تلویزیون‌های LED یا OLED؟ کدام‌یک بهتر است و کدام‌یک را بخریم؟

حتماً شما هم تا به امروز تبلیغ تلویزیون های جدید OLED را دیده اید و یا شاید از نزدیک تجربه تماشا کردن آنها را داشته باشید. این تلویزیون ها بر خلاف شباهت نام هایشان تفاوت ساختاری زیادی با تلویزیون های LED دارند ولی در این مطلب می‌خواهیم به بررسی این موضوع بپردازیم که کدامیک برای ما مناسب هستند و بهتر است کدامیک را بخریم؟ پیشنهاد می‌کنیم ادامه این مقاله را از دست ندهید.

زمانی که برای اولین بار تلویزیون های OLED در سال 2013 راهی بازار شدند ویژگی های اصلی که سازندگان برای تبلیغات آنها استفاده می‌کردند عمق مشکی بسیار بی نظیر و طیف رنگی گسترده و عالی نمایشگر بود ولی اگر به کمیت روشنایی تصویر می‌رسیم آنگاه بود که این تلویزیون ها توان رقابت با تلویزیون های LCD و یا LED را نداشتند.

در همین راستا شکاف بسیار بزرگی نیز بین این دو گروه وجود داشت که جدای از بحث های فنی است. قیمت بسیار بالای تلویزیون های OLED عاملی شده بود که برای مقایسه یک مدل میان رده از این نوع، باید آن را با رده بالاترین تلویزیون های LCD/LED مقایسه می‌کردیم. اما این روزها تقریباً می‌توان گفت که همه چیز تغییر کرده است و تلویزیون های OLED پیشرفت های بسیاری را به خود دیده اند و در نقطه مقابل، LED ها در همان نقطه قبلی ایستاده اند.

در این مطلب قصد داریم به صورت ریز به بررسی تفاوت ها و عملکرد این دو گروه بپردازیم و این نوید را به شما می‌دهیم که کمتری استفاده از اصطلاحات فنی نه چندان ملموس به عمل خواهد آمد و در مقابل در مورد ویژگی هایی صحبت می‌کنیم که بتوانند مفاهیم را بهتر منتقل کرده و راهنمایی مناسب برای خرید پیش روی شما باشند. پیش از هر چیز باید بدانیم که تلویزیون LED و OLED هر یک چه ساختاری دارند.

قبل از هر مطلب دیگری باید به شما دوستان بگوییم که اگر به دنبال خرید تلویزیون مناسب هستید در این مطلب متناسب با نیاز شما و رده بندی قیمتی، لیستی از بهترین تلویزیون های بازار را به همراه توضیحات مفید پیرامون هر یک ارائه کرده ایم و می‌توانید از آن استفاده کنید.

همچنین برای اطلاع از قیمت روز تلویزیون ها در بازار کشور می‌توانید به لیست قیمت بروز تلویزیون های شهر سخت افزار نیز نگاهی بیندازید و از متخصصین ما در این مورد مشاوره بگیرید.

ساختار تلویزیون های LED

همانطور که می‌دانید، کلمه LED به دیودهای نور دهنده ای اشاره دارد که با عبور جریان الکتریکی از ساختار نیمه هادی شان، از خود نور منتشر می‌کنند. اما بر خلاف تصور در ساختار تلویزیون هایی که به آنها LED می‌گوییم، ساختار پیکسل ها از دیودهای نور دهنده یا همان LED ها تشکیل نمی‌شود. در واقع LED ها به عنوان نور پس زمینه ای برای پنل LCD هستند که می‌توانند جایگزین چراغ های فلورسنت بسیار کوچک و لامپ های کوچک حبابی شوند. در این حالت هم می‌توان میزان شدت روشنایی بسیار بیشتری را از LED ها برای نمایش روشن تر تصویر دریافت کرد و هم اینکه دقت انتشار نور نیز می‌تواند به راحتی کنترل شده و البته مصرف توان دستگاه نیز کمتر خواهد شد.

اما همچنان یک چالش وجود دارد و آن هم این است که به دلیل ساختار نسبتاً بزرگ LED ها نمی‌توان یک پنل را به صورت کامل از LED ها ساخت که در آن زیرپیکسل هایی از نوع LED هم داشته باشیم. پس با توجه به این توضیح باید در نظر داشته باشید که یک آرایه LED (یا یک LED منفرد) می‌تواند روشن کردن زمینه بخشی از پیکسل های تلویزیون با پنل LED را بر عهده گیرد و به همین خاطر به این تلویزیون ها LED گفته می‌شود.

