گرافیکی مبتنی بر DirectX 11 نیز هست.
Batman: Arkham Origins
شاید شما نیز جزو آن سری از افراد باشید که با فیلمها و انیمیشنهای بتمن خاطرات زیادی دارید. جدیدترین نسخه این بازی از نظر گرافیک بازی پیشرفت زیادی نسبت به نسخه قبلی نداشته است. البته سری آرکام همواره از بیشترین قدرت موتور پایه Unreal Engine 3 استفاده کردهاند و گرافیک بازی کاملاً راضی کننده است. نور پردازی بازی عالی از آب در آمده. دانههای برف به زیبایی روی شنل بتمن مینشینند و بعد از مدتی آب میشوند. ظاهر لباس بتمن هم تغییر کرده و در طراحی آن از لباس بتمن در سری فیلمهای کریستوفر نولان الهام گیری شده است.
GTA V
کمتر گیمری را میتوان پیدا کرد که تاکنون این بازی عظیم و سراسر هیجان را تا حالا تجربه نکرده باشد. سرانجام حدوداً 1.5 سال پس عرضه GTA V برای کنسولهای XBOX 360 و PlayStation 3 کمپانی Rockstar Games بالاخره این بازی پرطرفدار را برای PC Gamer ها نیز منتشر کرد.
اما GTA V را باید یک تحول دوباره و شاید حتی یک نقطه عطف برای راک استار نامید. عنوانی که در بدو ارائه به بازار توانست بهسرعت رکوردهای مختلفی را جابجا نماید. GTA V در دارای سه شخصیت اصلی میباشد که بازیکن میتواند در طول بازی هر کدام از این شخصیتها را انتخاب نموده، به سلیقه خود شخصی سازی کرده و یا با کسب امتیازاتی تواناییهای آنها را افزایش دهد. راک استار برای هر کدام از این شخصیتها داستانی در نظر گرفته که موجب پیچیدهتر و جذابتر شدن بازی شده است. البته بازی گهگاه از داستان اصلی دور میشود و بهطور کلی میتوان عدم یک داستان مطلوب با پایانی جالب توجه را از نقاط ضعف این بازی دانست. البته فراموش نکنید که داستان پیچیده این بازی که با شخصیت پردازی بینظیری هم همراه شده، برای آنکه بازیکن را بهسادگی به دنبال خود بکشد کاملاً جذابیتهای لازم را دارا میباشد.
Sniper Elite III
نسخهی سوم این سری سعی دارد از کلیشههای معمول فاصله بگیرد و برای تحقق این نکته سازندگان دست به یک ریسک بزرگ زدهاند و لوکیشن اصلی بازی را از خیابانها و ساختمانهای ویران اروپا به صحرای گرم و سوزان آفریقا تغییر دادهاند. بازی در بازهی زمانی سال ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۳ میلادی جریان دارد، جایی که شعلههای آتش این جنگ ویرانکننده به آفریقا نیز رسیده است و این قاره را نیز در کام آتش خود فرو برده است. گیمر در نقش یک تک تیرانداز قرار میگیرد که عضوی از نیروهای متفقین میباشد.
دلیل انتخاب تک تیراندازی از نیروهای متفقین این بوده است که اولاً تک تیراندازها در نیروهای متفقین نقش بسیار مهمی ایفا میکردند و در بسیاری از مأموریتها نقشی کلیدی دارا بودند و از سوی دیگر شمال آفریقا تحت نفوذ نازیها میباشد و سادهترین راه برای ورود به مناطق آنها از طریق استتار و مخفی کاری است که این کار تنها از سوی یک تک تیرانداز قابل انجام میباشد. شخصیت اصلی بازی فردی به نام Karl Fairburne میباشد که از تک تیراندازان زبدهی نیروی OSS به شمار میآید. محیط بازی با توجه به فضای آفریقا طراحی شده است و با توجه به اینکه مناطق شمالی قارهی آفریقا دارای رشتهکوههایی میباشند در بازی نیز شاهد تپهها و کوههای بلندی هستیم که فضای مناسبی برای یک تک تیرانداز است.
این بازی که در ژانر شوتر سوم شخص طبقهبندی میشود همانند نسخه قبل از موتور Asura ساخت کمپانی Rebellion بهره میبرد. این بازی پرطرفدار در 27 جون 2014 برای PC و کنسولهای XBOX و PS4 منتشر شده است.
Monster Hunter Benchmark
Monster Hunter که یک بازی تحت شبکه پرطرفدار است محصول کمپانی Tencent Games بوده و موتور گرافیکی بسیار قدرتمند Crytek به همراه قابلیتهای واقعگرایانه جدید GameWorks کمپانی Nvidia مثل NVIDIA PhysX Clothing, NVIDIA Hairworks و NVIDIA HBAO+ را با خود همراه دارد.
ویژگیهای نامبرده بهعلاوه تکنولوژیهای مدرن Real Time Rendering, Physical Based Shading, Realistic Vegetation Rendering همگی باعث شدهاند تا Benchmark این بازی در حال حاضر یکی از مدرنترین و در عین حال زیباترین دموهای گرافیکی مبتنی بر DirectX 11 محسوب شود.
تستهای کارایی تراشه گرافیکی مجتمع (IGP)
همانطور که در صفحات ابتدایی این بررسی اشاره شد یکی از قابلیتهای جدید معماری Coffee Lake بهبود کارایی و افزایش امکانات و قابلیتهای تراشههای گرافیکی مجتمع بر روی پردازندههای این معماری میباشد. به همین دلیل در این بخش قصد داریم توسط نرمافزارهای 3DMARK و چند گیم جدید و مدرن کارایی تراشه گرافیکی Intel UHD Graphics 630 مجتمع بر روی پردازنده Intel Core i7 8700K را محک بزنیم.
CPU & Memory Overclocking
در این بخش بر خلاف روال گذشته و تعیین یک ولتاژ ثابت برای همه مادربردها تصمیم گرفتیم تا ابتدا پتانسیل اورکلاک پردازندههای با این معماری را بسنجیم. به همین منظور ابتدا تمامی پارامترها و قابلیتهای مرتبط با Power Saving را غیرفعال کردیم و در ادامه با اندکی تلاش، در فرکانس 5.0GHz و ولتاژ Vcore 1.375V به مرز بهینهترین فرکانس در برابر ولتاژ Vcore و البته توان مصرفی پردازنده رسیدیم. ناگفته نماند به دلیل فعال سازی قابلیت Load Line Calibration در حین انجام تست های پایداری ولتاژ هسته CPU حتی به مرز 1.425V نیز می رسید.
البته رسیدن به فرکانس های بالاتر ، حتی 5.3GHz نیز امکان پذیر بود اما نه رنج ولتاژ هسته پردازنده در محدوده ایمن بود و نه کنترل حرارت پردازنده به وسیله کولرهای متعارف امکان پذیر بود.
برای سنجش کارایی پردازنده فوق در فرکانس 5.0GHz برخی تستهای کارایی را دوباره تکرار کردیم. نتایج ثبت شده به شرح زیر است:
اما توان مصرفی پردازنده Intel Core i7 8700K در این فرکانس به چه میزان افزایش پیدا کرده است؟
Memory Overclocking
اما این پایان کار نبود. یکی از برجستهترین ویژگیهایی که سازندگان مادربردهای مبتنی بر چیپست Intel Z370 بر روی آن مانور میدهند پشتیبانی آنها از ماژولهای RAM اورکلاک شده با فرکانسهای بیش از 4000MHz است.ما نیز چون ماژولهای نسبتاً خوبی در اختیار داشتیم تصمیم گرفتیم تا پتانسیل این پلتفرم را در اورکلاک ماژولهای RAM نیز بسنجیم. برای این منظور ابتدا در بایوس تمامی محدودیت های مربوط به جریان ماژول های حافظه را به حداقل ممکن کاهش دادیم سپس با افزایش ولتاژ های VCCIO و VCCSA به میزان 1.35V و ولتاژ VDIMM به میزان 1.55V در فرکانس 4133MHz و تایمینگ خارق العاده 16-13-13-30 به بهینه ترین حالت ممکن رسیدیدم.