ساختار پنل انواع رایج تلویزیون ها (برای نمایش در اندازه بزرگتر کلیک کنید)

اما OLED چیست؟

حرف O در ابتدای این عبارت مخفف شده از کلمه Organic گرفته شده است. به بیان ساده OLED ها، LED هایی هستند که از مواد ارگانیک در ساختار آن ها استفاده شده است و در عمل پلیمری نورافشان است که با عبور جریان الکتریکی از خود نور منتشر می‌کند. شاید OLED ها با همین تعریف ساده تفاوت چندانی با LED ها نداشته باشند ولی باید به این نکته اشاره کنیم که بر خلاف LED ها، می‌توان OLED ها را در ابعاد بسیار کوچک تر ساخت و مواد سازنده این دیودها و ساختار نمایش دهنده علاوه بر ضخامت کمتر می‌توانند منعطف و بسیار مجتمع تر و کوچک تر باشند.

در واقع OLED ها می‌توانند آنقدر کوچک باشند که بتوانیم از آنها در ساخت پیکسل های منفرد استفاده کنیم و بهترین اتفاق ممکن این است که می‌توان کنترل کاملی روی هر پیکسل نمایشگر داشت؛ هر وقت بخواهیم آن را خاموش کنیم و رنگ مشکی را با آن نمایش دهیم که در این حالت آن پیکسل واقعاً خاموش است هیچ نور زمینه ای از خود ندارد و این دقیقاً همان دلیلی است که باعث می‌شود کنتراست نمایشگرهای OLED به بی‌نهایت میل کند.

اما کدامیک بهتر است؟ OLED یا LED؟

بعد از توضیحات اولیه فوق زمان آن رسیده که برویم سر اصل مطلب. حالا با هم این دو تکنولوژی را از مناظر مختلف مورد مقایسه قرار می‌دهیم تا ببینیم کدامیک می‌تواند در کاربردهای مختلف، انتخاب مناسب تری باشد.

نکته مهم: به دلیل اینکه در زمان نگارش این مطلب تلویزیون های OLED قیمت های نسبتاً بالایی دارند، معیار را بر قیاس آنها با رقبای هم قیمت از خانواده LED/LCD خواهیم گذاشت تا بتوان مقایسه ای عادلانه انجام داد.

عمق رنگ مشکی

تفاوت کنتراست در دو نمونه نمایشگر OLED و LED/LCD

شاید مهمترین فاکتور برای تعیین توانایی به تصویر کشیدن کیفیت تصویر عالی در یک نمایشگر عمق رنگ مشکی آن باشد. مشکی های عمیق تر باعث می‌شوند بتوان به کنتراست بالاتر و رنگ ها غنی تری رسید و بنابر همین قاعده می‌توان گفت با عمق رنگ مشکی بیشتر تصاویر واقعی تر و خیره کننده تر خواهند بود. اگر به این آیتم اهمیت ویژه ای می‌دهید تلویزیون های OLED یک سر ور گردن بالاتر از رقیب خود هستند.

حالت خونریزی نوری که با این تصویر آزمون به وضوح قابل مشاهده است

همانطور که گفتیم تلویزیون های LED به نور زمینه با چراغ های LED در پشت یک پنل LCD مجهز هستند. حتی با فناوری های دیمینگ (تاریک کردن و روشن کردن نور) حرفه ای که متناسب با نیاز، میزان شدت روشنایی هر LED را کنترل می‌کنند نیز نمی‌توان به رنگ مشکی عمیقی در حد OLED ها رسید. این به خاطر پدیده ای به نام “Light Bleed” یا خونریزی نور است در آن ها قسمت هایی از تصویر در پنل LCD که نور بیشتری دارند کمی از نورشان بر قسمت های تاریک تر پاشیده می‌شود و آن بخش تاریک را کمی روشن می‌کند.

در مقابل تلویزیون های OLED از هیچ کدام از مشکلات بالا رنج نمی‌برند و اگر از یک پیکسل OLED جریان الکتریسیته رد نشود، آن پیکسل به صورت کامل خاموش می‌شود و هیچ نوری نیز منتشر نمی‌کند، کاملاً سیاه است و می‌تواند بهترین انتخاب باشد.

برنده: OLED

شدت روشنایی

اما همیشه در روی یک پاشنه نمی‌چرخد. زمانی که به بحث روشنایی توجه کنیم تلویزیون های LED/LCD به مراتب بهتر از OLEDها هستند. حال جالب است بدانید که علی رغم این ویژگی عالی، در تکنولوژی Quantum Dot اوضاع از این هم بهتر می‌شود و این تلویزیون ها شدت روشنایی فوق العاده را ارائه خواهند داد.

البته می‌توان با تغییرات ساختاری در فرایند تولید میزان شدت نور پیکسل های OLED را به نحوی افزایش داد که شدت روشنایی آنها بیشتر شود اما در این جا دو مشکل پیش خواهد آمد. نکته اول این است که با افزایش شدت روشنایی زمان عمر پیکسل های OLED کاهش می‌یابد و نکته دوم کاهش سرعت تغییر رنگ پیکسل از رنگ روشن به مشکی مطلق است. البته باید در نظر داشته باشیم که در همه تکنولوژی های تلویزیون مدرن، میزان نور تولیدی پنل آنقدری هست که لازم باشد و هیچ کسی شکایتی نداشته باشد. چالش اصلی مکانی است که تلویزیون می‌خواهد در آنجا استفاده شود. در یک اتاق تاریک، OLED بهترین انتخاب است ولی برای فضای باز باید از LCD ها استفاده کرد که روشنایی بیشتری داشته باشند.

برنده: LED/LCD

فضای رنگ

یک فضای رنگی، سازماندهی خاصی از رنگ‌ها در یک نرم‌افزار یا ابزار است. گستره‌ی فضاهای رنگی با دیگری متفاوت است؛ بطوری که ممکن است یک فضای رنگی، بر یک فضای دیگر کاملاً محیط باشد و یا ممکن است اشتراک داشته باشند. برای مثال RGB و CMYK یک فضای رنگ هستند.

مقایسه فضای دید امواج تلویزیونی، محدوده قابل نمایش توسط تلویزیون های OLED و محدوده دید انسان

در این زمینه تا قبل از عرضه تلویزیون های کوانتوم دات، OLED ها با اختلاف برتر بودند ولی به لطف تأثیر این فناوری دلپذیر در تصحیح رنگ زمینه آبی چراغ های LED پشت پنل LCD، عملکرد نمایش در حجم رنگ و روشنایی رنگ به نحو چشمگیری بهبود یافته است. برای افرادی هم که به دنبال تلویزیون های با قابلیت HDR یا محدوده رنگ (Gamut) وسیع هستند نیز باید بگوییم، هر دو گروه تلویزیون OLED و LED انتخاب هایی را برای شما در این زمینه دارند.

از طرف دیگر کنتراست بهتر تلویزیون های OLED باعث عملکرد بهتری برای HDR در فضاهای تاریک خواهد شد ولی HDR در تلویزیون های رده بالای LED/LCD می‌تواند سطوح روشنایی رنگ به مراتب بالاتری را ارائه دهد. در این مورد هم محل استفاده می‌تواند در نمایش بهتر تأثیرگذار باشد.

برنده: هر دو

زمان پاسخگویی و زمان جا ماندن تصویر

زمان پاسخگویی به عبارت ساده به فاصله ی زمانی بین دو عمل خاموش و روشن شدن هر دیود منفرد اطلاق می‌شود. با زمان پاسخگویی سریعتر تصاویر شفافیت بیشتری خواهند داشت، کمتر تار به نظر می‌آیند و زنده تر خواهند بود.

به دلیل استفاده از پیکسل های LED اورگانیک در تلویزیون های OLED زمان پاسخ گویی در آن ها بسیار سریعتر است. این بدان دلیل است که دیودهای LED بک لایت تلویزیون های LCD نه تنها سرعت خاموش و روشن شدن پایین تری دارند، محل قرارگیری‌شان در پشت پنل LCD است و برای روشن کردن مجموعه ای از پیکسل ها استفاده می‌شوند و نه یک دیود منفرد. این اختلاف ساختاری باعث می‌شود زمان روشن و خاموش شدن کمی بیشتر شود. در واقع OLED ها سریعترین فناوری هستند که تا به امروز برای نمایشگر ها عرضه شده اند و بالاترین سرعت پاسخگویی را دارند.