همانند مادربرد MSI Z370 GODLIKE GAMING این فرکانس و تایمینگ بهترین رکوردی است که تاکنون در اورکلاک حافظه RAM آن هم به صورت 4 ماژول در لابراتوار شهر سخت افزار موفق به ثبت آن شدهایم.
جمعبندی و امتیاز شهرسختافزار
مادربردهای ROG از نظر طراحی و زیبایی ظاهری همواره خاص بودهاند و تنها در نگاه اول توجه هر کاربری را به خود جلب میکنند. این مادربرد هم از این قاعده مستثنی نیست و با به کارگیری ROG Armor برای پوشش سطح مادربرد به مراتب زیباتر شده است. این پوشش در کنار نورپردازی هوشمندانه توسعه داده شده در سطح برد، ترکیبی چشمنواز پدید آورده است که باعث میشود در ترکیب با یک خنککننده مایع سیکل باز، برای مدت طولانی تنها به زیبایی این مجموعه خیره شوید و نتوانید از آن چشم بردارید.
اگرچه این مادربرد برای خنککنندههای مایع، به خصوص خنککنندههای مایع سیکل باز بهینهسازی و طراحی شده است، اما همچنان مجموعهای بسیار کامل و غنی از امکانات گیمینگ و Extreme Overclocking را نیز با خود یدک میکشد تا همواره برای تمام شرایط آماده باشید. ضمن اینکه به دلیل گذشت زمان و بالغ شدن این پلتفرم جدید، باگهای سختافزاری و پویایی بایوس مادربرد نیز کاملاً خودنمایی میکند.
اگرچه از این مادربرد با برچسب قیمت 450 دلاری انتظار امکانات بیشتری مانند شبکه سیمی Aquatic 5Gbps یا لوازم همراه کاملتر و کاربردیتری را داشتیم اما این مادربرد با کارایی بالا و ظاهر فوقالعاده زیبای خود باعث میشود با هربار روشن کردن آن احساس رضایت کنید و از کارکردن با آن لذت ببرید. ضمن اینکه با توجه به استفاده از کامپوننتهای با کیفیت و کلاس سرور در کنار پوشش نرمافزاری کامل و کاربردی، برای مدت زمان طولانی این زیبایی و کارایی را در اختیار داشته باشید. این محصول میتواند انتخابی مناسب برای گیمرهایی باشد که با دنیای اورکلاک نیز آشنا هستند و قصد دارند در کنار بازی کردن، سیستم خود را به شکل حرفهای اورکلاک کنند و نهایت بهره را از امکانات کامپیوتر خود ببرند.
نکات مثبت:
- طراحی ظاهری چشمنواز
- به همراه داشتن مجموعهای کامل از امکانات گیمینگ و اورکلاکینگ
- استفاده از کامپوننتهای با کیفیت و کلاس سرور
- خنک کننده ترکیبی و توانمند مدار رگولاتور ولتاژ
- عملکرد فوق العاده در تستهای حرارتی و مدیریت مصرف انرژی
- پتانسیل بسیار بالا در اورکلاک ماژولهای RAM
نکات منفی:
- متعلقات همراه میتوانست کاملتر باشد
- قیمت زیاد با توجه به امکانات
با تمامی این تفاسیر مادربرد ASUS ROG Maximus X Formula موفق به کسب امتیاز ممتاز 9.3 و نشان Gamer's Choice و ریز امتیازات زیر در کلاس محصولات رده بالا از لابراتوار شهرسختافزار شد.
{fieldgroup 5,review}
در صورتی که درباره این بررسی یا محصول، نظر یا سوالی دارید، در قسمت نظرات مطرح کنید.