یک زمان جا ماندن یا lag پایین از جمله مواردی است که گیمرها به شدت به آن اهمیت می‌دهند. البته نکته ای که در این زمینه وجود دارد تفاوت بین زمان جا ماندن تصویر در محصولات شرکت های مختلف است و در این حالت چون این زمان در گروه LED/LCD ها هم به شدت متفاوت است واقعاً نمی‌توان گفت که بین دو محصول با قیمت مشابه از هر دو گروه OLED و LED/LCD کدامیک زمان جا ماندن کمتری دارد. البته باید به این مورد هم اشاره کنیم که به علت تمایل بسیار زیاد گیمرها به نمایشگرهای OLED بسیاری این نمایشگرهای را در زمینه ارائه زمان جا ماندن کمتر، بهتر می‌دانند؛ اما شاید بهتر از همه این باشد که بگوییم تفاوت محسوسی در این زمینه بین دو گروه وجود ندارد و همه چیز به قیمت محصول مرتبط است.

برنده: OLED

زاویه نمایش

در این زمینه نیز OLED ها برنده رقابت هستند. با پنل های LED/LCD بهترین زاویه نمایش تصویر در حالتی است که شما به مرکز نمایشگر متمرکز شده باشید و با حرکت دادن سر و نگاه کردن از زوایای بیشتر به راحتی می‌توان تغییر رنگ در قسمت های مختلف تصویر را دید. البته ورود فناوری IPS در این زمینه توانست عملکرد پنل های LCD را به نحو بسیار مناسبی بهبود دهد ولی این پنل ها همچنان یارای رقابت با نمایشگرهای OLED را ندارند.

انحراف از رنگ اصلی با تغییر زاویه در دو نمونه از تلویزیون های OLED و LCD

تلویزیون های OLED می‌توانند بدون انحراف از روشنایی از زاویه دید شدید (تا 84 درجه در یک سو) مورد استفاده قرار بگیرند. در مقایسه با تلویزیون های LED این زاویه در بهترین حالت در حدود 54 درجه است که فاصله زیادی با پنل های OLED دارد.

برنده: OLED

ابعاد

در زمان حال باید بگوییم که برنده این قسمت تلویزیونهای LCD هستند. زیرا فرآیند ساخت پنل تلویزیون های OLED به نحوی است که فعلاً شرکت ها تصمیم گرفته اند نمایشگر های خیلی بزرگ آنها را به تولید انبوه نرسانند. شما می‌توانید به راحتی تلویزیونهای با نمایشگر غول پیکر حتی 100 اینچی LCD را هم تهیه کنید ولی برای OLED ها هیچ محصولی با چنین ابعادی تولید نشده است. به نظر با پیشرفت تکنولوژی و تغییرات بازار، ابعاد تلویزیون ها از هر دو گروه در این حالت به تساوی برسد ولی فعلاً تلویزیون های LCD بزرگ تر، دسترسی بهتری دارند.

برنده: LED/LCD

طول عمر

الجی در راهنمای محصولات خود از گروه OLED ها اعلام کرده است که اگر شما از این تلویزیون ها 5 ساعت در روز استفاده کنید، با 54 سال استفاده، میزان روشنایی آنها تا 50 درصد کاهش پیدا می‌کند! در نظر داشته باشید که این تلویزیون ها تنها 4 سال است که راهی بازار شده اند و هنوز فناوری کمتر شناخته شده و جوانی هستند. به دلیل همین جوان بودن مراحل تولید و تجربه کمتر سازندگان به نسبت پنل های LCD، روشهای تولید، مواد مورد استفاده و بسیاری موارد دیگر به نوعی هستند که فعلاً عمر کمتری را برای پنل های OLED عرضه می‌کنند. پس اگر خیال دارید تا تلویزیون هایی با عمر بسیار طولانی تهیه کنید بروید سراغ پنل های LED/LCD.

برنده: LED/LCD

تصویر روح یا Screen Burn-in

این ویژگی از زمان تلویزیون های CRT در میان تلویزیون ها به یادگار مانده است. به صورت خلاصه اگر تصویری به مدت طولانی در این تلویزیون ها به نمایش در می‌آمدند، به دلیل تابش طولانی مدت الکترون ها به صفحه فسفرسانس نمایشگر، اثر تابش تا مدتی به صورت یک تصویر مرده، باقی می‌ماند. این پدیده به دلیل تغییر میزان توان مواد فسفرسانس آن قسمت از تصویر به دلیل استفاده طولانی ایجاد می‌شود.

نمونه ای از حالت Burn-in که به دلیل نمایش طولانی مدت یک تصویر روی تلویزیون ایجاد شده است

تا اینجای بحث باید متوجه شده باشید که دلیل اصلی این پدیده تغییر میزان توانایی مواد شیمیایی مورد استفاده در نشان دادن کارایی اولیه خود است. تلویزیون های LCD در این زمینه مشکل خاصی ندارند؛ زیر مواد مورد استفاده آنها به دلیل طول عمر بالا می‌توانند عملکرد طولانی خوبی داشته باشند ولی در مورد تلویزیون های OLED و پلاسما داستان متفاوت است. همانطور که در قسمت قبل گفتیم مواد مورد استفاده در ساخت OLED ها به نسبت طول عمل مفید کمتری دارند و با استفاده طولانی میزان شدت روشنایی آنها کاهش می‌یابد. البته برای اینکه شما بتوانید پیکسل هایی را در یک نمایشگر OLED بسوزانید هم باید خیلی تلاش کنید! در واقع برای رسیدن به این سوختگی پیکسلی باید تصویری ثابت در بسیاری از موارد روی نمایشگر نشان داده شود که مطمئناً در کاربردهای خانگی و تبلیغاتی تجارتی اینطور نخواهد بود. به هر حال این ویژگی اگرچه این روزها چندان مهم نیست ولی یکی از فاکتورهای برتری LED/LCD ها بر OLED هاست.

برنده: LED/LCD

مصرف انرژی

همانطور که گفتیم پنل های OLED نیاز به نور زمینه جداگانه ندارند و از طرفی به دلیل ساختار فیزیکی شان بسیار نازک هستند. میزان شدت جریانی هم که برای روشن شدن دیودهای نوری ارگانیک استفاده می‌شود از مجموع جریان مورد نیاز برای نمایش تصور در پنل LCD و روشن کردن LED های پشت تصویر، بسیار کمتر است. به همین خاطر باید بگوییم که در این زمینه برنده بی چون و چرا OLED ها هستند.

مقایسه میزان توان مصرفی بین نمایشگر LCD و OLED در حالت های نمایش مختلف

البته نکته دیگری هم در مورد تلویزیون های OLED وجود دارد و آن هم سبک بودن بیشتر محصول نهایی است. این پنل ها به دلیل استفاده از مواد پلاستیکی و همچنین ضخامت بسیار کم ساختار نمایشگر، بسیار سبک هستند و در آن برخلاف LCD ها لزومی به استفاده از نگهدارنده های خاص و شیشه نیست.

برنده: OLED

قیمت

در حال حاضر برنده این بخش LED/LCD ها هستند. اما اگر کلی تر نگاه کنیم و فاکتوری به صورت نسبت قیمت به کارآیی را تعریف کنیم، قدرت OLED ها بر LED/LCD ها خواهد چربید. به عبارت دیگر می‌توان گفت که در حال حاضر تلویزیون های OLED محصولاتی اعلا هستند در واقع اگر بحث قیمت اولویت شما باشد، محصول میان رده و یا اقتصادی از گروه OLED ها نمی‌توانید پیدا کنید.

تلویزیون های  LED در بازار این روزها از یک میلیون تا چند ده میلیون تومان قیمت دارند و همانطور که گفتیم دسترسی به آنها و تنوع مدل هایشان نیز بیشتر است. اگرچه خرید تلویزیون های گران قیمت LCD هزینه ای تقریباً برابر با رقبای OLED شان روی دست شما می‌گذارند ولی ممکن است کیفیتی که تحویل می‌گیرید در بخش های دیگری مانند امکانات باشد. البته در این بخش فقط و فقط در مورد قیمت صحبت کردیم و برای مقایسه واضح است که برنده LED/LCD ها خواهند بود.

برنده: LED/LCD

نتیجه گیری نهایی

اگر بحث های کیفیت تصویر و کنتراست بالا را مد نظر داشته باشید تلویزیون‌های OLED می‌توانند LED/LCD ها را شکست دهند و حتی پیشرفت های سالیان بعد نیز نمی‌توانند این وضعیت را تغییر دهند. تلویزیون های OLED سبک تر، نازک تر و کم مصرف تر هستند و زاویه نمایش تصویر بسیار بهتری دارند و البته گران تر هستند. در حال حاضر تکنولوژی OLED جزء جدیدترین و پیشرفته ترین تکنولوژی های ساخت تلویزیون است ولی اگر ما در این مقاله می‌‎خواستیم فقط بحث قیمت را مد نظر داشته باشیم باید بدون بحث به شما دوستان، تلویزیون های LED/LCD را پیشنهاد می‌کردیم. OLED ها هنوز در ابتدای کار هستند ولی در همین مدت کم نیز به دلیل توجه و سرمایه گذاری گسترده شرکت هایی مانند سامسونگ و الجی، پیشرفت بسیار زیادی داشته اند و مسلماً در آینده شاهد کاهش قیمت بسیار بیشتری در این گروه خواهیم بود.